Ετικέτες

Τρίτη 24 Δεκεμβρίου 2013

Η ΣΚΟΤΕΙΝΗ ΠΛΕΥΡΑ ΤΗΣ ΦΑΤΝΗΣ

Φάτνη, στην Ελληνική γλώσσα, σημαίνει παχνί. Και τα ζώα της φάτνης έχουν συνδεθεί στη Χριστιανική παράδοση με τη γέννηση του Χριστού. Η παρουσία τους δίπλα στο θείο βρέφος θεωρείται απαραίτητο στοιχείο της εικονογραφίας και συνδυάζεται με το προσκύνημα των μάγων και των βοσκών. Οι συμβολισμοί πολλαπλοί, με πλέον προφανείς την Αθωότητα και την Ταπεινότητα, δύο κατεξοχήν χριστιανικές αρετές.

OMΩΣ η χριστιανική παράδοση δεν ευνοεί τα ζώα και δεν παύει να τα θεωρεί απλά "πράγματα" (ζώντα αλλά άψυχα), και δεν παύει να επιμένει στην ανθρωποκεντρική ερμηνεία του σύμπαντος. Ακόμα και σήμερα, οι θεολόγοι διδάσκουν ότι ο Πάνσοφος Δημιουργός επέλεξε μια αξιολογική ιεράρχηση των όντων, σύμφωνα με την οποία τα "χρήσιμα" ζώα δημιουργήθηκαν μόνο και μόνο για να υπηρετούν τον άνθρωπο. Ακόμη και αν οι επιστημονικές ανακαλύψεις απέδειξαν ότι η γη δεν είναι το κέντρο του σύμπαντος και ότι ο άνθρωπος δεν είναι το κέντρο του κόσμου, όλα αυτά παραγράφονται εφόσον δεν συμβαδίζουν με τις Γραφές.

Ίσως θα περίμενε κανείς ότι οι σύγχρονες οικολογικές ευαισθησίες θα εισχωρούσαν και στο χώρο της Εκκλησίας, για να δικαιολογήσουν - έστω και εκ των υστέρων - την παρουσία των ευλογημένων από το Χριστό ζωντανών μέσα στη φάτνη. Όμως οι άνθρωποι της εκκλησίας που διατυπώνουν έναν συγκροτημένο "ζωοφιλικό" λόγο, αποτελούν αμελητέες εξαιρέσεις, και οι θέσεις τους καταδικάζονται ως "αιρετικές". Επιφανέστερος ανάμεσά τους είναι ο Γερμανός θεολόγος και ιερωμένος Eugen Drewermann, ο οποίος φτάνει στο σημείο να πει ότι η σωτηρία των ανθρώπων εξαρτάται από την σωτηρία των ζώων. Με τις θέσεις του, έρχεται σε πλήρη αντίθεση με την επίσημη διδασκαλία των χριστιανών αξιωματούχων, αλλά αυτό δεν τον πτοεί, ούτε τον απομακρύνει από το πολυπληθές ακροατήριό του. Την περίοδο που το διατροφικό σκάνδαλο με τις "τρελές αγελάδες" είχε προκαλέσει τη μεγάλη υστερία στη Δυτική Ευρώπη, ο Ντρέβερμαν βρήκε το κουράγιο να μιλήσει για τις ευθύνες της Εκκλησίας και να ζητήσει μια άλλη Ηθική, η οποία δεν θα έχει μοναδικό μέτρο τον άνθρωπο. Στη μελέτη του "Μεγαλύτερη ανθρωπιά προς τα ζώα", τολμά να μιλήσει για την ουσία των πραγμάτων: "Μόλις έγινε γνωστή η υπόθεση της σπογγώδους εγκεφαλοπάθειας των βοοειδών (ΣΕΒ), τέθηκε ευλόγως σε δημόσια συζήτηση η διατροφή των βοοειδών με τα απορρίμματα των σφαγείων. Αυτό όμως που δεν αμφισβητήθηκε καθόλου είναι η εν γένει αντιμετώπιση των ζώων που προορίζονται για σφαγή. Ας αφήσουμε κατά μέρος τις συνθήκες στη Βρετανία και ας αναλογιστούμε την κατάσταση στη Γερμανία. Αρκεί να παρακολουθήσουμε την "κανονική" και "ομαλή" βιολογική πορεία ενός μοσχαριού σε γερμανικά βουστάσια. Οκτώ μέρες μετά τη γέννησή του, το μοσχαράκι χωρίζεται από τη μάνα του και μεταφέρεται στις εγκαταστάσεις 'παχύνσεως', όπου το παστώνουν με φάρμακα και του δίνουν ως τροφή ένα αφύσικο τεχνητό γάλα. Κανείς δεν σκέφτεται να εξαγάγει τα συμπεράσματα που έπρεπε από τη μεγάλη διατροφική κρίση της εποχής και να προτείνει την επιστροφή στην 'πράσινη' αγροτική οικονομία, την οικονομική στήριξη των μικρών παραγωγών, το σταμάτημα της κατανάλωσης κρέατος που προέρχεται από εγκαταστάσεις μαζικής εκτροφής. Για όλα αυτά δεν ειπώθηκε ποτέ τίποτα, ούτε μια λέξη. Στη θέση αυτού του προβληματισμού συζητούνται ακόμα πιο 'ακριβείς' έλεγχοι των σφαγείων, και ενισχύεται η μελέτη της παθολογίας των ζώων της εκτροφής. Οι επικαρπωτές της καταστροφής θα είναι σίγουρα και πάλι οι ιδιοκτήτες των μαζικών εκτροφείων και οι παραγωγοί του φτηνού κρέατος".

Οι απόψεις αυτές του Ντρέβερμαν ξενίζουν τους Χριστιανούς  θεολόγους όλων των δογμάτων. Ας μην παραξενευόμαστε λοιπόν που η Καθολική Εκκλησία τον έχει αποβάλει από τις τάξεις της. Τον Οκτώβριο του 1991, ο Αρχιεπίσκοπος Ντέγκενχαρντ του αφαίρεσε το δικαίωμα διδασκαλίας, ακολούθησε η απαγόρευση να κηρύττει και τέλος, τον Μάρτιο του 1992, τον απέλυσαν από τη θέση του ιερέα. Σήμερα εργάζεται ως ψυχοθεραπευτής και έχει συγγράψει περίπου 60 ογκώδη έργα με τις "αιρετικές" του απόψεις. Οι διώξεις δεν οφείλονται βέβαια μόνο στις θέσεις του για τη σχέση των ζώων με τον άνθρωπο. Ο Γερμανός θεολόγος έχει γίνει το μαύρο πρόβατο των συντηρητικών κύκλων στη Γερμανία με τις ανατρεπτικές του  θέσεις και για άλλα πολλά και μεγάλα κοινωνικά ζητήματα.

Ο επίσης Γερμανός ιστορικός Karlheinz Deschner υποστηρίζει ότι κάθε προσπάθεια για μια "ανθρώπινη" αντιμετώπιση των ζώων, μέσα στην Εκκλησία είναι καταδικασμένη σε αποτυχία. Απαραίτητη προϋπόθεση θα ήταν η αναίρεση των διδαγμάτων της Παλαιάς (κυρίως), αλλά και της Καινής Διαθήκης.

Ο Πατέρας της Εκκλησίας Θωμάς Ακινάτης "θεωρούσε τα ζώα απλά πράγματα, τα οποία δεν διαθέτουν αισθήσεις όπως οι άνθρωποι. Η κατήχηση των καθολικών διδάσκει ότι ο άνθρωπος μπορεί να χρησιμοποιεί τα ζώα για τροφή και ένδυση. Όσο για τα επιστημονικά πειράματα, κι αυτά μπορούν να γίνονται πάνω στα ζώα. Τα ίδια διδάσκουν και οι Λουθηρανοί.

Κανείς δεν δίνει σημασία στη μαρτυρική "ζωή" που περνάει το ζώο της σύγχρονης "φάτνης", αφού προορίζεται να εγκαταλείψει πολύ σύντομα τον τόπο του μαρτυρίου του για να μεταφερθεί μαζί με εκατοντάδες - χιλιάδες άλλα στα σύγχρονα σφαγεία. Σε όλη του τη ζωή δεν περπάτησε ποτέ σε ένα λιβάδι, ποτέ δεν έπαιξε, ποτέ δεν αντίκρισε τον ουρανό και τον ήλιο. Η ζωή του υπήρξε ένα διαρκές βασανιστήριο. Οι "αρμόδιοι εκτροφείς" όμως, θεωρούν αυτό το μοντέλο τόσο "επιτυχημένο", ώστε να αποφασίσουν τη γενίκευσή του, κάτω από την πίεση του ανταγωνισμού τον οποίο επιβάλλουν οι κατευθυντήριες γραμμές της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ετοιμάζονται μάλιστα να εξάγουν το μοντέλο και στις χώρες του Τρίτου Κόσμου. Αυτά συμβαίνουν με όλα τα "χρήσιμα ζώα". Εκατομμύρια ζώα εκτρέφονται με αυτό τον τρόπο. Κοτόπουλα, σε κλουβιά που έχουν μέγεθος μιας σελίδας τετραδίου. Γουρουνόπουλα, με τα πόδια τους καθηλωμένα στην κόλαση μιας "φάτνης" δίχως άχυρα, παρά μόνον με σίδερα ή μπετόν. Μητέρες που γεννιούνται μόνο για να πενθήσουν τα παιδιά τους ξανά και ξανά και ξανά, για να δίνουν το γάλα τους στους ανθρώπους ενήλικες καταναλωτές, το γάλα που στάζει ακόμα ζωντανό και αναμειγνύεται με το αίμα, καθώς αυτές, εξαντλημένες ολότελα πια, αφήνουν την τελευταία τους πνοή στο σφαγείο. Μοναδικές επιτρεπόμενες δραστηριότητες για τα "χρήσιμα" αυτά ζώα: Να ξυπνούν, να κοιμούνται, να τρώνε και να πεθαίνουν.

Φυσικά είναι γνωστό σε όλους ότι η βιομηχανοποιημένη κτηνοτροφία δεν είναι δυνατόν να γίνει με "καθωσπρέπει" τρόπους. Όμως, με βάση τους περίφημους "νόμους της αγοράς", δεν υποφέρουν μόνον τα ζώα αλλά και οι άνθρωποι. Η οικονομική "αναγκαιότητα" οδηγεί στην καταστροφή το 70% των αγροτών στη Γαλλία και τη Γερμανία, ακριβώς επειδή η πολιτική των κυβερνήσεων στοχεύει στην αύξηση των υπερκερδών του μεγάλου κεφαλαίου. Σε σχέση μ' αυτό το θέμα, αξιοπρόσεχτο είναι και το ακόλουθο σημείο: Όλη αυτή η γιγάντια υπόθεση βασανισμού των ζώων τίθεται σε αμφισβήτηση μόνο από τη στιγμή που αγγίζει τα άμεσα συμφέροντα των ανθρώπων, μόνον τότε, ούτε νωρίτερα ούτε αργότερα. Και τότε όμως αρκεί - όπως συνέβη με την υπόθεση της σπογγώδους εγκεφαλοπάθειας - μια απλή ιατρική εικασία, για να καταδικαστούν με νόμο σε θάνατο πολλά εκατομμύρια ζώα, και τα πτώματά τους να "εξαλειφθούν" στις υψικαμίνους της βιομηχανίας. Και από κάποιο τέτοιο ανάλογο σημείο και μετά, αρχίζουν και οι επιστήμονες να αναφέρουν στις συζητήσεις, στα συγγράμματα και στα συνέδρια τη λέξη "ευζωϊα", και να την λανσάρουν μάλιστα σαν ιδιαίτερα πρωτότυπη και προοδευτική. Ναι, τότε μόνον αρχίσαμε να θυμόμαστε την ευζωϊα, όταν αρχίσαμε να καταλαβαίνουμε ότι απλούστατα η κόλαση δεν συμφέρει. Τότε μόνον μάς πήραν τα βόλια της ανθρωπιάς και του πόνου: Όταν αποκατασταθήκαμε, χορτάσαμε δόξα και χρήμα, ολοκληρώσαμε τις καριέρες μας, σαν "δόκτορες", καθηγητές Πανεπιστημίων και ενίοτε Ακαδημαϊκοί. Τότε, ναι, μόνον τότε. Δοξάστε μας!

Ο Eugen Drewermann περιγράφει τον πόνο των ζώων, εντοπίζει τη συγγένειά του με τον πόνο των ανθρώπων και ζητεί την πραγματικά ανθρώπινη μεταχείρισή τους. "Για να αντιληφθεί κανείς τι συμβαίνει με τα ζώα, αρκεί να παρατηρήσει το σκύλο του", γράφει. "Το σκύλο του που χαίρεται και που θυμώνει, που παίζει και διεκδικεί, που ζευγαρώνει και προστατεύει τα μικρά του".

Μήπως, όμως, ένα ζώο δεν νιώθει πόνο ή μήπως ο πόνος που αισθάνεται είναι μικρότερος από εκείνον που νιώθει ένας άνθρωπος; Ας υποθέσουμε ότι μέσα στη νύχτα μάς πιάνει ένας βασανιστικός πονόδοντος που μάς στερεί τον πολύτιμο ύπνο και ότι, για να τον αντιμετωπίσουμε και να βρούμε επιτέλους λίγη ηρεμία, καταφεύγουμε σε ένα ισχυρό υπνωτικό. Πολύ σύντομα θα μάς δινόταν η δυνατότητα να αντιληφθούμε τι σημαίνει να υποφέρεις με τον τρόπο των ζώων. Κι αυτό γιατί το υπνωτικό δεν θα νάρκωνε τον πόνο, αλλά μόνο θα αδυνάτιζε τη συνείδησή μας. Ναι, έτσι ακριβώς υποφέρουν τα ζώα. Τα κέντρα του πόνου βρίσκονται στον εγκέφαλο του ζώου στα ίδια ακριβώς σημεία στα οποία βρίσκονται και τα δικά μας. Τα ζώα υποφέρουν όπως κι' εμείς, αν όχι περισσότερο, καθώς ο δικός τους πόνος είναι ισχυρότερος, μια και είναι ένας πόνος βουβός, με τον οποίο αναγκάζονται να ταυτιστούν.

Ας μη μιλήσουμε άλλο λοιπόν για υποχρεώσεις και δικαιώματα, γιατί αυτά είναι τα υποκατάστατα της γλώσσας των συναισθημάτων που ούτε μιλούν πια ούτε και ακούγονται, εφόσον είναι νεκρά ή στην καλύτερη περίπτωση "παγωμένα". Ας μη μιλήσουμε άλλο λοιπόν για πράγματα απλά και αυτονόητα. Για να διορθωθούμε, χρειαζόμαστε σίγουρα μια Ηθική που δεν θα απομονώνει την ενσυναίσθηση, εξαρτώντας από κάποιους συγκεκριμένους στόχους τη σχέση του ανθρώπου με τον εαυτό του και το φυσικό του περιβάλλον. Η Ηθική που χρειαζόμαστε απορρέει από μια διαφορετική αναζήτηση, που θέτει ως προϋπόθεση την ενσωμάτωση του ανθρώπου στη φύση.


Αναρτήθηκε από στις
Ετικέτες , , ,

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Εγγραφή σε: Σχόλια ανάρτησης (Atom)