Ετικέτες

Δευτέρα 17 Μαρτίου 2014

"Marius" ή αλλιώς "η σκοτεινή πλευρά των ζωολογικών κήπων"




Η σκοτεινή πλευρά των ζωολογικών κήπων
Το γεγονός της “δολοφονίας” - για κάποιους - ή “ευθανασίας” - για άλλους - μιας μικρής αρσενικής καμηλοπάρδαλης, με το όνομα "Marius"*, σε ζωολογικό κήπο της Δανίας, αποτέλεσε για όλους δυσάρεστη έκπληξη. Σύμφωνα με τους υπεύθυνους, το ζώο θανατώθηκε επειδή "τα γονίδιά του ήταν ικανοποιητικά εκπροσωπημένα στον πληθυσμό του είδους του, στους Ευρωπαϊκούς ζωολογικούς κήπους" ή, με άλλα λόγια, επειδή περίσσευε. 

Η αναγγελία της απόφασης οδήγησε σε διαμαρτυρίες, που όμως δεν κατάφεραν να αποτρέψουν την θανάτωση. Ακολούθησε τεμαχισμός του ζώου, ο οποίος αποτέλεσε δημόσιο θέαμα ακόμη και για παιδιά. Το πρόσφατο συμβάν (9/02/14) έφερε στην επιφάνεια πολλά θέματα σχετικά με τις πρακτικές των ζωολογικών κήπων, αλλά και την ευθύνη από την πλευρά όσων αποδέχονται το ρόλο του ζώου - εκθέματος - αντικειμένου. Και έγινε φανερό, για μια ακόμη φορά, ότι οι πρακτικές αυτού του θεσμού  απέχουν πολύ από την εικόνα που διαμορφώνουν οι επισκέπτες, μέσα από ένα περίπατο ακόμη και στους καλύτερους ζωολογικούς κήπους της Ευρώπης. 

Για μεγάλο χρονικό διάστημα, ο κύριος σκοπός των ζωολογικών κήπων ήταν η έκθεση ζώων για την ψυχαγωγία του κοινού, με την πάροδο του χρόνου όμως, προστέθηκαν η εκπαίδευση, η επιστημονική έρευνα και η προστασία των ειδών. Σήμερα πλέον, οι τρείς τελευταίοι σκοποί αποτελούν προφάσεις για να δικαιολογηθεί ο κύριος σκοπός, που εξακολουθεί να είναι η ψυχαγωγία του κοινού. Κάτω από το μανδύα της έρευνας, εκπαίδευσης και "προστασίας" κρύβεται μια άλλη διάσταση: αυτή της εμπορευματοποίησης της ζωής χάριν του κέρδους. Οι ζωολογικοί κήποι είναι επιχειρήσεις, και τα ζώα αποτελούν το εμπόρευμα. Οι ζωολογικοί κήποι, ως επιχειρήσεις πρέπει να είναι κερδοφόρες, και τον καθοριστικό ρόλο για τα κέρδη τους διαδραματίζει το κοινό. 

Τα ζώα προέρχονται είτε από την ελεύθερους πληθυσμούς που υπάρχουν στη φύση, μέσω ενός εμπορίου, η σκληρότητα του οποίου είναι παγκοσμίως γνωστή, είτε από προγράμματα αναπαραγωγής σε συνεργασία με άλλους ζωολογικούς κήπους. Τα ίδια προγράμματα, προσπαθώντας να λύσουν τα προβλήματα της συγγενικής αναπαραγωγής (ή ενδογαμίας), επιβάλλουν λύσεις σαν αυτή της περίπτωσης του Μarius, για τον οποίο ευαισθητοποιήθηκε η διεθνής κοινή γνώμη. Ο Marius αποτελούσε πλεόνασμα, το οποίο θα δημιουργούσε επιπρόσθετα προβλήματα, και για το οποίο έπρεπε να βρεθεί "λύση". Βρέθηκε λοιπόν ένας τρόπος "αξιοποίησης" του πλεονάσματος, αφού η ίδια του η ζωή δεν είχε αυταξία. Είχε όμως το σώμα του, το οποίο αποτέλεσε τελικά γεύμα για τα λιοντάρια. Η χρησιμότητα, και όχι η αξία της ζωής, είναι ο καθοριστικός παράγοντας που διέπει τη λειτουργία των ζωολογικών κήπων. 

Η δημόσια συζήτηση, που ξεκίνησε με αφορμή τη θανάτωση αυτού του ζώου, μας οδηγεί σε μια εφ' όλης της ύλης επανεξέταση τόσο της χρήσης ζώων για ψυχαγωγία, όσο και των ευθυνών της πολιτείας και του κοινού για τον ίδιο το θεσμό. Η ευθύνη της πολιτείας εναπόκειται στον νομοθετικό της ρόλο και στην αποδοχή, από την πλευρά της, ενός πλαισίου λειτουργίας που διαιωνίζει το θεσμό της αιχμαλωσίας. Πέραν του νομοθετικού και διοικητικού της έργου όμως, η πολιτεία επιτρέπει και τις "εκπαιδευτικές" επισκέψεις σχολείων, που πραγματοποιούνται με τις "ευλογίες" της και στέλνουν λανθασμένα μηνύματα στα παιδιά. 

Παράλληλα με την πολιτεία, και το κοινό ευθύνεται σε μεγάλο βαθμό, καθώς οι προτιμήσεις των επισκεπτών για χαριτωμένα, νεαρά, εξωτικά και σπάνια είδη διατηρούν τις συνήθεις πρακτικές και καθορίζουν ποιά ζώα θα ζήσουν. Ειδικότερα τα νεογέννητα, προσελκύουν επισκέπτες, ταυτοχρόνως όμως οι γεννήσεις δημιουργούν στους ζωολογικούς κήπους πρόβλημα υπερπληθυσμού. Πολλά ζώα, ιδιαίτερα αρσενικά, αποτελούν πλεόνασμα και, από τη στιγμή της γέννησής τους, είναι καταδικασμένα να θανατωθούν. Ενώ τα νεαρά άτομα προσελκύουν το ενδιαφέρον του κοινού, δεν συμβαίνει το ίδιο με τα άλλα ζώα στο χώρο, αυτά που πωλούνται, μεταβιβάζονται ή θανατώνονται για διάφορους λόγους. 

Τελικά, ίσως αυτό το δυσάρεστο γεγονός να αποτελέσει αφορμή να ενημερωθούν οι πολίτες για τις πρακτικές των ζωολογικών κήπων σχετικά με τα γέρικα, άρρωστα, ή ανεπιθύμητα ζώα, καθώς επίσης και για το παράνομο και "νόμιμο" εμπόριο της άγριας ζωής, την καταστροφή των βιοτόπων, τα προβλήματα της αιχμαλωσίας, τις επιπτώσεις των αφύσικων συνθηκών διαβίωσης, τα αντιεκπαιδευτικά στοιχεία του θεσμού, κλπ. 

Το περιστατικό στη Δανία, δίνει την αφορμή για μια σειρά από ηθικούς προβληματισμούς αναφορικά με:  
  • τη θεώρηση των ζώων ως αντικείμενα ψυχαγωγίας: οι επισκέψεις σε αυτούς τους χώρους καταστούν αυτές τις επιχειρήσεις κερδοφόρες και συμβάλλουν στη διατήρησή τους.
  • τη συμβολή του τρόπου ζωής μας και των επιλογών μας, ακόμη και αυτών της διασκέδασης στη συνέχιση θεσμών. 
  • την άμεση ανάγκη προστασίας των βιοτόπων των ζώων και του φυσικού περιβάλλοντος, σε συνεργασία με τις χώρες και τις τοπικές κοινότητες, καθώς και τις οργανώσεις που ασχολούνται με την προστασία της ελεύθερης ζωής. 
  • τις δυνατότητες που μας προσφέρει σήμερα η τεχνολογία, και τις επιλογές για εμπειρίες και γνώση, που ξεπερνούν κατά πολύ το θέαμα αιχμάλωτων ζώων σε ζωολογικούς κήπους. Οι δυνατότητες αυτές αξίζει να διερευνηθούν. 
Η λειτουργία ζωολογικών πάρκων και η εμπορευματοποίηση των ζώων, ο χρόνιος εγκλεισμός τους και οι αφύσικες συνθήκες διαβίωσης σε καθεστώς αιχμαλωσίας, στέλνουν λανθασμένα μηνύματα, ιδιαίτερα στις νεαρές ηλικίες, και προωθούν το εμπόριο της "άγριας" ή ελεύθερης ζωής. Στη σύγχρονη εποχή, το ενδιαφέρον για τα ζώα δεν μπορεί να αποτελεί δικαιολογία για την επίσκεψη σε ζωολογικούς κήπους. Η δημιουργία καταφυγίων και κέντρων περίθαλψης, σε συνεργασία με μη κυβερνητικές οργανώσεις, αποτελεί την απάντηση για μια πιο έντιμη επαφή με τη φύση, που δεν εμπεριέχει βία και βλάβη προς τα ζώα.  

Πρόσφατα, η Ελλάδα έκανε το πρώτο βήμα απαγορεύοντας τις παραστάσεις με ζώα. Είναι καιρός να προχωρήσουμε στο επόμενο βήμα και να απορρίψουμε παρωχημένες συνήθειες και θεσμούς, όπως τους ζωολογικούς κήπους, κάτι το οποίο δεν μπορεί να αφεθεί αποκλειστικά στην πολιτεία, και για το οποίο οι ίδιοι οι πολίτες πρέπει να αναλάβουν ένα πιο ενεργό ρόλο.

*Copenhagen zoo's scientific director, Bengt Holst, stressed on Denmark's Radio that to avoid personification, their animals were not officially named. "The zoo keepers sometimes call the animals names, and then our guests have heard the name Marius," Holst told Denmark's Radio, adding: "But in no way is it an official name it has been given." (independent.co.uk)



Πηγή: Η σκοτεινή πλευρά των ζωολογικών κήπωνΆρθρο της Όλγας Κήκου στην εφημερίδα «Η ΑΥΓΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ» και αναδημοσίευση στο zoosos.gr


Επεξεργασία και διασκευή: Filikaki

Σημ: Η Όλγα Κήκου είναι συντονίστρια της Θεματικής Ομάδας για τα δικαιώματα των ζώων, των Οικολόγων Πρασίνων



Σχετικός σύνδεσμος: ΖΩΟΛΟΓΙΚΟΙ ΚΗΠΟΙ, ΓΙΑΤΙ ΟΧΙ; 
A Peaceful Planet


Περισσότεροι σύνδεσμοι για τον Marius, την μικρή καμηλοπάρδαλη που σκότωσαν στον ζωολογικό κήπο της Κοπεγχάγης, επειδή περίσσευε (BBCIndependent, LIFO, The Dodo, happydogsworld, antizoos.blodspot)  

Marius The Little Girrafe
- Very likely the keepers and veterinarian all consider themselves animal lovers...  
- Opinion: Killing if Marius the Giraffe Exposes Myths About Zoos 
- Thousands of zoo animals killed in Europe every year 
Second giraffe named Marius at risk of being put down in Denmark 
- 5 Reasons You Should Boycott the Zoo 
- Healthy Giragge Is Killed At Zoo Despite Offer To Save Him  
- Close Copenhagen zoo 





- Τώρα που ξεπεράσαμε το πρώτο σοκ, ήρθε η ώρα να μιλήσουμε με αριθμούς... (tvxs, naftemporiki, bbcThe Dodo)
- Ερώτηση στο Ευρωκοινοβούλιο 

- Γιατί δεν τα στειρώνουν; 
- About captive breeding programmes -- Now the world knows better...  
- Zoo stuff get death threats...  

  




- 3000 έως 5000 υγιή ζώα θανατώνονται κάθε χρόνο, μόνον στην Ευρώπη 



http://on.fb.me/P24bd8


http://youtu.be/ENnNNVOEDZ4


Giraffe's Needless Death Expose Zoos' "Elaborate Fraud"
The killing of Marius the giraffe opens an important debate about genetics, animal rights and zoo imbreeding 



Liz Tyson
Liz Tyson is Director of UK charity, The Captive Animals' Protection Society (CAPS).
 She previously lived and worked in the Colombian Amazon on conservation projects. 
She is a board member of conservation charity Neotropical Primate Conservation
and a doctoral researcher at the University of Essex, School of Law.  

Mark Bekoff, Ph.D


In the photo below, zoo veterinarian, Mads Bertelsenholds up a hoof as he performs an autopsy on the euthanized 18-month-old giraffe Marius. Speaking to the crowd which gathered to watch the autopsy, vet Mads Bertelsen revealed how they lured the young creature to them with its favourite food – rye bread. "I stood behind with a rifle, and when he put his head forward and ate the rye bread, then I shot him through the brain,” he said. “It sounds violent, but it means that Marius had no idea of what was coming. He got his bread, then he died", he said.

(from NATIONAL GEOGRAPHIC)
independent.co.uk-graphic images 
"In the wild, natural environmental factors prevent excessive population growth, whereas in zoos and in other protective reservations, such regulatory mechanisms are simply not existent. Such regulation can, however, often be achieved by animal transfers and other stock regulating measures. If these measures are not available the option of putting the animals down is considered. The scientific zoological gardens organised in the German Zoo Directors Council discussed the problem of killing animals at the 1999 conference at Rostock and drafted a paper presenting its position on the subject. The paper argues that even under optimal husbandry conditions, while alternative options of breeding, planning and stabilisation of stock must be considered, the "humane" killing of animals will sometimes be unavoidable". (http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/11314468)

"Surplus animals are a huge problem for zoos. Zoos breed animals for conservation purposes, under their Species Survival Plan (SSPs). These are complex captive breeding programs designed to maintain valuable gene pools so that endangered species may be preserved. Each SSP produces extra, or surplus, animals for which the zoo often does not have the room or resources. All major American zoos have to deal with surplus animals, and many of them have engaged in the following practices. If the animals are lucky, they may be traded or sent to another zoo or accredited facility. Some get transferred to multiple zoos throughout their lives. But a large number of them go to private breeders, pet owners, circuses, roadside zoos, and canned hunting ranches. The zoo may decide to take care of the problem themselves, in more barbaric ways. Some of the extra animals are euthanized, and fed to the other zoo animals. Sometimes the animals are killed and their parts are sold (pelts, skulls, etc.) A number of zoo veterinarians advocate for other controversial practices such as culling, using zoo animals for medical research, and aborting fetuses. The treatment of surplus animals is the zoo industry’s dirty little secret". (http://www.examiner.com/article/where-do-surplus-zoo-animals-go)


cuteemergency.com
In an op-ed appearing in the UK’s Mirror, Andrew Tyler, director of the organization Animal Aidsays, says that euthanizing healthy animals is "business as usual" for zoos. Officials at the zoo have defended Marius’s death as a way of ensuring a "sound and healthy population of giraffes" as part of an international breeding program. But the decision to kill “surplus” animals is not about about conservation -- it’s about economics. "The doe-eyed newborn has lots of star potential and earning capacity. But once they get to a certain age and are deemed to be surplus to requirements then economics often dictate they be disposed of -- as was the case with Marius". While many zoos tout their efforts to breed animals in captivity is a pure-hearted attempt at species conservation, Tyler calls such claims an "elaborate fraud" used to justify what amounts to "galleries of captive beasts; freak shows for a gawping, shrieking public". (https://www.thedodo.com/giraffes-needless-death-expose-426033387.html)

"Very likely the keepers and veterinarians and director at the Copenhagen Zoo all consider themselves animal lovers. They do the hard, often heartbreaking, work of caring for creatures destined to a life in captivity. And they serve another master: profitability. Inevitably, the two motives will clash; one must betray the other, because caring for zoo animals, especially those that are long-lived, is an expensive undertaking. Zoos have limited space, and if a zoo attempts to give animals the experience of parenting, as the Copenhagen Zoo says it does, it's going to run out of room. It will soon have too many adult animals and not enough of those popular, crowd-drawing, profit-turning babies. Genetics and the carefully planned breeding program aside, it's hard not to suspect that the real reason Marius had to die was simply that he was past his human-appealing prime. Zoos may feel that it is necessary to bill themselves as big players on the conservation stage. But what most of us want to see from zoos and their keepers is compassion for their charges, all of whom live such narrow, corralled lives. If zoos cannot offer this to the Mariuses in their care, they will lose the public's goodwill, and will deservedly find themselves heading toward extinction". (http://bit.ly/LW1YxW -- http://on.fb.me/1lJXXJT)



Virginia Morell
(photo posted as comment here)


Δείτε επίσης: ΖΩΟΛΟΓΙΚΟΙ ΚΗΠΟΙ: ΜΥΘΟΣ ΚΑΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ (by me)

Μάς λένε πόσο καλά τα φροντίζουν και πόσο πολύ τ' αγαπούν... 
Πόσο καθαρός και πόσο ευρύχωρος είναι ο ζωολογικός τους κήπος. 
Όμως, στην προκειμένη περίπτωση, αυτό δεν είναι το θέμα μας. 
Οι ζωολογικοί κήποι το ξέρουν πολύ καλά ότι τίποτα δεν έχει τόση δύναμη να προσελκύσει πελατεία, 
όσο τα νεογέννητα μωρά. .
New lion cubs entering the lions enclosure for the first time in Copenhagen Zoo


UPDATE (25/03/14): ZOOS EXPOSED! 
Zoo that killed Marius puts down four healthy lions!
http://on.fb.me/1m59WCc


 

Προστασία ή εκμετάλλευση;

Προτάσεις Αρκτούρου (i)

Υπόμνημα








Worth reading

Η λογική της απόφασης των υπευθύνων του ζωολογικού κήπου της Κοπεγχάγης, για την θανάτωση των τεσσάρων λιονταριών, είναι κάτι που αξίζει επίσης να διαβαστεί. Όπως ανακοίνωσαν στη σελίδα τους στο Facebook, θεώρησαν υποχρέωσή τους να ανταποκριθούν στο έντονο ενδιαφέρον του κοινού, σχετικά με το θέμα αυτό. Τα επιχειρήματά τους (όπως και τα αντίστοιχα στην περίπτωση του Marius) με βάση τη "λογική" των προγραμμάτων αναπαραγωγής, σε μια πρώτη ανάγνωση, φαίνονται σωστά, και ο τρόπος που υλοποίησαν την απόφασή τους, προσέχοντας την κάθε λεπτομέρεια, επίσης. Η απουσία κάθε ίχνους συμπόνοιας για τα ζώα, και η απόλυτη έλλειψη της παραμικρής αμφιβολίας ή δισταγμού, τρομακτική

Στην """επιστήμη""", το συναίσθημα και η συμπόνοια δεν έχουν θέση, μάς λένε. "There is no place for emotion in science, we are told. Yes, there is no place for emotion in the scientific world of zoos... except for when the industry wants us to join them in celebrating the birth of a baby, or boost visitor numbers over Valentine’s day, or share their despair when animals that they did not kill intentionally die", λέει η Liz Tyson. While there are zoos, the killing will continue. A study commissioned by the UK government, published in 2010, made clear that, while zoo education programmes exist, their efficacy has never been proved.

The death of the first Marius comes after two leopard cubs were culled at Copenhagen Zoo in 2012, while four years before that, three Siberian tigers were put to sleep in Germany. The euthanising of three tigers at Magdeburg Zoo in 2008 only came to light after German authorities investigated and a court ruled welfare laws had been broken. (independent.co.uk).

Born Free's statement on the recent euthanisation of four apparently healthy lions at Cophenhagen Zoo (Fb): Copenhagen Zoo's claims that destroying these lions was in some way natural or replicating the "wild" are disingenuous at best. Animals in the wild are generally not provided with food; veterinary care; protection from the elements and predation. Nor are they kept in areas hundreds of thousands of times smaller than their natural ranges; nor do they have their mate choices and companions dictated for them by curators. And they are not subject to endless streams of visitors. Euthanasia of healthy animals by zoos is widely practiced but rarely publicised. The “price of success” of captive breeding in zoos is a surplus of animals. These surplus animals present a problem for zoos limited by space, resources and the desire to keep animals that they think the public want to see. Allowing animals to breed without considering lifetime care for the offspring is, in the opinion of Born Free, wholly unsound and unethical. What is tragic is that captive breeding programmes seem to serve little function beyond the world of zoos: few, if any, species are genuinely being kept with reintroduction to the wild in mind. In the case of African lions, there is not even a coordinated captive breeding programme in Europe, and zoos are allowing lions to breed without a genuine conservation objective for the species. Copenhagen Zoo is a member of the European Association of Zoos and Aquaria (EAZA). We hope you will join us in expressing outrage and disgust at the practices at Copenhagen Zoo by writing to EAZA to call for an immediate review of their euthanasia policy to ensure that healthy animals will no longer be destroyed in their member zoos.

"Breeding animals without the ability to care for them throughout their lives is irresponsible," said Dr. Ian Robinson of the International Fund for Animal Welfare. Adam M. Roberts, chief executive officer of Born Free USA, agreed, calling Copenhagen Zoo’s program "irresponsible, unsound, and unethical". "This, is the problem with captive breeding of lions: They breed very well in captivity, but why keep doing it if this is going to be the outcome?", Luke Hunter, president of the global wild cat conservation organization Panthera said (takepart.com/article). 

The killing of Marius the giraffe opens an important debate about genetics, animal rights and zoo inbreeding. Some European zookeepers argue that it is better from a welfare perspective to allow adult animals to procreate and raise young, and then euthanise unwanted offspring at the point when they separate from their parents. But Mark Jones, a vet and executive director of the British office of the Humane Society International, said: “The fact of the matter is that it is the young animals that help zoos to draw in the crowds and zoos are finding that when they reach maturity there is no space for them and no market for them in other zoos.” (independent.co.uk)

Zoo officials contend that many of the euthanasias are for the animals' own good, saying that exotic pets are a huge responsibility and can’t be cared for by just anyone or any zoo. They also say that many animals would die if released into the wild, and that neutering and contraception prevent animals from behaving normally (thedodo.com). So First Marius The Giraffe, Now Danish Zoo Becomes A "Lion Mill" (Mark Bekoff). In spring "young life" lures large crowds into the zoo. In autumn, when things become quiet, death arrives (animalfreedom.org). 


Τρίτη 11 Μαρτίου 2014

Τα ζώα ως θεραπευτές



The difference between friends and pets is that friends we allow into our company, pets we allow into our solitude. ~ Robert Brault


http://on.fb.me/1nioLWn
Μπορείτε να φανταστείτε κάποια αδέσποτα συλιά και γατιά υιοθετημένα από τα ΚΑΠΗ  της γειτονιάς; Ένα  πρώην αδέσποτο ζώο υιοθετημένο από ένα Δημοτικό Σχολείο  που συμμετέχει σε πρόγραμμα   βελτίωσης της συναισθηματικής και κοινωνικής ανάπτυξης των παιδιών; Κάποια ζώα που επισκέπτονται  σχολεία παιδιών με ειδικές ανάγκες; Μπορείτε να σκεφτείτε μια ομάδα ζώων που επισκέπτεται ένα ογκολογικό τμήμα για να προσφέρει λίγες στιγμές ξεγνοιασιά στα παιδιά; Μπορείτε να ονειρευτείτε ένα ζώο που, με την κίνηση και την αγάπη, καταφέρνει να εισχωρήσει στον άγνωστο κόσμο ενός αυτιστικού  παιδιού; Υπάρχουν και στην Ελλάδα κάποιοι άνθρωποι που, όλα αυτά, τα ονειρεύτηκαν, κάποτε. Όνειρα θα πείτε, και όμως, κάποτε, τα όνειρα γίνονται πραγματικότητα. Είναι αλήθεια πως τα όνειρα μπορούν να γίνουν πραγματικότητα, επίσης αλήθεια όμως είναι ότι, στη χώρα μας, πολλά πράγματα, συχνά, αρχίζουν κάπως "παράδοξα". 

Τον περασμένο Ιανουάριο, ο Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Αθανάσιος Τσαυτάρης, προσπάθησε να εισάγει στην Ελλάδα την χρήση ζώων για θεραπευτικούς σκοπούς, μέσα από νομοσχέδιο του ΥπΑΑΤ, με μια απαράδεκτη τροποποιητική διάταξη, επιχειρώντας – αν είναι ποτέ δυνατόν – να συνδιάσει το «pet therapy» με την επαναφορά των παραστάσεων με ζώα. Κατά την ομιλία του (βίντεο1) στην Διαρκή Επιτροπή Παραγωγής και Εμπορίου, ο υπουργός αναφέρθηκε σε «δύο (2;;) δελφίνια που υπάρχουν στο Αττικό Ζωολογικό Πάρκο για να τα χαϊδεύουν παιδάκια». Με την ομιλία του αυτή, ο κύριος Τσαυτάρης έδωσε την εντύπωση ότι είχε την πρόθεση να συμπεριλάβει σε αυτήν την χρήση τα δελφίνια, μόνο και μόνο για να νομιμοποιήσει την μέχρι τώρα παράνομη κατοχή και εκμετάλλευσή τους στην χώρα μας. Εν τέλει, μετά από εντονότατες διαμαρτυρίες βουλευτών, πολιτικών και φιλοζωικών οργανώσεων της Ελλάδας και τους εξωτερικού, ο υπουργός αναγκάστηκε να αποσύρει την διάταξη και να την παραπέμψει, μέσω δήλωσής του (βίντεο2), στο αρμόδιο Υπουργείο Υγείας, από το οποίο θα ληφθούν οι καθοριστικές αποφάσεις


Χωρίς εκπτώσεις και παραθυράκια...


Στην Ελλάδα, η χρησιμοποίηση των ζώων για θεραπευτικούς σκοπούς παραμένει ακόμα, λίγο ως πολύ, άγνωστη στο ευρύ Ελληνικό κοινό. Ο Χνούδος, «το κουνέλι που νικάει τον πόνο», είναι το μόνο ζώο που έχει περάσει, μέχρι σήμερα, τις πύλες Ελληνικού νοσοκομείου, αναγνωρισμένος επίσημα σαν ζώο θεραπευτικής συντροφιάς. (Ογκολογικό τμήμα Νοσοκομείου Παίδων Αγλαϊα Κυριακού, 2010)


Όταν τα ζώα δίνουν χρώμα στην ψυχή...
«Ήταν ένα παιδάκι ηλικίας 3-4 ετών το οποίο δεν ερχόταν ποτέ στον παιδότοπο του νοσοκομείου. Καθόταν στο δωμάτιό του και ζωγράφιζε μονίμως με μαύρους μαρκαδόρους. Κάποια στιγμή, η μητέρα του μου ζήτησε να πάμε το κουνέλι στο θάλαμό του, και το πήγαμε. Κουβεντιάσαμε λίγο με τον μικρό και αφήσαμε το διάφανο κουτί με το κουνελάκι εκεί. Το παιδί συνέχισε να ζωγραφίζει μόνο με μαύρο χρώμα. Κάποια στιγμή παίρνει ένα άλλο χρώμα… Αρχίζει να ζωγραφίζει με κόκκινο. Τότε, το ρωτάω: “Γιατί ζωγραφίζεις με αυτό το χρώμα;” και μου απαντάει: “Αυτή τη ζωγραφιά θα τη δώσω στο κουνέλι… Θα φοβηθεί με το μαύρο»... Από τότε, το παιδάκι αυτό ερχόταν στον παιδότοπο μόνο όταν ήταν ο Χνούδος εκεί, και ζωγράφιζε πάντα πολύχρωμα κουνέλια... », διηγείται η   κτηνίατρος που πραγματοποίησε την έρευνα, Κατερίνα Λουκάκη.

Στις αρχές του περασμένου Φεβρουαρίου, σε σχετικό νομοσχέδιο του Υπουργείου Υγείας, που συζητήθηκε στη Βουλή από την Διαρκή Επιτροπή Κοινωνικών Υποθέσεων, αναφέρεται ότι «αναγνωρίζεται η συμμετοχή και αξιοποίηση ζώων συντροφιάς και κατοικίδιων ζώων, καθώς και σκύλων βοηθείας σε προγράμματα και δράσεις πρόληψης», και ότι τα είδη και τα κριτήρια επιλογής των ζώων που συμμετέχουν στα προγράμματα αυτά, καθορίζονται με κοινή απόφαση των Υπουργών Υγείας, Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας, και Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων (άρθρα 33 και 34). Έτσι λοιπόν, το "pet therapy" ετοιμάζεται να γίνει, πολύ σύντομα, επισήμως αποδεκτό και στην Ελλάδα και, παρά το γεγονός ότι η Ελληνική κοινή γνώμη ίσως δεν είναι ανάλογα προετοιμασμένη και διακατέχεται ακόμη από ζωοφοβία, μικροβιοφοβία και προκαταλήψεις, η θεσμοθέτησή του μπορεί να έχει θετικό αντίκτυπο και να αναβαθμίσει τις κυρίαρχες αντιλήψεις, αναγνωρίζοντας επίσημα τα ζώα ως εν δυνάμει «κοινωνικούς λειτουργούς», διασώστες και θεραπευτές.  

Με την Μελίτα στη θεία λειτουργία
 
Σε αρκετές χώρες του εξωτερικού, η χρησιμοποίηση ζώων για θεραπευτικούς σκοπούς έχει θεσμοθετηθεί, εδώ και πολλά χρόνια, και περιλαμβάνει δύο επί μέρους κατηγορίες: 1) Την υποβοηθούμενη από ζώα θεραπευτική διαδικασία (Animal Assisted Therapy -- AAT) και 2) τις υποβοηθούμενες από ζώα ανθρώπινες δραστηριότητες (Animal-Assisted Activities -- AAA) με ζώα που προσφέρουν ειδικές υπηρεσίες (service ή assistance animals) σε καθημερινές ή/και έκτακτες ανθρώπινες δραστηριότητες. Η χρησιμοποίηση ζώων σε καθημερινές ανθρώπινες δραστηριότητες έχει σκοπό να εξυπηρετήσει άτομα με ειδικές ανάγκες, όπως για παράδειγμα τυφλούς, κωφούς, ανθρώπους με κινητικά προβλήματα κλπ, για να βελτιώσει την ποιότητα της ζωής τους. Η χρησιμοποίηση ζώων σε έκτακτες και εξειδικευμένες ανθρώπινες δραστηριότητες περιλαμβάνει υπηρεσίες που παρέχονται σε πολύ ειδικές και συγκεκριμένες περιπτώσεις, όπως Διάσωση (εύρεση και διάσωση ανθρώπων μετά από σεισμούς, χιονοστιβάδες, ναυάγια κλπ), και Ανίχνευση (εντοπισμός υλικών, όπως βόμβες, ναρκωτικά κλπ). Τα ζώα που χρησιμοποιούνται σε αυτές τις δραστηριότητες (κυρίως σκύλοι) επιλέγονται (κατά κανόνα, αν και όχι πάντοτε, από συγκεκριμένες φυλές) έτσι ώστε να διαθέτουν τα επιθυμητά κατά περίπτωση χαρακτηριστικά που θα τους επιτρέψουν να φέρουν σε πέρας το έργο τους με επιτυχία, χρειάζονται ειδική εκπαίδευση, και ανήκουν είτε σε ιδιώτες είτε σε οργανισμούς. 



«Αυτός είναι ο σκύλος-βοηθός μου, ο ήρωας, μετά την αποφοίτησή μας από το Πανεπιστήμιο. Ο Hero αντιλαμβάνεται πάνω από 40 εντολές. Μου ανοίγει την πόρτα, φέρνει τα πράγματά μου, ανάβει τα φώτα και φυσικά με βοηθά να καθίσω στην αναπηρική μου καρέκλα. Χωρίς αυτόν δεν θα μπορούσα να φοιτήσω στο κολέγιο». ~ Bridget Evans

Περισσότερα για την Bridget και τον σκύλο της τον Hero, εδώ.












Η θεραπευτική διαδικασία με τη βοήθεια ζώων (Animal Assisted Therapy -- ΑΑΤ) αφορά μια εφαρμοσμένη «εναλλακτική» ή μάλλον συμπληρωματική θεραπευτική μέθοδο, κατά την οποία η συμβολή των ζώων είναι επικουρική και περιλαμβάνει την παρουσία επιλεγμένων ζώων στο ιδιωτικό ή δημόσιο περιβάλλον ενός ατόμου ή μιας ομάδας ατόμων. Η εφαρμογή των θεραπευτικών προγραμμάτων γίνεται από εξειδικευμένους επαγγελματίες (γιατρούς, νοσηλευτές, ψυχολόγους, κλπ), με την συνδρομή ειδικά εκπαιδευμένων εθελοντών. Η θεραπευτική διαδικασία με τη βοήθεια ζώων συντροφιάς αναφέρεται επίσης και σαν «θεραπευτική συντροφιά ή θεραπευτική επαφή». Τα ζώα που την προσφέρουν είναι κατοικίδια (domesticated και κατά κύριον λόγο pets*και όχι απλώς εξημερωμένα - tame), όπως ο σκύλος και η γάτα, δεν ανήκουν απαραιτήτως σε κάποια συγκεκριμένη φυλή, θα πρέπει όμως να διαθέτουν ήπια ιδιοσυγκρασία και φιλική συμπεριφορά. Η εκπαίδευσή τους δεν είναι επίπονη, και η επιλογή τους γίνεται με βάση την καλή φυσική κατάσταση - υγεία, τον ισορροπημένο χαρακτήρα, την πλήρη κοινωνικοποίηση, και την μέγιστη προσαρμοστική τους ικανότητα σε μεταβλητές συνθήκες. Τα ζώα αυτά μπορεί να ανήκουν είτε σε φυσικά πρόσωπα, είτε σε εξειδικευμένες ομάδες προσώπων και δημόσιους φορείς. Η θεραπευτική επαφή με ζώα είναι ευρέως διαδεδομένη στο εξωτερικό, τόσο στο σπίτι, όσο και σε ειδικούς χώρους, όπως φυλακές, γηροκομεία, ψυχιατρεία, νοσοκομεία και ιατρεία διαχείρισης του πόνου. 

Sleeping in the hospital... 

Every day life in Therapeutic Riding Association GR (TRAG)
 Ειδικότερα το άλογο, έχει αναγνωριστεί σαν ζώο που μπορεί να προσφέρει θεραπεία, ήδη από την εποχή του Ιπποκράτη (βίντεο). Κατά την θεραπευτική ιππασία, οι θεραπευτές χρησιμοποιούν, την κίνηση του αλόγου ως θεραπευτικό μέσο για την αντιμετώπιση διαταραχών σε άτομα με διαφόρου βαθμού δυσλειτουργίες και αναπηρίες.. 

Η θεραπευτική ιππασία γίνεται στον χώρο διαβίωσης των αλόγων, όπου οι ασθενείς ακολουθούν εξατομικευμένο πρόγραμμα, κάτω από άμεση επίβλεψη, και καθοδήγηση των συνοδών, σε συνεργασία με τους θεραπευτές. Σύμφωνα με σύγχρονες επιστημονικές έρευνες, η θεραπευτική ιππασία μπορεί να αποδώσει θεραπευτικά οφέλη σε διάφορες παθολογικές καταστάσεις, όπως νευρομυοσκελετικές παθήσεις, σκλήρυνση κατά πλάκας, αναπτυξιακές διαταρραχές, κακώσεις του νωτιαίου μυελού, σύνδρομο Down, εγκεφαλική παράλυση και αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια.

 

Ο όρος "pet therapy" αναφέρεται σε μια επικουρική θεραπευτική μέθοδο, στις διαδικασίες της οποίας συμπεριλαμβάνονται κατά κανόνα ζώα συντροφιάς. Η χρήση αγρίων ειδών όμως, όπως για παράδειγμα τα δελφίνια, εκτός από το ότι εγείρει θέματα ηθικής, είναι εξαιρετικά αμφιλεγόμενη και αμφισβητείται διεθνώς από πολλούς επιστήμονες, τόσο ως προς την αποτελεσματικότητα, όσο και ως προς την επικίνδυνότητά της. Οι έρευνες σχετικά με την δελφινοθεραπεία (Dolphin Assisted Therapy -- DAT) άρχισαν την δεκαετία του ‘50 (Dr. John Lilly) στην Αμερική, και συνεχίστηκαν, κατά την δεκαετία του ‘70 και ‘80, στην Ουκρανία, από την ερευνητική ομάδα της Dr. Ludmila Lukina. Υποτίθεται ότι η μέθοδος βασίζεται στο ερέθισμα των υπερήχων, που εκπέμπεται από το σύστημα εχοεντοπισμού (σόναρ) των δελφινιών, το οποίο μπορεί να έχει ευεργετική επίδραση στην αντιμετώπιση νευρολογικών και άλλων παθήσεων και ασθενειών διαφόρου βαθμού σοβαρότητας, από την κατάθλιψη έως την ανοσολογική ανεπάρκεια, τους κακοήθεις όγκους και τον αυτισμό, οι αντιρρήσεις όμως είναι πολλές και σοβαρές. Ειδικοί από το Βρεττανικό κέντρο ερευνών για τον αυτισμό (Research Autism), επισημαίνουν ότι δεν υπάρχει καμία αξιόπιστη έρευνα που να τεκμηριώνει την αποτελεσματικότητα της δελφινοθεραπείας, και συστήνουν στους ασθενείς τους να είναι ιδιαίτερα επιφυλακτικοί ως  προς την επιλογή της. 

«Τελικά φαίνεται ότι πρόκειται για μια παραπλανητική πρακτική που εφαρμόζεται από τους ιδιοκτήτες των δελφιναρίων και των προγραμμάτων κολύμβησης με δελφίνια, κατά την οποία μερικοί πιστοποιημένοι θεραπευτές χωρίς ειδικές γνώσεις για δελφίνια, χρεώνουν εξωφρενικά ποσά για να κάνουν κάτι που θα μπορούσε να γίνει και χωρίς δελφίνια. Στο επίκεντρο αυτών των προγραμμάτων θεραπείας βρίσκεται η εκμετάλλευση ευάλωτων ατόμων και ευάλωτων δελφινιών», δηλώνει σήμερα η ίδια η ιδρύτρια της δελφινοθεραπείας, Dr Betsy Smith, η οποία κάποτε πίστεψε ότι τα δελφίνια θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για τη θεραπεία παιδιών με ειδικές ανάγκες, στην πορεία όμως αναθεώρησε τις απόψεις της. Εν τούτοις, σε διάφορες χώρες του εξωτερικού (Ιαπωνία, Ρωσσία, Ουκρανία, Λιθουανία, Τουρκία, Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής και άλλες), τα ίδια δελφίνια που λαμβάνουν μέρος στις παραστάσεις, χρησιμοποιούνται παράλληλα και στα προγράμματα δελφινοθεραπείας, αυξάνοντας έτσι πολύ σημαντικά τα έσοδα των δελφιναρίων που τα εκμεταλλεύονται. Κατά την άποψη πολλών εμπειρογνωμόνων, η δελφινοθεραπεία (DAT) δεν θα έπρεπε πουθενά στον κόσμο να συμπεριλαμβάνεται στην θεραπευτική διαδικασία με την βοήθεια ζώων (ΑΑΤ), δεδομένου ότι τα δελφίνια, είτε έχουν συλληφθεί από την θάλασσα, είτε έχουν γεννηθεί στην αιχμαλωσία, δεν είναι σε καμία περίπτωση κατοικίδια, αλλά παραμένουν πάντοτε ζώα άγρια, τα οποία ενδέχεται να παρουσιάσουν απρόβλεπτη συμπεριφορά, λόγω του κατά παραγγελία και χωρίς δυνατότητα επιλογής εξαναγκασμού τους σε αλληλεπίδραση με τους ανθρώπους. Και, παρά τα μέτρα πρόληψης (επιλογή των δελφινιών ως προς τον χαρακτήρα, το φύλο και την ηλικία, επόβλεψη κλπ), δεν είναι λίγες οι φορές, κατά τις οποίες δελφίνια παρουσιάζουν διαταραγμένη και επιθετική συμπεριφορά εναντίον ανθρώπων που συμμετέχουν σε προγράμματα κολύμβησης ή δελφινοθεραπείας (τόσο στα θαλάσσια πάρκα, όσο και στην ανοικτή θάλασσα), και αναφέρονται ατυχήματα, από δαγκώματα έως σοβαρά κατάγματα και ρήξεις εσωτερικών οργάνων, που απαιτούν μακροχρόνια νοσηλεία. Η δε κάκωση, την οποία υφίστανται τα ίδια τα ζώα, μόνο και μόνο από το στρες της αιχμαλωσίας, περιγράφεται από την παγκοσμίου κύρους νευροεπιστήμονα του πανεπιστημίου Emory, Lori Marinο, με δύο λόγια, ως εξής: «Καταλαβαίνω γιατί οι απελπισμένοι άνθρωποι συνεχίζουν να καταφεύγουν σε προγράμματα δελφινοθεραπείας, αναζητώντας γιατρειά. Το πιο θλιβερό σε όλη αυτήν την ιστορία όμως είναι ότι αυτοί οι άνθρωποι δεν θα μπορέσουν να καταλάβουν ποτέ ότι τα δελφίνια στα οποία αναζητούν παρηγοριά, είναι τόσο άρρωστα ψυχολογικά και σωματικά, όσο τουλάχιστον και αυτοί οι ίδιοι». (Lori Marino - Dolphins are not healers, Ιούνιος 2013


Dolphins are not healers

Συνοπτικά, η δελφινοθεραπεία, εκτός από το ότι είναι εξαιρετικά δαπαναρή, συγκριτικά με τις άλλες μορφές ΑΑΤ, θεωρείται σήμερα μια θεραπευτική μέθοδος αμφιβόλου αποτελεσματικότητας και επικίνδυνη, η οποία παρουσιάζει τρία πολύ σημαντικά αρνητικά σημεία: 1) Δεν έχει αποδειχτεί ότι είναι κάτι περισσότερο από placebo, 2) Ενέχει κινδύνους για την υγεία των ανθρώπων και των δελφινιών (τραυματισμοί εξ αιτίας της επιθετικότητας των δελφινιών, μετάδοση ασθενειών από τα δελφίνια στους ανθρώπους και αντιστρόφως – λόγω της κοινής ευπάθειας ανθρώπων και δελφινιών σε μια αρκετά μεγάλη γκάμα παθογόνων παραγόντων, την μετάδοση των οποίων ευνοεί η επαφή με εκκρίσεις και απεκκρίσεις μέσα στο νερό) και 3) Προϋποθέτει αιχμαλωσία και εξαναγκασμό, άρα κακοποίηση για τα δελφίνια, και κατά συνέπεια δεν συνάδει με την ευζωία τους. «Όταν αιχμαλώτιζα και εκπαίδευα δελφίνια», λέει ο Αμερικανός υπερασπιστής των δελφινιών, και επικεφαλής του προγράμματος Dolphin Project  του Earth Island Institute, Ric O'Barry, «το θέμα ήταν τι μπορούσαν να κάνουν αυτά για εμάς. Τώρα πια, το θέμα είναι τι μπορούμε να κάνουμε εμείς για τα δελφίνια». 
 
WDC DAT leaflet





Είναι αλήθεια ότι οι θεραπευτές ανήκουν, στις μέρες μας, σε έναν από τους πιο καταξιωμένους επαγγελματικούς κλάδους, που δικαίως ζητούν και λαμβάνουν αμοιβή εργασίας, ειδικά επιδόματα, κοινωνική αποδοχή και βεβαίως συνταξιοδότηση. Τα ζώα μπορεί να μην είναι επαγγελματίες, και η ευγνωμοσύνη μπορεί να είναι - όπως πιστεύουν μερικοί - περισσότερο δικό τους και λιγότερο ανθρώπινο χαρακτηριστικό. Μπορεί η θεραπευτική δύναμη των ζώων που «δεν διώχτηκαν ποτέ από τον παράδεισο», σαν ένα κομμάτι της θεραπευτικής δύναμης της φύσης, να αποτελεί ένα ακόμα δώρο, όχι μόνον για τους ασθενείς αλλά για όλους τους σύγχρονους ανθρώπους των πόλεων, σε καμία περίπτωση όμως δεν μπορεί η κακοποιημένη φύση να έχει απεριόριστες αντοχές, ούτε τα κακοποιημένα ζώα ανεξάντλητες θεραπευτικές ικανότητες. Και, όπως πολύ σωστά επισημαίνεται από την Πανελλαδική Φιλοζωική και Περιβαλλοντική Ομοσπονδία (ΠΦΠΟ), σε επιστολή της προς το Υπουργείο Υγείας, τα θεραπευτικά προγράμματα με τη χρήση ζώων συμπεριλαμβάνουν δύο πάρα πολύ ευαίσθητες και ευάλωτες ομάδες εμψύχων: αφ’ ενός τα ίδια τα ζώα-θεραπευτές, αφ’ ετέρου τους ασθενείς και τις οικογένειές τους. Προκειμένου λοιπόν να εξασφαλιστεί τόσο το πραγματικό όφελος των ασθενών, όσο και η ευζωία των ζώων, ο σχεδιασμός αυτών των προγραμμάτων θα πρέπει να γίνεται σε συνεργασία με ειδικούς επιστήμονες, με τα εμπλεκόμενα άτομα ή φορείς, και με τις φιλοζωικές οργανώσεις. Και βεβαίως, σε καμία περίπτωση, δεν επιτρέπεται να εξυπηρετούν μεμονωμένα συμφέροντα ατόμων ή επιχειρήσεων και να σχεδιάζονται με προχειρότητα. 



Σχετικοί σύνδεσμοι:

- Περισσότερες πληροφορίες για την δελφινοθεραπεία, εδώ, εδώ και εδώ.

http://www.skepdic.com/dat.html
 







  
*Σαύρες, ψάρια και διάφορα εξωτικά είδη, έχουν κατά καιρούς χρησιμοποιηθεί ως ζώα θεραπείας, σε διάφορες χώρες του εξωτερικού, χωρίς να είναι στην πραγματικότητα ζώα συντροφιάς ούτε κατοικίδια, γι' αυτό και η διατήρησή τους στην αιχμαλωσία κατέληξε να είναι παγκοσμίως αμφιλεγόμενη, ενώ η εμπορία τους έχει χαρακτηριστεί ως «περιβαλλοντικό έγκλημα με φιλοζωικό περιτύλιγμα (i) ». Σε παγκόσμια κλίμακα, το εμπόριο της άγριας ζωής συνιστά την τρίτη κατά σειρά πηγή παράνομου πλουτισμού, μετά από το εμπόριο των όπλων και των ναρκωτικών. Και σε μια χώρα όπως η Ελλάδα, που αστικοποιήθηκε σχετικά γρήγορα, αποκόπτοντας βίαια τους δεσμούς της με τη φύση, η αστικοποιημένη ζωοφιλία αναπτύχτηκε κατά τρόπο παράδοξο και μιμητικό προς τα πρότυπα που κυριάρχησαν σε άλλες χώρες, στις οποίες είχε τα χρονικά περιθώρια να διαμορφωθεί, ωριμάζοντας πιο ομαλά. Αν και τα τελευταία χρόνια, και παρά την προελαύνουσα οικονομική κρίση, η πρόοδος στον τομέα αυτόν είναι τεράστια, η χρησιμοποίηση των ζώων για συντροφιά και για θεραπεία θα έπρεπε να συνοδεύεται από σφαιρική πληροφόρηση και ολοκληρωμένο σχεδιασμό, και να υπακούει σε κάποιους κανόνες, τόσο επιστημονικούς όσο και (βιο)ηθικούς, οι οποίοι θα μπορούσαν να καθορίσουν επίσης τα όρια του "Pet Therapy" και τις εφαρμογές του .