The difference between friends and pets is that friends we allow into our company, pets we allow into our solitude. ~ Robert Brault
 |
| http://on.fb.me/1nioLWn |
Τον περασμένο Ιανουάριο, ο Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Αθανάσιος Τσαυτάρης, προσπάθησε να εισάγει στην Ελλάδα την χρήση ζώων για θεραπευτικούς σκοπούς, μέσα από νομοσχέδιο του ΥπΑΑΤ, με μια απαράδεκτη τροποποιητική διάταξη, επιχειρώντας – αν είναι ποτέ δυνατόν – να συνδιάσει το «pet therapy» με την επαναφορά των παραστάσεων με ζώα. Κατά την ομιλία του (βίντεο1) στην Διαρκή Επιτροπή Παραγωγής και Εμπορίου, ο υπουργός αναφέρθηκε σε «δύο (2;;) δελφίνια που υπάρχουν στο Αττικό Ζωολογικό Πάρκο για να τα χαϊδεύουν παιδάκια». Με την ομιλία του αυτή, ο κύριος Τσαυτάρης έδωσε την εντύπωση ότι είχε την πρόθεση να συμπεριλάβει σε αυτήν την χρήση τα δελφίνια, μόνο και μόνο για να νομιμοποιήσει την μέχρι τώρα παράνομη κατοχή και εκμετάλλευσή τους στην χώρα μας. Εν τέλει, μετά από εντονότατες διαμαρτυρίες βουλευτών, πολιτικών και φιλοζωικών οργανώσεων της Ελλάδας και τους εξωτερικού, ο υπουργός αναγκάστηκε να αποσύρει την διάταξη και να την παραπέμψει, μέσω δήλωσής του (βίντεο2), στο αρμόδιο Υπουργείο Υγείας, από το οποίο θα ληφθούν οι καθοριστικές αποφάσεις.
 |
| Χωρίς εκπτώσεις και παραθυράκια... |
Στην Ελλάδα, η χρησιμοποίηση των ζώων για θεραπευτικούς σκοπούς παραμένει ακόμα, λίγο ως πολύ, άγνωστη στο ευρύ Ελληνικό κοινό. Ο Χνούδος, «το κουνέλι που νικάει τον πόνο», είναι το μόνο ζώο που έχει περάσει, μέχρι σήμερα, τις πύλες Ελληνικού νοσοκομείου, αναγνωρισμένος επίσημα σαν ζώο θεραπευτικής συντροφιάς. (Ογκολογικό τμήμα Νοσοκομείου Παίδων Αγλαϊα Κυριακού, 2010)
 |
| Όταν τα ζώα δίνουν χρώμα στην ψυχή... |
«Ήταν ένα παιδάκι ηλικίας 3-4 ετών το οποίο δεν ερχόταν ποτέ στον παιδότοπο
του νοσοκομείου. Καθόταν στο δωμάτιό του και ζωγράφιζε μονίμως με μαύρους
μαρκαδόρους. Κάποια στιγμή, η μητέρα του μου ζήτησε να πάμε το κουνέλι στο
θάλαμό του, και το πήγαμε. Κουβεντιάσαμε λίγο με τον μικρό και αφήσαμε το
διάφανο κουτί με το κουνελάκι εκεί. Το παιδί συνέχισε να ζωγραφίζει μόνο με
μαύρο χρώμα. Κάποια στιγμή παίρνει ένα άλλο χρώμα… Αρχίζει να ζωγραφίζει με
κόκκινο. Τότε, το ρωτάω: “Γιατί ζωγραφίζεις με αυτό το χρώμα;” και μου
απαντάει: “Αυτή τη ζωγραφιά θα τη δώσω στο κουνέλι… Θα φοβηθεί με το μαύρο»... Από τότε, το παιδάκι αυτό ερχόταν στον παιδότοπο μόνο όταν ήταν ο Χνούδος εκεί,
και ζωγράφιζε πάντα πολύχρωμα κουνέλια... », διηγείται η κτηνίατρος που πραγματοποίησε την έρευνα, Κατερίνα Λουκάκη.
Στις αρχές του περασμένου Φεβρουαρίου, σε σχετικό νομοσχέδιο του Υπουργείου Υγείας, που συζητήθηκε στη Βουλή από την Διαρκή Επιτροπή Κοινωνικών Υποθέσεων, αναφέρεται ότι «αναγνωρίζεται η συμμετοχή και αξιοποίηση ζώων συντροφιάς
και κατοικίδιων ζώων, καθώς και σκύλων βοηθείας σε προγράμματα και δράσεις
πρόληψης», και ότι τα είδη και τα κριτήρια επιλογής των ζώων που συμμετέχουν στα προγράμματα αυτά, καθορίζονται
με κοινή απόφαση των Υπουργών Υγείας, Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και
Πρόνοιας, και Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων
(άρθρα 33 και 34). Έτσι λοιπόν, το "pet therapy" ετοιμάζεται να γίνει, πολύ σύντομα, επισήμως αποδεκτό και στην Ελλάδα και,
παρά το γεγονός ότι η Ελληνική κοινή γνώμη ίσως δεν είναι ανάλογα
προετοιμασμένη και διακατέχεται ακόμη από ζωοφοβία, μικροβιοφοβία και προκαταλήψεις, η θεσμοθέτησή του μπορεί να έχει θετικό αντίκτυπο και να
αναβαθμίσει τις κυρίαρχες αντιλήψεις, αναγνωρίζοντας επίσημα τα ζώα ως εν δυνάμει «κοινωνικούς λειτουργούς»,
διασώστες και θεραπευτές.
 |
| Με την Μελίτα στη θεία λειτουργία |
Σε αρκετές χώρες του εξωτερικού, η χρησιμοποίηση ζώων για θεραπευτικούς σκοπούς έχει θεσμοθετηθεί, εδώ και πολλά χρόνια, και περιλαμβάνει δύο επί μέρους κατηγορίες: 1) Την υποβοηθούμενη από ζώα θεραπευτική διαδικασία (Animal Assisted Therapy -- AAT) και 2) τις υποβοηθούμενες από ζώα ανθρώπινες δραστηριότητες (Animal-Assisted Activities -- AAA) με ζώα που προσφέρουν ειδικές υπηρεσίες (service ή assistance animals) σε καθημερινές ή/και έκτακτες ανθρώπινες δραστηριότητες. Η χρησιμοποίηση ζώων σε καθημερινές ανθρώπινες δραστηριότητες έχει σκοπό να εξυπηρετήσει άτομα με ειδικές ανάγκες, όπως για παράδειγμα τυφλούς, κωφούς, ανθρώπους με κινητικά προβλήματα κλπ, για να βελτιώσει την ποιότητα της ζωής τους. Η χρησιμοποίηση ζώων σε έκτακτες και εξειδικευμένες ανθρώπινες δραστηριότητες περιλαμβάνει υπηρεσίες που παρέχονται σε πολύ ειδικές και συγκεκριμένες περιπτώσεις, όπως Διάσωση (εύρεση και διάσωση ανθρώπων μετά από σεισμούς, χιονοστιβάδες, ναυάγια κλπ), και Ανίχνευση (εντοπισμός υλικών, όπως βόμβες, ναρκωτικά κλπ). Τα ζώα που χρησιμοποιούνται σε αυτές τις δραστηριότητες (κυρίως σκύλοι) επιλέγονται (κατά κανόνα, αν και όχι πάντοτε, από συγκεκριμένες φυλές) έτσι ώστε να διαθέτουν τα επιθυμητά κατά περίπτωση χαρακτηριστικά που θα τους επιτρέψουν να φέρουν σε πέρας το έργο τους με επιτυχία, χρειάζονται ειδική εκπαίδευση, και ανήκουν είτε σε ιδιώτες είτε σε οργανισμούς.
«Αυτός είναι ο σκύλος-βοηθός μου, ο ήρωας, μετά την αποφοίτησή μας από το Πανεπιστήμιο. Ο Hero αντιλαμβάνεται πάνω από 40 εντολές. Μου ανοίγει την πόρτα, φέρνει τα πράγματά μου, ανάβει τα φώτα και φυσικά με βοηθά να καθίσω στην αναπηρική μου καρέκλα. Χωρίς αυτόν δεν θα μπορούσα να φοιτήσω στο κολέγιο». ~ Bridget Evans
Περισσότερα για την Bridget και τον σκύλο της τον Hero, εδώ.
 |
| Sleeping in the hospital... |
 |
| Every day life in Therapeutic Riding Association GR (TRAG) |
Ειδικότερα το άλογο, έχει αναγνωριστεί σαν ζώο που μπορεί να
προσφέρει θεραπεία, ήδη από την εποχή του Ιπποκράτη (βίντεο). Κατά την θεραπευτική ιππασία, οι θεραπευτές χρησιμοποιούν, την κίνηση του αλόγου ως θεραπευτικό μέσο για την αντιμετώπιση
διαταραχών σε άτομα με διαφόρου βαθμού δυσλειτουργίες και αναπηρίες..
Η
θεραπευτική ιππασία γίνεται στον χώρο διαβίωσης των αλόγων, όπου οι ασθενείς ακολουθούν
εξατομικευμένο πρόγραμμα, κάτω από άμεση
επίβλεψη, και καθοδήγηση των συνοδών, σε συνεργασία με τους θεραπευτές.
Σύμφωνα με σύγχρονες επιστημονικές έρευνες, η θεραπευτική ιππασία μπορεί να
αποδώσει θεραπευτικά οφέλη σε διάφορες παθολογικές καταστάσεις, όπως νευρομυοσκελετικές παθήσεις, σκλήρυνση κατά πλάκας, αναπτυξιακές
διαταρραχές, κακώσεις του νωτιαίου μυελού, σύνδρομο Down, εγκεφαλική παράλυση και αγγειακά εγκεφαλικά
επεισόδια.
Ο όρος "pet therapy" αναφέρεται σε μια επικουρική θεραπευτική μέθοδο, στις διαδικασίες της οποίας συμπεριλαμβάνονται κατά κανόνα ζώα συντροφιάς. Η χρήση αγρίων ειδών όμως, όπως για παράδειγμα τα δελφίνια, εκτός από το ότι εγείρει θέματα ηθικής, είναι εξαιρετικά αμφιλεγόμενη και αμφισβητείται διεθνώς από πολλούς επιστήμονες, τόσο ως προς την αποτελεσματικότητα, όσο και ως προς την επικίνδυνότητά της. Οι έρευνες σχετικά με την δελφινοθεραπεία (Dolphin Assisted Therapy -- DAT) άρχισαν την δεκαετία του ‘50 (Dr. John Lilly) στην Αμερική, και συνεχίστηκαν, κατά την δεκαετία του ‘70 και ‘80, στην Ουκρανία, από την ερευνητική ομάδα της Dr. Ludmila Lukina. Υποτίθεται ότι η μέθοδος βασίζεται στο ερέθισμα των υπερήχων, που εκπέμπεται από το σύστημα εχοεντοπισμού (σόναρ) των δελφινιών, το οποίο μπορεί να έχει ευεργετική επίδραση στην αντιμετώπιση νευρολογικών και άλλων παθήσεων και ασθενειών διαφόρου βαθμού σοβαρότητας, από την κατάθλιψη έως την ανοσολογική ανεπάρκεια, τους κακοήθεις όγκους και τον αυτισμό, οι αντιρρήσεις όμως είναι πολλές και σοβαρές. Ειδικοί από το Βρεττανικό κέντρο ερευνών για τον αυτισμό (Research Autism), επισημαίνουν ότι δεν υπάρχει καμία αξιόπιστη έρευνα που να τεκμηριώνει την αποτελεσματικότητα της δελφινοθεραπείας, και συστήνουν στους ασθενείς τους να είναι ιδιαίτερα επιφυλακτικοί ως προς την επιλογή της.
«Τελικά φαίνεται ότι πρόκειται για μια παραπλανητική πρακτική που εφαρμόζεται από τους ιδιοκτήτες των δελφιναρίων και των προγραμμάτων κολύμβησης με δελφίνια, κατά την οποία μερικοί πιστοποιημένοι θεραπευτές χωρίς ειδικές γνώσεις για δελφίνια, χρεώνουν εξωφρενικά ποσά για να κάνουν κάτι που θα μπορούσε να γίνει και χωρίς δελφίνια. Στο επίκεντρο αυτών των προγραμμάτων θεραπείας βρίσκεται η εκμετάλλευση ευάλωτων ατόμων και ευάλωτων δελφινιών», δηλώνει σήμερα η ίδια η ιδρύτρια της δελφινοθεραπείας, Dr Betsy Smith, η οποία κάποτε πίστεψε ότι τα δελφίνια θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για τη θεραπεία παιδιών με ειδικές ανάγκες, στην πορεία όμως αναθεώρησε τις απόψεις της. Εν τούτοις, σε διάφορες χώρες του εξωτερικού (Ιαπωνία, Ρωσσία, Ουκρανία, Λιθουανία, Τουρκία, Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής και άλλες), τα ίδια δελφίνια που λαμβάνουν μέρος στις παραστάσεις, χρησιμοποιούνται παράλληλα και στα προγράμματα δελφινοθεραπείας, αυξάνοντας έτσι πολύ σημαντικά τα έσοδα των δελφιναρίων που τα εκμεταλλεύονται. Κατά την άποψη πολλών εμπειρογνωμόνων, η δελφινοθεραπεία (DAT) δεν θα έπρεπε πουθενά στον κόσμο να συμπεριλαμβάνεται στην θεραπευτική διαδικασία με την βοήθεια ζώων (ΑΑΤ), δεδομένου ότι τα δελφίνια, είτε έχουν συλληφθεί από την θάλασσα, είτε έχουν γεννηθεί στην αιχμαλωσία, δεν είναι σε καμία περίπτωση κατοικίδια, αλλά παραμένουν πάντοτε ζώα άγρια, τα οποία ενδέχεται να παρουσιάσουν απρόβλεπτη συμπεριφορά, λόγω του κατά παραγγελία και χωρίς δυνατότητα επιλογής εξαναγκασμού τους σε αλληλεπίδραση με τους ανθρώπους. Και, παρά τα μέτρα πρόληψης (επιλογή των δελφινιών ως προς τον χαρακτήρα, το φύλο και την ηλικία, επόβλεψη κλπ), δεν είναι λίγες οι φορές, κατά τις οποίες δελφίνια παρουσιάζουν διαταραγμένη και επιθετική συμπεριφορά εναντίον ανθρώπων που συμμετέχουν σε προγράμματα κολύμβησης ή δελφινοθεραπείας (τόσο στα θαλάσσια πάρκα, όσο και στην ανοικτή θάλασσα), και αναφέρονται ατυχήματα, από δαγκώματα έως σοβαρά κατάγματα και ρήξεις εσωτερικών οργάνων, που απαιτούν μακροχρόνια νοσηλεία. Η δε κάκωση, την οποία υφίστανται τα ίδια τα ζώα, μόνο και μόνο από το στρες της αιχμαλωσίας, περιγράφεται από την παγκοσμίου κύρους νευροεπιστήμονα του πανεπιστημίου Emory, Lori Marinο, με δύο λόγια, ως εξής: «Καταλαβαίνω γιατί οι απελπισμένοι άνθρωποι συνεχίζουν να καταφεύγουν σε προγράμματα δελφινοθεραπείας, αναζητώντας γιατρειά. Το πιο θλιβερό σε όλη αυτήν την ιστορία όμως είναι ότι αυτοί οι άνθρωποι δεν θα μπορέσουν να καταλάβουν ποτέ ότι τα δελφίνια στα οποία αναζητούν παρηγοριά, είναι τόσο άρρωστα ψυχολογικά και σωματικά, όσο τουλάχιστον και αυτοί οι ίδιοι». (Lori Marino - Dolphins are not healers, Ιούνιος 2013)
 |
| Dolphins are not healers |
Συνοπτικά, η δελφινοθεραπεία, εκτός από το ότι είναι εξαιρετικά δαπαναρή, συγκριτικά με τις άλλες μορφές ΑΑΤ, θεωρείται σήμερα μια θεραπευτική μέθοδος αμφιβόλου αποτελεσματικότητας και επικίνδυνη, η οποία παρουσιάζει τρία πολύ σημαντικά αρνητικά σημεία: 1) Δεν έχει αποδειχτεί ότι είναι κάτι περισσότερο από placebo, 2) Ενέχει κινδύνους για την υγεία των ανθρώπων και των δελφινιών (τραυματισμοί εξ αιτίας της επιθετικότητας των δελφινιών, μετάδοση ασθενειών από τα δελφίνια στους ανθρώπους και αντιστρόφως – λόγω της κοινής ευπάθειας ανθρώπων και δελφινιών σε μια αρκετά μεγάλη γκάμα παθογόνων παραγόντων, την μετάδοση των οποίων ευνοεί η επαφή με εκκρίσεις και απεκκρίσεις μέσα στο νερό) και 3) Προϋποθέτει αιχμαλωσία και εξαναγκασμό, άρα κακοποίηση για τα δελφίνια, και κατά συνέπεια δεν συνάδει με την ευζωία τους. «Όταν αιχμαλώτιζα και εκπαίδευα δελφίνια», λέει ο Αμερικανός υπερασπιστής των δελφινιών, και επικεφαλής του προγράμματος Dolphin Project του Earth Island Institute, Ric O'Barry, «το θέμα ήταν τι μπορούσαν να κάνουν αυτά για εμάς. Τώρα πια, το θέμα είναι τι μπορούμε να κάνουμε εμείς για τα δελφίνια».
 |
| WDC DAT leaflet |
Σχετικοί σύνδεσμοι:
- Τοπική Αυτοδιοίκηση και Θεραπευτική Συντροφιά των Ζώων (Pet therapy). Όνειρο ή Πραγματικότητα; -- αναδημοσίευση και εδώ: https://www.citybranding.gr/2011/06/pet-therapy.html
- Επιστολή της ΠΦΠΟ στον Υπουργό Υγείας για την δελφινοθεραπεία (αναδημοσιεύσεις petsee.blogspot, pettherapygreece, astegosdiavatis.blogspot, dogword.blogspot, adespotologio)
 |
| http://www.skepdic.com/dat.html |
*Σαύρες, ψάρια και διάφορα εξωτικά είδη, έχουν κατά καιρούς χρησιμοποιηθεί ως ζώα θεραπείας, σε διάφορες χώρες του εξωτερικού, χωρίς να είναι στην πραγματικότητα ζώα συντροφιάς ούτε κατοικίδια, γι' αυτό και η διατήρησή τους στην αιχμαλωσία κατέληξε να είναι παγκοσμίως αμφιλεγόμενη, ενώ η εμπορία τους έχει χαρακτηριστεί ως «περιβαλλοντικό έγκλημα με φιλοζωικό περιτύλιγμα (i) ». Σε παγκόσμια κλίμακα, το εμπόριο της άγριας ζωής συνιστά την τρίτη κατά σειρά πηγή παράνομου πλουτισμού, μετά από το εμπόριο των όπλων και των ναρκωτικών. Και σε μια χώρα όπως η Ελλάδα, που αστικοποιήθηκε σχετικά γρήγορα, αποκόπτοντας βίαια τους δεσμούς της με τη φύση, η αστικοποιημένη ζωοφιλία αναπτύχτηκε κατά τρόπο παράδοξο και μιμητικό προς τα πρότυπα που κυριάρχησαν σε άλλες χώρες, στις οποίες είχε τα χρονικά περιθώρια να διαμορφωθεί, ωριμάζοντας πιο ομαλά. Αν και τα τελευταία χρόνια, και παρά την προελαύνουσα οικονομική κρίση, η πρόοδος στον τομέα αυτόν είναι τεράστια, η χρησιμοποίηση των ζώων για συντροφιά και για θεραπεία θα έπρεπε να συνοδεύεται από σφαιρική πληροφόρηση και ολοκληρωμένο σχεδιασμό, και να υπακούει σε κάποιους κανόνες, τόσο επιστημονικούς όσο και (βιο)ηθικούς, οι οποίοι θα μπορούσαν να καθορίσουν επίσης τα όρια του "Pet Therapy" και τις εφαρμογές του .
~ Filikaki
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου