 |
| Μaddalena Bearzi Dolphin Biology & Conservation |
Κάθε φορά που επανέρχεται το ερώτημα σχετικά με την αναγκαιότητα της διατήρησης δελφινιών σε αιχμαλωσία, τα θαλάσσια πάρκα και τα δελφινάρια δεν χάνουν την ευκαιρία να παίξουν το τελευταίο τους χαρτί: αυτό που θέλει την επιστημονική έρευνα και την εκπαίδευση του κοινού σε άμεση εξάρτηση από την συνέχιση της λειτουργίας τους. Και μπορεί να είναι αλήθεια ότι αρκετές μελέτες που έγιναν σε συνθήκες αιχμαλωσίας, κατά το παρελθόν, έχουν τροφοδοτήσει τις βασικές μας γνώσεις για τα δελφίνια, και έχουν βοηθήσει στην κατανόηση των ζώων αυτών. Μπορεί να είναι αλήθεια ότι, σε μια προγενέστερη χρονική περίοδο, οι ερευνητές δεν είχαν την δυνατότητα να αποκτήσουν αυτές τις γνώσεις στην ανοικτή θάλασσα, γιατί δεν διέθεταν τα κατάλληλα μέσα. Τώρα πλέον όμως, ο κόσμος και η επιστήμη έχουν αλλάξει, και η τεχνολογία μάς παρέχει την δυνατότητα να μελετήσουμε τα δελφίνια στον φυσικό τους βιότοπο.
Με απώτερο σκοπό την διαχείριση και προστασία των κητωδών στην ανοικτή θάλασσα, οι τεχνητές συνθήκες που επικρατούν στις εγκαταστάσεις των δελφιναρίων, συνήθως αποτελούν περιοριστικό παράγοντα της έρευνας στην αιχμαλωσία. Και είναι γεγονός ότι αυτού του είδους η έρευνα μπορεί να μάς οδηγήσει ακόμα και σε παραπλανητικά συμπεράσματα. Πολλές μελέτες εστιάζουν περισσότερο στις τεχνικές της εκπαίδευσης και στην βελτίωση του τρόπου διαχείρισης αυτών των ζώων στην αιχμαλωσία, και δεν μπορούν να χρησιμεύσουν στην μελέτη ελεύθερων δελφινιών. Για παράδειγμα, μελέτες σχετικές με τις ασθένειες των δελφινιών, που έγιναν σε συνθήκες αιχμαλωσίας, δεν έχουν προσφέρει καμία απολύτως βοήθεια στην πρόληψη ιογενών και άλλων επιδημιών που μπορεί να οδηγήσουν τους άγριους πληθυσμούς σε μαζικούς θανάτους.
Από τα έσοδα που προκύπτουν από την πώληση των εισιτηρίων στα δελφινάρια, μόνον ένα μικρό ποσοστό (και αυτό όχι πάντοτε) χρησιμοποιείται για επιστημονική έρευνα, ενώ λιγότερο από 10% των ζωολογικών κήπων ή δελφιναρίων συμμετέχουν σε ερευνητικά προγράμματα σχετικά με την διατήρηση των ειδών.
Ο πιο συνηθισμένος ισχυρισμός πολλών δελφιναρίων είναι ότι παρέχουν σημαντικές ευκαιρίες εκπαίδευσης, οι οποίες - όπως διατείνονται - μπορούν να ευαισθητοποιήσουν το κοινό σε θέματα προστασίας και διατήρησης των δελφινιών. Όμως αυτό δεν είναι αλήθεια. Εδώ, ή ένσταση συνίσταται στον ορισμό της εκπαιδευτικής αξίας, τον οποίον μπορεί να δώσει κανείς. Τι εκπαιδευτική αξία μπορεί να έχει για ένα παιδί η επίσκεψη σε ένα θαλάσσιο πάρκο; Όταν δεν βλέπει και δεν κατανοεί την πραγματική φύση των ζώων που βρίσκονται εκεί, πώς μπορεί να είναι εκπαιδευτική αυτή η εμπειρία για το παιδί; Αυτά τα ζώα που κάνουν άλματα και πιτσιλίζουν τον κόσμο με νερά, κατόπιν εντολής, ή δέχονται ένα ψάρι από το χέρι ενός εκπαιδευτή, κατά τη διάρκεια μιας παράστασης, εμφανίζουν απλά και μόνον μια στερεότυπη, τύπου κλόουν, συμπεριφορά που έχει ελάχιστη ή και καμία σχέση με την αληθινή τους φύση. Στερημένα από τον φυσιολογικό ζωτικό τους χώρο και τα κοινωνικά δίκτυα στα οποία ανήκουν, τα δελφίνια αλλάζουν. Τα αιχμάλωτα δελφίνια δεν έχουν τίποτα κοινό με εκείνα που ζουν ελεύθερα στην ανοικτή θάλασσα.
Εάν, αντί να πάτε στο δελφινάριο, συνοδεύσετε το παιδί σας, σε ένα θαλασσινό ταξίδι παρατήρησης δελφινιών, μπορείτε να τού προσφέρετε την ευκαιρία να δεί - έστω μια φορά, έστω και με μια και μόνη φευγαλέα ματιά - την αληθινή ζωή των ελεύθερων δελφινιών. Και να καταλάβει τι πραγματικά είναι τα δελφίνια και πώς συμπεριφέρονται μέσα στις δικές τους "οικογένειες". Και να σκεφτεί το γιατί, μαζί με αυτά, είναι ανάγκη να προστατεύσουμε και το περιβάλλον στο οποίο ζούν. Αυτά είναι τα πραγματικά σημαντικά μαθήματα διατήρησης και προστασίας, για ένα παιδί.
Μάς λένε ότι, κρατώντας τα κλεισμένα σε μια δεξαμενή, τα σώζουμε από την ρύπανση των θαλασσών, από την υπεραλίευση, ακόμη και από την εξαφάνιση, και ότι τα προγράμματα αναπαραγωγής στην αιχμαλωσία γίνονται με σκοπό την διατήρησή τους. Όμως, τα περιβαλλοντικά προβλήματα δεν αντιμετωπίζονται με την απομάκρυνση των δελφινιών από την φυσική τους κατοικία. Και ο ισχυρισμός, ότι αυτά τα προγράμματα βοηθούν τα είδη που κινδυνεύουν ή απειλούνται, είναι σφαλερός, πόσο μάλιστα αν λάβουμε υπόψη ότι, κατά κανόνα, τα ζώα που κρατούνται στην αιχμαλωσία ΔΕΝ ανήκουν σε απειλούμενα είδη. Τα προγράμματα αναπαραγωγής στην αιχμαλωσία ένα και μόνον πράγμα προσφέρουν: τον συνεχή ανεφοδιασμό των δελφιναρίων με δελφίνια-εκθέματα για την διασκέδαση των ανθρώπων.
Οι κακές έως τρισάθλιες συνθήκες που επικρατούν ακόμα σε πολλές εγκαταστάσεις σε όλον τον κόσμο, και το υψηλό ποσοστό νοσηρότητας και θνησιμότητας των ζώων, αποτελούν μόνον μερικούς από τους επιπλέον λόγους, εξ αιτίας των οποίων η αιχμαλωσία δεν ταιριάζει στα δελφίνια. Κανένα δελφινάριο ή θαλάσσιο πάρκο, όσο περίτεχνο και αν είναι, δεν μπορεί να εξασφαλίσει ποτέ τις πολύπλοκες φυσιολογικές και ψυχοδιανοητικές απαιτήσεις κανενός δελφινιού. Για να μην αναφερθούμε στον αριθμό των ατόμων που σκοτώνονται κατά την διαδικασία της σύλληψης, και το στρες που υφίστανται τα ζώα αυτά, όταν χωρίζονται από τους συντρόφους και το κοινωνικό τους δίκτυο.
Τα δελφίνια είναι πλάσματα με υπερανεπτυγμένο εγκέφαλο, συναίσθηση και γνωστικές λειτουργίες. Περνούν την ζωή τους μέσα σε πολυσύνθετες κοινωνίες, στα πελάγη και στους ωκεανούς, και διακρίνονται για τον συναισθηματικό τους κόσμο και την προσωπική τους ταυτότητα. Και είναι καιρός να παραδεχτούμε ότι ο μόνος λόγος, εξ αιτίας του οποίου συνεχίζουμε να κρατούμε αιχμάλωτα αυτά τα θαυμαστά, ευφυή και κοινωνικά ζώα, εξυπηρετεί έναν δικό μας τρόπο διασκέδασης, έναν τρόπο διασκέδασης που τροφοδοτεί το κίνητρο της απόκτησης χρημάτων, πολλών χρημάτων.
Με απώτερο σκοπό την διαχείριση και προστασία των κητωδών στην ανοικτή θάλασσα, οι τεχνητές συνθήκες που επικρατούν στις εγκαταστάσεις των δελφιναρίων, συνήθως αποτελούν περιοριστικό παράγοντα της έρευνας στην αιχμαλωσία. Και είναι γεγονός ότι αυτού του είδους η έρευνα μπορεί να μάς οδηγήσει ακόμα και σε παραπλανητικά συμπεράσματα. Πολλές μελέτες εστιάζουν περισσότερο στις τεχνικές της εκπαίδευσης και στην βελτίωση του τρόπου διαχείρισης αυτών των ζώων στην αιχμαλωσία, και δεν μπορούν να χρησιμεύσουν στην μελέτη ελεύθερων δελφινιών. Για παράδειγμα, μελέτες σχετικές με τις ασθένειες των δελφινιών, που έγιναν σε συνθήκες αιχμαλωσίας, δεν έχουν προσφέρει καμία απολύτως βοήθεια στην πρόληψη ιογενών και άλλων επιδημιών που μπορεί να οδηγήσουν τους άγριους πληθυσμούς σε μαζικούς θανάτους.
Από τα έσοδα που προκύπτουν από την πώληση των εισιτηρίων στα δελφινάρια, μόνον ένα μικρό ποσοστό (και αυτό όχι πάντοτε) χρησιμοποιείται για επιστημονική έρευνα, ενώ λιγότερο από 10% των ζωολογικών κήπων ή δελφιναρίων συμμετέχουν σε ερευνητικά προγράμματα σχετικά με την διατήρηση των ειδών.
Ο πιο συνηθισμένος ισχυρισμός πολλών δελφιναρίων είναι ότι παρέχουν σημαντικές ευκαιρίες εκπαίδευσης, οι οποίες - όπως διατείνονται - μπορούν να ευαισθητοποιήσουν το κοινό σε θέματα προστασίας και διατήρησης των δελφινιών. Όμως αυτό δεν είναι αλήθεια. Εδώ, ή ένσταση συνίσταται στον ορισμό της εκπαιδευτικής αξίας, τον οποίον μπορεί να δώσει κανείς. Τι εκπαιδευτική αξία μπορεί να έχει για ένα παιδί η επίσκεψη σε ένα θαλάσσιο πάρκο; Όταν δεν βλέπει και δεν κατανοεί την πραγματική φύση των ζώων που βρίσκονται εκεί, πώς μπορεί να είναι εκπαιδευτική αυτή η εμπειρία για το παιδί; Αυτά τα ζώα που κάνουν άλματα και πιτσιλίζουν τον κόσμο με νερά, κατόπιν εντολής, ή δέχονται ένα ψάρι από το χέρι ενός εκπαιδευτή, κατά τη διάρκεια μιας παράστασης, εμφανίζουν απλά και μόνον μια στερεότυπη, τύπου κλόουν, συμπεριφορά που έχει ελάχιστη ή και καμία σχέση με την αληθινή τους φύση. Στερημένα από τον φυσιολογικό ζωτικό τους χώρο και τα κοινωνικά δίκτυα στα οποία ανήκουν, τα δελφίνια αλλάζουν. Τα αιχμάλωτα δελφίνια δεν έχουν τίποτα κοινό με εκείνα που ζουν ελεύθερα στην ανοικτή θάλασσα.
Εάν, αντί να πάτε στο δελφινάριο, συνοδεύσετε το παιδί σας, σε ένα θαλασσινό ταξίδι παρατήρησης δελφινιών, μπορείτε να τού προσφέρετε την ευκαιρία να δεί - έστω μια φορά, έστω και με μια και μόνη φευγαλέα ματιά - την αληθινή ζωή των ελεύθερων δελφινιών. Και να καταλάβει τι πραγματικά είναι τα δελφίνια και πώς συμπεριφέρονται μέσα στις δικές τους "οικογένειες". Και να σκεφτεί το γιατί, μαζί με αυτά, είναι ανάγκη να προστατεύσουμε και το περιβάλλον στο οποίο ζούν. Αυτά είναι τα πραγματικά σημαντικά μαθήματα διατήρησης και προστασίας, για ένα παιδί.
Μάς λένε ότι, κρατώντας τα κλεισμένα σε μια δεξαμενή, τα σώζουμε από την ρύπανση των θαλασσών, από την υπεραλίευση, ακόμη και από την εξαφάνιση, και ότι τα προγράμματα αναπαραγωγής στην αιχμαλωσία γίνονται με σκοπό την διατήρησή τους. Όμως, τα περιβαλλοντικά προβλήματα δεν αντιμετωπίζονται με την απομάκρυνση των δελφινιών από την φυσική τους κατοικία. Και ο ισχυρισμός, ότι αυτά τα προγράμματα βοηθούν τα είδη που κινδυνεύουν ή απειλούνται, είναι σφαλερός, πόσο μάλιστα αν λάβουμε υπόψη ότι, κατά κανόνα, τα ζώα που κρατούνται στην αιχμαλωσία ΔΕΝ ανήκουν σε απειλούμενα είδη. Τα προγράμματα αναπαραγωγής στην αιχμαλωσία ένα και μόνον πράγμα προσφέρουν: τον συνεχή ανεφοδιασμό των δελφιναρίων με δελφίνια-εκθέματα για την διασκέδαση των ανθρώπων.
Οι κακές έως τρισάθλιες συνθήκες που επικρατούν ακόμα σε πολλές εγκαταστάσεις σε όλον τον κόσμο, και το υψηλό ποσοστό νοσηρότητας και θνησιμότητας των ζώων, αποτελούν μόνον μερικούς από τους επιπλέον λόγους, εξ αιτίας των οποίων η αιχμαλωσία δεν ταιριάζει στα δελφίνια. Κανένα δελφινάριο ή θαλάσσιο πάρκο, όσο περίτεχνο και αν είναι, δεν μπορεί να εξασφαλίσει ποτέ τις πολύπλοκες φυσιολογικές και ψυχοδιανοητικές απαιτήσεις κανενός δελφινιού. Για να μην αναφερθούμε στον αριθμό των ατόμων που σκοτώνονται κατά την διαδικασία της σύλληψης, και το στρες που υφίστανται τα ζώα αυτά, όταν χωρίζονται από τους συντρόφους και το κοινωνικό τους δίκτυο.
Τα δελφίνια είναι πλάσματα με υπερανεπτυγμένο εγκέφαλο, συναίσθηση και γνωστικές λειτουργίες. Περνούν την ζωή τους μέσα σε πολυσύνθετες κοινωνίες, στα πελάγη και στους ωκεανούς, και διακρίνονται για τον συναισθηματικό τους κόσμο και την προσωπική τους ταυτότητα. Και είναι καιρός να παραδεχτούμε ότι ο μόνος λόγος, εξ αιτίας του οποίου συνεχίζουμε να κρατούμε αιχμάλωτα αυτά τα θαυμαστά, ευφυή και κοινωνικά ζώα, εξυπηρετεί έναν δικό μας τρόπο διασκέδασης, έναν τρόπο διασκέδασης που τροφοδοτεί το κίνητρο της απόκτησης χρημάτων, πολλών χρημάτων.
Απόσπασμα άρθρου που δημοσιεύτηκε στην ενότητα Ocean Views, της ηλεκτρονικής μορφής του National Geographic, στις 8 Απριλίου 2014. Ολόκληρο το άρθρο στα Αγγλικά, μπορείτε να το διαβάσετε εδώ: http://bit.ly/1qznvfv (Fb National Geographic, Fb Ocean Conservation Society, Fb Maddalena Bearzi)
Η Maddalena Bearzi (Ph.D) μελετά την οικολογία και διατήρηση των θαλασσίων θηλαστικών, εδώ και περισσότερα από 25 χρόνια. Είναι πρόεδρος και ιδρυτικό μέλος της οργάνωσης Ocean Conservation Society, and συγγραφέας του βιβλίου Beautiful Minds: The Parallel Lives of Great Apes and Dolphins (Harvard University Press, 2008). Εργάζεται επίσης, ως φωτορεπόρτερ και αρθρογράφος. Το τελευταίο της βιβλίο είναι το Dolphin Confidential: Confessions of a Field Biologist (Chicago University Press, 2012)
Απόδοση στα Ελληνικά, Filikaki
 |
| https://www.thedodo.com/watch-these-5-videos-to-celebr-509763911.html |
Σχετικός σύνδεσμος: Debunking Captivity
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου