Ο τρόπος με τον οποίο παράγουμε, διανέμουμε και καταναλώνουμε έχει πολύ σοβαρές περιβαλλοντικές, οικονομικές και κοινωνικές προεκτάσεις, και είναι πλέον επιτακτική η ανάγκη να τον αλλάξουμε. Για την παραγωγή τροφίμων, στα οποία ένα σημαντικό μέρος του ανθρώπινου πληθυσμού ΔΕΝ έχει πρόσβαση, σημαντικοί βιότοποι καταστρέφονται, ενώ η ανατροπή της ισορροπίας των οικοσυστημάτων ευθύνεται σε μεγάλο βαθμό για την ανάδυση νέων επιδημιών. Η "κανονικότητα" παραγωγής και κατανάλωσης ενός κυρίαρχου πολιτικού συστήματος που καταστρέφει τα οικοσυστήματα απειλεί όχι μόνον τα άλλα είδη αλλά και την δημόσια υγεία (σωματική, ψυχική, κοινωνική) και η τρέχουσα πανδημία είναι μόνον η κορυφή του παγόβουνου...
"Η πείνα προκαλείται από τη φτώχεια και την ανισότητα, και όχι από την έλλειψη. Στις περασμένες δύο δεκαετίες, η παγκόσμια παραγωγή τροφίμων αυξήθηκε ταχύτερα από ό,τι ο παγκόσμιος πληθυσμός. Σύμφωνα με τον Οργανισμό Τροφίμων και Γεωργίας (Food and Agriculture Organization - FAO) των Ηνωμένων Εθνών, ο κόσμος παράγει τρόφιμα μιάμιση φορά περισσότερα από όσα θα αρκούσαν για να τραφεί όλος ο ανθρώπινος πληθυσμός. Ο κόσμος παράγει τρόφιμα σε ποσότητες που θα αρκούσαν ακόμη και για να τραφούν 10 δισεκατομμύρια άνθρωποι, ο μέγιστος δηλαδή πληθυσμός που προβλέπεται να υπάρχει στον κόσμο το 2050. Όμως, οι άνθρωποι που κερδίζουν λιγότερα από δύο δολάρια την ημέρα -οι περισσότεροι από τους οποίους είναι φτωχοί αγρότες που καλλιεργούν μη βιώσιμα μικρά κομμάτια γης- δεν μπορούν να αγοράσουν αυτά τα τρόφιμα. Την ίδια στιγμή, το μεγαλύτερο μέρος των δημητριακών που παράγονται παγκοσμίως δεν προορίζεται για τροφή των ανθρώπων αλλά για ζωοτροφή και βιοκαύσιμα. Ο διπλασιασμός λοιπόν της παραγόμενης ποσότητας τροφίμων έως το 2050 θα ήταν αναγκαίος μόνο εάν θέλαμε να συνεχίσουμε να δίνουμε προτεραιότητα στον αυξανόμενο πληθυσμό των ζώων και των αυτοκινήτων σε βάρος των πεινασμένων ανθρώπων".
Το παραπάνω κείμενο είναι το συμπέρασμα μιας μελέτης πανεπιστημιακών ερευνητών, ειδικών επί του θέματος, που δημοσιεύτηκε στην "Επιθεώρηση Αειφόρου Γεωργίας" (Journal of Sustainable Agriculture) των ΗΠΑ. Και υπάρχουν πολλές παρόμοιες μελέτες, σε όλες τις χώρες, από πανεπιστήμια, ερευνητικά κέντρα και οργανώσεις για τον άνθρωπο και το περιβάλλον. Αλλά αυτή η επιστημονική αλήθεια δεν είναι συμβατή με τη φύση του κυρίαρχου (καπιταλιστικού) συστήματος, μέσα στο οποίο οι επιλογές και οι προτεραιότητες καθορίζονται από τη μεγιστοποίηση του κέρδους και όχι από τις πραγματικές ανάγκες των ανθρώπων. Γι’ αυτό, στην πλούσια Δύση, ακόμα και οι πολιτικοί οι οποίοι είναι ενημερωμένοι, δεν θίγουν σε βάθος τέτοια ζητήματα. Κι όταν τα θίγουν κάτω από πίεση, το κάνουν ευθυγραμμισμένοι με τη λογική των μεγάλων πολυεθνικών επιχειρήσεων που βλέπουν τα τρόφιμα όχι ως είδος πρώτης ανάγκης για το σύνολο των ανθρώπων, αλλά ως μέσο για να αυξήσουν την κερδοφορία τους και να αυξήσουν τα μερίσματα των μετόχων τους.
Σύμφωνα με την κυρίαρχη (καπιταλιστική) λογική, ένα φυτό που ο κοινός άνθρωπος το θεωρεί τροφή, οι εταιρίες που το εμπορεύονται το θεωρούν εμπόρευμα ή καύσιμο για τα αυτοκίνητα. Με την καπιταλιστική λογική, τρώει μονάχα όποιος έχει να πληρώσει, και μάλιστα πληρώνοντας με τιμές που διαμορφώνονται από την αγορά, δηλαδή από τον ίδιο τον καπιταλισμό. Τα δε τελευταία χρόνια, έχει αποκαλυφθεί με ανατριχιαστικές λεπτομέρειες ("φυσιολογικές" μόνον για όσους ευνοούνται από τους "νόμους της αγοράς") ότι ο πλούσιος κόσμος αφενός τρώει ποσότητες τροφίμων πολύ μεγαλύτερες από αυτές που χρειάζεται, βλάπτοντας έτσι και την δική του υγεία, και αφετέρου πετάει στα σκουπίδια ποσότητες τροφίμων που αντιστοιχούν περίπου στο 30% της παγκόσμιας παραγωγής.
Έτσι λοιπόν, στον δυτικό κόσμο οι άνθρωποι καταναλώνουν ποσότητες και θερμίδες που υπερβαίνουν κατά πολύ το ανώτατο επιτρεπτό για τη σωματική και πνευματική τους υγεία όριο, και το ποσοστό των υπέρβαρων τείνει να ξεπεράσει το ποσοστό των ανθρώπων με κανονικό βάρος. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, η παχυσαρκία έχει σχεδόν τριπλασιαστεί από το 1975 μέχρι σήμερα. Στις ΗΠΑ (που είναι πρώτη στον κόσμο σε κατά κεφαλήν κατανάλωση τροφίμων), το ποσοστό των υπέρβαρων, και μάλιστα από την παιδική κιόλας ηλικία, είναι της τάξης του 36,20%. Ακολουθεί η Μεγάλη Βρετανία με ποσοστό 27,80%, η Γερμανία με 22,30%, η Γαλλία με 21,60%, η Ιταλία με 19,90%, αλλά και η Ελλάδα με 24,90%. Στο άλλο άκρο, η Κίνα, αν και έφτασε να είναι η δεύτερη οικονομία στον κόσμο, διατηρεί ακόμα ένα από τα χαμηλότερα ποσοστά υπέρβαρων της τάξης του 6,20%. Παγκοσμίως, οι υπέρβαροι υπολογίζονται σε περίπου δύο δισεκατομμύρια, και το ένα τρίτο από αυτούς είναι παχύσαρκοι. Σημειωτέον ότι οι θάνατοι των υπέρβαρων είναι περισσότεροι από τους θανάτους των ελλιποβαρών (με εξαίρεση την υποσαχάρια Αφρική και μερικές περιοχές στην Ασία). Στις ΗΠΑ, οι θάνατοι που οφείλονται στην παχυσαρκία ανέρχονται σε 300.000 περίπου ετησίως. Καρδιακές παθήσεις, καρκίνοι, διαβήτης, οστεορθρίτιδα, ακόμα και ο κορωνοϊός, προτιμούν τους υπέρβαρους.
Απ’ την άλλη πλευρά, στον αναπτυγμένο Δυτικό κόσμο, η σπατάλη* στα τρόφιμα είναι εξωφρενική, καθώς το ένα τρίτο των τροφίμων που παράγονται παγκοσμίως καταλήγει στα σκουπίδια και τις χωματερές. Μόνο στη Γερμανία, πετιούνται ετησίως 15 εκατομμύρια τόνοι τροφίμων, από τα οποία, σύμφωνα με τους ειδικούς, τα 9 εκατομμύρια θα μπορούσαν να καταναλωθούν. Για να σταματήσει ή έστω να περιοριστεί αυτό το έγκλημα, χρειάζεται αφενός μεν η αποφασιστική στάση των πολιτικών, αφετέρου δε η αναδιάταξη της διαχείρισης των τροφίμων και η προσαρμογή της βιομηχανίας τους, καθώς επίσης και μια διαφορετική παιδεία, λαμβανομένου υπόψιν ότι το 50% των τροφίμων καταλήγουν στις χωματερές μέσω των στερούμενων παιδείας υπερ-καταναλωτών. Ένας άλλος πάρα πολύ σοβαρός λόγος της σπατάλης είναι ο τρόπος διαχείρισης των τροφίμων, που ξεκινάει από το σχεδιασμό, την παραγωγή και την επεξεργασία και φτάνει στην μεταφορά, την πώληση και την κατανάλωση, καθώς όλα αυτά τα στάδια διαχείρισης διευθύνονται και καθορίζονται βασικά από τις μητροπόλεις του καπιταλισμού και τις πολυεθνικές εταιρίες. Ο τρόπος αυτός έχει τρομακτικά αρνητικές συνέπειες για το περιβάλλον, την κλιματική αλλαγή και την επιβίωση κάθε ζωντανού οργανισμού, του ανθρώπου συμπεριλαμβανομένου. Προκειμένου να εξαπλωθούν οι καλλιέργειες, σπαταλώνται τεράστιες ποσότητες πόσιμου νερού, θάλασσες, ποτάμια, λίμνες και υπόγεια ύδατα μολύνονται, δάση εκχερσώνονται, και η ατμόσφαιρα ρυπαίνεται από το διοξείδιο του άνθρακα που παράγεται κατά την διαδικασία παραγωγής, επεξεργασίας και μεταφοράς των τροφίμων.
Αυτός είναι ο "κανονικός" κόσμος, ο κόσμος του καπιταλισμού που επέβαλε, παγκοσμίως, η Δύση. Και είναι κραυγαλέα η έλλειψη μιας νέας, ευρύτερης, πραγματικής και συγκροτημένης Αριστεράς. Μιας Αριστεράς που δεν θα μιμείται τη Δεξιά, μιας Αριστεράς που εκτός από τους μισθούς, τα μεροκάματα και την ελευθερία της έκφρασης, θα έχει στη σημαία της και το θέμα της κλιματικής αλλαγής και του δικαιώματος των ανθρώπων, όλων των ανθρώπων, στην τροφή. Το ισχύον πολιτικό καθεστώς που καταστρέφει κάθε οικοσύστημα και απειλεί όλα τα είδη ζωής επί της γης, είναι δυνατόν να ανατραπεί μόνο αν η Αριστερά καταφέρει να ενημερώσει, να αφυπνίσει και να εξεγείρει την κοινωνία ενάντια σε κάθε τι που είναι απάνθρωπο και αφύσικο. Ακόμα όμως και αν μια τέτοια Αριστερά ούτε και καμιά άλλη παρόμια δύναμη ποτέ δεν υπάρξει στη Δύση, το ισχύον πολιτικό καθεστώς θα ανατραπεί αργά ή γρήγορα από την ίδια τη φύση, μέρος της οποίας είναι και η κάθε κοινωνία. Γιατί εάν αυτή η ανισορροπία και η ανισότητα που συνεχώς διευρύνεται, δεν αντιμετωπιστεί με την επικράτηση μιας άλλης κουλτούρας, πιο δίκαιης, ισότιμης, ισορροπημένης και φυσικής, και δεν επέλθει αρμονία με βάση τον κοινό νου, θα οδηγήσει σε εκρήξεις που κανένα μυαλό δεν μπορεί να διανοηθεί. Ο κορωνοϊός είναι μόνο μια μικρή προειδοποίηση.
Αυτά διάβασα, στο άρθρο του Στέλιου Ελληνιάδη με τίτλο "Με εμβόλια δεν σώζεται η ανθρωπότητα", στο Περίπτερο Ιδεών του Δρόμου της Αριστεράς, και άκουσα επίσης, μεταξύ άλλων, στην ραδιοφωνική εκπομπή του, "Ένα ντέφι που πάει παντού", το προτελευταίο Σάββατο, 19 Δεκεμβρίου, της χρονιάς που πέρασε, ΣΤΟ ΚΟΚΚΙΝΟ. "Έσωσα", απομόνωσα και αναμεταδίδω το απόσπασμα της συγκεκριμένης εκπομπής, για να το κρατήσω και να το μοιραστώ.
*Ο τρόπος με τον οποίο παράγουμε, διανέμουμε και καταναλώνουμε τρόφιμα έχει πολύ σοβαρές περιβαλλοντικές, οικονομικές και κοινωνικές προεκτάσεις, και είναι πλέον επιτακτική η ανάγκη να τον αλλάξουμε. Για την παραγωγή τροφίμων καταστρέφονται σημαντικοί βιότοποι, θέτοντας σε κίνδυνο εξαφάνισης χιλιάδες είδη σε όλο τον κόσμο, ενώ η ανθρωπογενής ανατροπή της ισορροπίας των οικοσυστημάτων ευθύνεται σε μεγάλο βαθμό για την ανάδυση νέων επιδημιών.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου