Τι είναι οι "υγρές αγορές" της Ασίας και ποια η σχέση τους με την βιομηχανοποιημένη κτηνοτροφία του δυτικού κόσμου

theguardian.com

Με τον όρο "υγρές αγορές" (wet markets) περιγράφονται οι αγορές εκείνες που πουλούν τρόφιμα τα οποία αλλοιώνονται γρήγορα, όπως τα φρούτα και τα λαχανικά. Σε αντιδιαστολή, στις "ξηρές αγορές" (dry markets) προσφέρονται προϊόντα μακράς διαρκείας όπως δημητριακά και άλλα αγαθά που διατηρούνται στο σπίτι. Στις υγρές αγορές πωλούνται επίσης και ζωντανά ζώα, τα οποία πολλές φορές σφαγιάζονται ενώπιον των καταναλωτών. Οι αγορές αυτές είναι υπαίθριες, αποτελούνται από μακρές σειρές πάγκων τοποθετημένων ο ένας δίπλα στον άλλον και συγκεντρώνουν πολύ κόσμο. Με τα διάφορα είδη ζώων (άλλα ζωντανά και άλλα σφαγμένα) που συνωστίζονται εκεί μαζί με ένα μεγάλο πλήθος ανθρώπων, εξασφαλίζονται ιδανικές συνθήκες για την ανάπτυξη και την διασπορά διάφορων ζωονόσων, δηλαδή ασθενειών που μπορεί να μεταδοθούν από τα ζώα στους ανθρώπους. Η σημερινή πανδημία (COVID-19), που έχει προσβάλει μέχρι τώρα περισσότερους από 2 εκατομμύρια ανθρώπους, πιστεύεται ότι ξεκίνησε από μια "υγρή αγορά" στο Γιουχάν της Κίνας, κατά τον ίδιο τρόπο που  είχε ξεσπάσει, το 2003, από μία κινεζική επαρχία, η επιδημία SARS, η οποία κόστισε την ζωή 770 ανθρώπων σε 29 χώρες. 

Κατά κοινή παραδοχή, οι "υγρές αγορές" (που δεν υπάρχουν μόνον στην Κίνα) θα πρέπει να καταργηθούν ή τουλάχιστον να βελτιωθούν, δεν αποτελούν όμως την μόνη πηγή ζωονόσων. Σε ολόκληρο τον κόσμο και ιδίως στις Η.Π.Α, τα ζώα που χρησιμοποιούνται για τροφή διατηρούνται σε ανθυγιεινές συνθήκες μεγάλου συνωστισμού, συνήθως μακρυά από τον καθαρό αέρα και το φως του ήλιου. Και, όσο η βιομηχανοποιημένη κτηνοτροφία εξακολουθεί να υφίσταται με την σημερινή της μορφή, η δημόσια υγεία θα βρίσκεται σε κίνδυνο, προειδοποιούν οι ειδικοί. Συνεπώς, δεν αρκεί να κατακρίνουμε τις αγορές που πουλούν ζωντανά ζώα στην Κίνα, παραβλέποντας τους κινδύνους που εγκυμονεί η σημερινή μορφή της βιομηχανοποιημένης κτηνοτροφίας του δυτικού κόσμου. 

Κατά την δεκαετία 1980 - 1990, δέκα χιλιάδες αγελάδες στο Ηνωμένο Βασίλειο αρρώστησαν από ένα παθογόνο που προκαλεί την βόεια σπογγώδη εγκεφαλοπάθεια, γνωστή και ως νόσο των "τρελών αγελάδων". Σε μια προσπάθεια εκρίζωσης αυτής της νόσου, 4,4 εκατομμύρια αγελάδες θανατώθηκαν, το κρέας όμως αρκετών από τα άρρωστα ζώα διοχετεύτηκε στην κατανάλωση και προκάλεσε τον θάνατο πολλών ανθρώπων. 

Την άνοιξη του 2009, στην Βόρεια Αμερική, παρουσιάστηκε μια μορφή γρίπης, η H1N1, γνωστή και ως γρίπη των χοίρων. Φαίνεται ότι τότε, μια διηπειρωτική μεταφορά ζωντανών χοίρων οδήγησε σε προσβολή των εκτρεφομένων χοίρων στο Μεξικό και στην συνέχεια μεταπήδησε στους ανθρώπους και εξελίχθηκε σε επιδημία. Εκτιμάται ότι, κατά τον πρώτο χρόνο της επιδημίας αυτής, έχασαν την ζωή τους 151.700 έως 575.400 άνθρωποι. 

Οι συνθήκες της βιομηχανοποιημένης κτηνοτροφίας, με τα στρεσσαρισμένα και συνεπώς ανοσοκατεσταλμένα ζώα που συνωστίζονται σε ανθυγιεινές εγκαταστάσεις, δημιουργούν ένα ιδανικό υπόστρωμα για την ανάπτυξη ασθενειών και συνιστούν  μια μόνιμη απειλή για την δημόσια υγεία, γι' αυτό και θα πρέπει να επανεκτιμηθεί σοβαρά ο ρόλος τους στην εμφάνιση μελλοντικών πανδημιών. Το πρόβλημα όμως δεν περιορίζεται στα παθογόνα που μπορεί να προσβάλλουν τους ανθρώπους, καθώς, πολύ συχνά, τα ίδια τα εκτρεφόμενα ζώα που προσβάλλονται από ασθένειες θανατώνονται μαζικά, με σκοπό την αναχαίτιση της εξάπλωσης των ασθενειών αυτών και με συνέπειες πολύ οδυνηρές τόσο για τα ίδια όσο και για τους κτηνοτρόφους. 

Κάτω από ανθυγιεινές συνθήκες συνωστισμού, όπου τα ζώα αναγκάζονται να ζουν μέσα στα ίδια τους τα περιττώματα, η κάθε ασθένεια εξαπλώνεται πολύ γρήγορα, σαν πυρκαγιά. Και ενώ μπορεί μια ασθένεια να εμφανίζεται αρχικά με ήπια μορφή, οι μεταλλάξεις των παθογόνων που λαμβάνουν χώρα κατά την πορεία της, επιδεινώνουν την κλινική και την επιδημιολογική εικόνα. Το 2015, για παράδειγμα, ένα ξέσπασμα γρίπης των πτηνών είχε σαν αποτέλεσμα τον θάνατο 50 εκατομμυρίων πουλερικών. Και, μόλις στις αρχές αυτού του μήνα, το αμερικανικό υπουργείο γεωργίας ανακοίνωσε ότι, σε μια εκτροφή από γαλοπούλες στην Νότια Καρολίνα, ανιχνεύθηκε ένα πολύ παθογόνο στέλεχος γρίπης των πτηνών, ενώ το δυνητικά θανατηφόρο στέλεχος H5N8 ανακαλύφθηκε λίγους μήνες νωρίτερα σε γερμανικό πτηνοτροφείο.

Η παγκόσμια απαγόρευση των "υγρών αγορών" θα μπορούσε να μειώσει τον κίνδυνο μιας νέας πανδημίας, αυτό όμως δεν είναι αρκετό εαν δεν συνοδεύεται με παράλληλη απαγόρευση και της βιομηχανοποιημένης κτηνοτροφίας. Η πανδημία γρίπης του 1918 που αποτέλεσε την πιο θανατηφόρα κρίση δημόσιας υγείας στην σύγχρονη ιστορία, και εκείνη του 2009 που προσέβαλε το 20% του παγκόσμιου ανθρώπινου πληθυσμού, προήλθαν από την χοιροτροφία. Και είναι εύκολο να βρει κανείς και άλλα ανάλογα παραδείγματα. Πέρα όμως από τις εκκρήξεις επιδημιών, τα εκτροφεία της βιομηχανοποιημένης κτηνοτροφίας ενέχουν και έναν ακόμη κίνδυνο για την δημόσια υγεία: η συστηματική χορήγηση αντιβιοτικών που αναγκάζονται να λαμβάνουν τα ζώα προκειμένου να επιζήσουν (και να αποδώσουν) κάτω από αυτές τις συνθήκες, αφήνει τους ανθρώπους εκτεθειμένους στο φαινόμενο της στην μικροβιοαντοχής, δηλαδή την ανάπτυξη ανθεκτικών παθογόνων μικροοργανισμών που δεν μπορεί να αντιμετωπιστούν από τα σύγχρονα αντιμικροβιακά φάρμακα.

Η αντιμετώπιση των συμπτωμάτων μιας πανδημίας χωρίς την εκρίζωση των αιτίων που την προκάλεσαν δεν εξασφαλίζει το μέλλον, και δεν μπορεί να θεωρηθεί υπεύθυνη. Στην δε επίκληση των ατομικών δικαιωμάτων από την ελεύθερη αγορά, η απάντηση είναι μία: ότι το υπέρτατο δικαίωμα για ασφαλή τρόφιμα θέτει όχι μόνον τους ειδικούς επιστήμονες αλλά και τους πολιτικούς προ των ευθυνών τους. Προκειμένου δε για πανδημίες, η υγεία δεν μπορεί παρά να είναι μία και ενιαία, τόσο για τους ανθρώπους όσο και για τα ζώα. Δεν μπορεί να υπάρχει υγεία μόνον για τους ανθρώπους και υγεία μόνον για τα ζώα, όπως ακριβώς δεν υπάρχει υγεία μόνον για τους Κινέζους και τους Κορεάτες ή μόνον για τους Ευρωπαίους και τους Αμερικανούς. 

Το κρέας που τρώμε, τόσο στην Αμερική όσο και στην Ευρώπη, προέρχεται κατά συντριπτική πλειοψηφία από ζώα που χαρακτηρίζονται από γενετική ομοιομορφία (αφού ανήκουν σε "βελτιωμένες" φυλές που εκτρέφονται εντατικά και αποδίδουν περισσότερο), είναι μονίμως στρεσσαρισμένα και ανοσοκατεσταλμένα, "ντοπάρονται" συστηματικά με διάφορες φαρμακευτικές ουσίες, και ζούν στοιβαγμένα κατά δεκάδες χιλιάδες μέσα σε κλειστά κτίρια ή και κλουβιά. Και μπορεί η ακριβής προέλευση της σημερινής πανδημίας να μην έχει πλήρως διευκρινιστεί, δεν υπάρχει αμφιβολία όμως ότι οι επιδημίες της γρίπης έχουν προέλθει από τους χοίρους και τα πτηνά, και από ιούς που μεταλλάχθηκαν μέσα στα πτηνοτροφεία και στα χοιροστάσια της βιομηχανοποιημένης κτηνοτροφίας. 

Το πόσο αβάσταχτα υποφέρουν τα ζώα που τρώμε, τόσο στην Ασία όσο και στον δυτικό κόσμο, τόσο στην Κίνα όσο και στην Αμερική, είναι κάτι που η κυρίαρχη κουλτούρα μας συνήθισε να θέτει σε δεύτερη μοίρα, ιδίως όταν συγκρίνεται με την οικονομία και με το πόσο υποφέρουν οι άνθρωποι. Φαίνεται όμως ότι, όπως η υγεία δεν μπορεί παρά να είναι μία και ενιαία, το ίδιο ισχύει και για την ευρύτερη οικονομία που λέγεται οικονομία της φύσης και της ζωής, όπως το ίδιο ισχύει και για την συμπόνοια, καθώς οι συνέπειες διατάραξης των ισορροπιών έρχονται να πλήξουν όλα τα πλάσματα, το καθένα με την σειρά του. Η σχέση που υπάρχει ανάμεσα στην βιομηχανοποιημένη κτηνοτροφία και στον αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης πανδημιών έχει ερμηνευτεί επιστημονικά, εκείνο όμως το οποίο, σε παγκόσμια κλίμακα, απουσιάζει μέχρι σήμερα είναι η πολιτική βούληση για τον περιορισμό του προκύπτοντος κινδύνου. Γιατί τελικά η υγεία, όπως άλλωστε και η συμπόνοια, δεν μπορεί παρά να είναι ζητήματα βαθύτατα πολιτικά. 
   


Με πληροφορίες από:

• What Do Wet Markets and Factory Farms Have in Common? (via Compassion for Farm Animals at https://bit.ly/2VFuZFL και Mercy For Animals at https://bit.ly/2VYul52) 

• We have to wake up: factory farms are breeding grounds for pandemics (via Compassion for Farm Animals at https://bit.ly/2VRNOEk , Compassion in World Farming at https://bit.ly/3aC5Gsd και Farm Forward at https://bit.ly/3bGjvat)

• We Are Not Safe From Bird Flu as Long as Factory Farms Exist 

• To Reduce the Risk of Pandemics, We Must Ban Factory Farms Now (via Sentient Media)

 Σχολιασμός και απόδοση στα ελληνικά, Filikaki (πρώτη κοινοποίηση εδώ) 

update, 16-05-20
https://sentientmedia.org/wet-markets-zoonotic-diseases 

Perspective | Wet markets breed contagions like the coronavirus. The U.S. has thousands of them.

Έκκληση του Χοακίν Φίνιξ στην αμερικανική Washington Post για την απαγόρευση των "υγρών αγορών" και το τέλος της βιομηχανοποιημένης κτηνοτροφίας, 21 Απριλίου 2020: Οι "υγρές αγορές" είναι πηγή μεταδοτικών ασθενειών όπως η σημερινή πανδημία από κορονα-ιό, και στις Η.Π.Α υπάρχουν χιλιάδες τέτοιες αγορές. Όχι, ο εχθρός δεν είναι εξωτερικός. Η απειλή της δημόσιας υγείας είναι εδώ, στην δική μας χώρα.


Αντιγράφω από την washingtonpost.com via Animal Equality


Wet markets breed contagions like the coronavirus. The U.S. has thousands of them. The public health threat isn’t a foreign enemy. It’s here, too. / By Rooney Mara and Joaquin Phoenix, April 21, 2020

Photo: Cows line up to be milked at a large dairy farm... 


On April 3, Anthony S. Fauci, the nation's leading infectious disease expert, joined the chorus of voices calling for the immediate closure of China’s "wet markets", where the coronavirus is widely believed to have originated. Butchers, trappers and consumers mingle openly, slaughtering and trading live animals; it is the perfect environment for zoonotic diseases to leap from an infected creature to a human. But China is hardly the only country where live animal markets and other squalid operations are common. Some 80 of them operate within the five boroughs of New York City alone, according to Slaughter Free NYC, a nonprofit group that opposes them. They are near residences, schools and public parks. Less notorious but much more commonplace threats to public health are the "concentrated animal feeding operations" (CAFOs) scattered throughout the South and Midwest. These factory farms warehouse thousands of animals that wallow in their own waste with limited or no airspace, routinely creating conditions for the proliferation of super bugs and zoonotic pathogens. Nearly the entire supply of animal products consumed in the United States originate from these industrial factory farms. 

The Centers for Disease Control and Prevention (CDC) and World Health Organization (WHO) have warned us against the risks of factory farms for years. The unsanitary living conditions inside CAFOs weaken animals' immune systems and increase their susceptibility to infection and disease. The factory farms' response has been to pump the animals full of antibiotics that make their way into our food supply and onto our dinner plates, systematically fostering in humans a lethal resistance to the medicines that once quelled everyday infections. Such practices have brought humanity to the point that the WHO now estimates that more than half of all human diseases emanate from animals.  

Many of us are privileged enough to stay at home in safety with our loved ones to avoid the coronavirus. But how much thought are we giving to the individuals and communities that are directly affected by our choices and lifestyles? Tens of thousands of Americans face threats to their daily health and well-being from neighboring CAFOs and the animal waste that mists or flows over their properties. They are unable to be "safer at home".  Will we apply the same energy we have put into overcoming this virus into preventing future outbreaks and helping dismantle the industries inflicting so much damage to communities across the country? 

As this disaster continues to ravage society, we must examine our role in the emergence of the coronavirus and our vulnerability to a growing number of diseases as a result of our impositions on the animal kingdom and the environment. This probe cannot end with bats, monkeys, pangolins and other exotic wildlife supposedly to blame for recent contagions. It should encompass all of the supporting industries that contribute to the debilitation of communities, our susceptibility to illnesses and our complete defenselessness in their wake. A real public-health reckoning would have us reshape our patterns of consumption, curbing our dependence on animal products. A bacteria-infested (and inhumane) food supply makes people sick. Covid-19 is a devastating indicator of what’s to come if we don’t make rapid and sweeping changes, the least inconvenient of which is closing down all live-animal markets and CAFOs in the midst of this global pandemic.

Πηγή: https://www.washingtonpost.com/outlook/2020/04/21/mara-phoenix-wet-market-animal-cruelty/


Σχετικοί σύνδεσμοι:  

Not only in China 

ΝΟΤ JUST CHINA...  

Σε δεινή θέση τα αιχμάλωτα ζώα των ζωολογικών κήπων της Γερμανίας

Ίσως χρειαστεί τα ζώα "να φαγωθούνε μεταξύ τους", γράφει το BBC. Άραγε τι προβλέπεται να γίνει στην Ελλάδα και ποιος είναι αρμόδιος να αποφασίσει γι' αυτό;

Jogi, ένα κουτάβι φώκιας στον ζωολογικό κήπο Neumunster, το 2014

Όπως τα κέντρα διασκέδασης σε όλον τον κόσμο έκλεισαν εξαιτίας της πανδημίας COVID 19, έτσι και οι ζωολογικοί κήποι αντιμετωπίζουν μεγάλο πρόβλημα, καθώς πρέπει να συντηρήσουν τα ζώα τους χωρίς την οικονομική συνεισφορά των επισκεπτών. Η διευθύντρια του ζωολογικού κήπου Neumunster (1) στην βόρεια Γερμανία, Verena Kaspari, επισημαίνει ότι η πανδημία έχει πολύ σοβαρό οικονομικό αντίκτυπο στους ζωολογικούς κήπους. Σε συνέντευξή της στην γερμανική εφημερίδα Die Welt εξηγεί ότι, εκτός από τις μεγάλες ποσότητες τροφής που απαιτούνται κάθε μέρα, πρέπει να καλυφθούν και άλλες ανάγκες όπως η διατήρηση ορισμένων εγκαταστάσεων στην κατάλληλη θερμοκρασία, η καθαριότητα και η γενική φροντίδα των ζώων. Σημειώνει μάλιστα ότι δύσκολα θα βρεθεί αποτελεσματικός τρόπος αντιμετώπισης του προβλήματος αν το lock down διαρκέσει πολύ, ακόμα κι' αν θανατωθούν μερικά ζώα. "Όταν έρθει η ώρα να μην έχω χρήματα για ν' αγοράσω τροφές ή οι περιοριστικές διατάξεις δεν θα μού επιτρέπουν να ανανεώσω τις προμήθειές μου, τότε θα πρέπει κάποια ζώα να σφαγιαστούν. Όταν έρθει η στιγμή, θα πρέπει να κάνω ευθανασία σε κάποια ζώα και να τα ταϊσω στα υπόλοιπα, δεδομένου ότι η ευθανασία* είναι σίγουρα προτιμότερη από την λιμοκτονία". 

Ο ζωολογικός κήπος Neumunster διατηρούσε μέχρι σήμερα 700 ζώα 100 διαφορετικών ειδών, και είναι κλειστός για το κοινό από τις 15 Μαρτίου 2020. Τώρα, υπολογίζουν ότι τα διαφυγόντα κέρδη της επιχείρησης ανέρχονται σε 175.000 ευρώ μόνον για αυτήν την άνοιξη, καθώς είναι μια μικρή επιχείρηση για την οποία η γερμανική κυβέρνηση δεν προβλέπει κάποια επιδότηση. "Έχουμε ήδη κάνει κατάλογο των ζώων που θα σφαγιαστούν πρώτα", σχολιάζει η Verena Kaspari, αν και δεν τα αναφέρει ονομαστικά. Φαίνεται όμως ότι τα ζώα της θάλασσας είναι τα πιο δαπανηρά, κι' αυτό δεν μετράει υπέρ τους... "Οι φώκιες και οι πιγκουίνοι καταναλώνουν μεγάλες ποσότητες ψαριών", επισημαίνει. 

Το ζώο πάντως που έχει προγραμματιστεί να σφαγιαστεί τελευταίο είναι ο Vitus, η μεγαλύτερη πολική αρκούδα της Γερμανίας που έχει ύψος μεγαλύτερο από 3,5 μέτρα (12 πόδια). Σύμφωνα με το CNN, η γερμανική κυβέρνηση έχει εγκρίνει ένα πακέτο διάσωσης 750 εκατομμυρίων ευρώ για να ενισχύσει τις επιχειρήσεις, οι ζωολογικοί κήποι όμως δεν έχει γίνει σαφές ότι περιλαμβάνονται ανάμεσα σ' αυτές. Η ένωση των γερμανικών ζωολογικών κήπων ζητά από το κράτος βοήθεια 100 εκατομμυρίων ευρώ, προκειμένου να αντέξουν τα μέλη τους την οικονομική κρίση, ενώ ο επικεφαλής τους, Jorg Junhold, εκτιμά ότι ένας τυπικός ζωολογικός κήπος της περιοχής έχει, εξ αιτίας της πανδημίας, διαφυγόντα κέρδη της τάξεως των 500.000 την εβδομάδα. 

"Τα δίδυμα παντάκια είναι αξιολάτρευτα", δηλώνει, με την σειρά της, από τον ζωολογικό κήπο του Βερολίνου η Philine Hachmeister, και εκφράζει την "θλίψη" της που οι θαυμαστές τους μπορούν να τα δουν τώρα μόνον διαδικτυακά. "Τι κρίμα, θα έχουν μεγαλώσει όταν θα ξανανοίξουμε", προσθέτει ($ic[k]).

"Σοκ προκαλούν οι δηλώσεις της διεύθυνσης του γερμανικού ζωολογικού κήπου που σχεδιάζει να θανατώσει υγιή ζώα προκειμένου να ισοσκελίσει την οικονομική ζημιά που προκύπτει από τα διαφυγόντα κέρδη εξ αιτίας της πανδημίας από τον κορονα-ιό", σχολιάζει η διεθνής οργάνωση FOUR PAWS International. "Είναι απαράδεκτο να θυσιαστούν στον βωμό της σημερινής κρίσης υγιή ζώα που μέχρι χτες διατηρούνταν αιχμάλωτα σαν διασκεδαστές του κόσμου και πηγή εσόδων των εκμεταλλευτών τους. Αν οι επιχειρήσεις αυτές δεν μπορούν να προστατεύσουν το έμψυχο κεφάλαιό τους σε περιόδους κρίσης, καλύτερα να παραδεχτούν απ' την αρχή ότι δεν έχουν καμία σχέση με τον σεβασμό προς την ζωή, την υπευθυνότητα και την ηθική. Όλες οι Ενώσεις Ζωολογικών Κήπων οφείλουν να δείξουν αλληλεγγύη στα μέλη τους για χάρη των ζώων - αν θέλουν να υπάρξει γι' αυτές αύριο - και οι κρατικές αρχές οφείλουν να βοηθήσουν οικονομικά", προσθέτει η ελληνική Π.Κ.Α.Κ. 



Σχετικά δημοσιεύματα: 

• Coronavirus: German zoo may have to feed animals to each other: https://www.bbc.com/news/world-europe-52283658 

• German zoo faces financial strains amid COVID-19 pandemic, may resort to slaughter animals to feed other animals: https://www.theonlinecitizen.com/2020/04/16/german-zoo-faces-financial-strains-amid-covid-19-pandemic-may-resort-to-slaughter-animals-to-feed-other-animals -- facebook.com/story 

• Zoos in crisis (DE): "We have to decide which animals to slaughter first": https://today.rtl.lu/news/science-and-environment/a/1501859.html 

• A German zoo is losing so much money from coronavirus closures that it may have to start feeding the animals to each other: https://www.insider.com/coronavirus-german-zoo-may-feed-animals-each-other-berlin-neumunster-2020-4 

• German zoo warns it will have to feed some animals to others and has drawn up a list of animals to slaughter first as coronavirus lockdown keeps visitors away: https://www.dailymail.co.uk/news/article-8218207/German-zoo-warns-feed-animals-coronavirus-keeps-visitors-away.html -- facebook.com/story 
• Zoo in Germany Faces Feeding Animals To One Another Amid Financial Trouble: https://www.euroweeklynews.com/2020/04/15/zoo-in-germany-faces-feeding-animals-to-one-another-amid-financial-trouble/

• Stop Attica Zoological Park Dolphinarium (Athens - Greece) 

• Σενάριο φρίκης σε ζωολογικό κήπο στη Γερμανία: «Ίσως χρειαστεί κάποια ζώα να γίνουν τροφή για άλλα» via My Dolphin Club 

  


*Ως προς την λέξη "ευθανασία" των ζώων, που φοριέται τόσο πολύ σαν ανθρωπιστική λύση στον κόσμο των προσχημάτων, της προκρούστειας λογικής και της ηθικής πενίας, παραπέμπω στην εγκυκλοπαίδεια Britannica, και ως προς την την λεγόμενη ευθανασία των "πλεονασμάτων" - "surplus animals in zoos" (πάγια τακτική των ζωολογικών κήπων του πολιτισμένου κόσμου ανεξαρτήτως υγιεινομικών ή οικονομικών κρίσεων), στον ομότιμο καθηγητή Εξελικτικής Βιολογίας του Πανεπιστημίου του Κολοράντο και συγγραφέα Marc Bekoff (2). Ευθανασία = πράξη ελέους και πρόκληση ανώδυνου θανάτου σε άτομα που υποφέρουν από οδυνηρή ή ανίατη ασθένεια ή αναπηρία, και όχι σε άτομα που απλώς "περισσεύουν". Για να μην ξεχνάμε σιγά σιγά κι' εκείνα που ξέραμε... 

 

Κοινοποιήθηκε   

Κτηνοτροφία: η πρωταρχική πηγή για την έκκρηξη των σοβαρότερων πανδημιών

Στον παγκοσμιοποιημένο κόσμο μας και χάρη στα διεθνή αεροπορικά ταξίδια, οι άνθρωποι και οι ασθένειες μπορούν να μεταφερθούν σε οποιαδήποτε σημείο του πλανήτη μέσα σε λίγες ώρες. Και από την στιγμή που ένας ιός προσγειωθεί, το μόνο που χρειάζεται είναι ένα φτέρνισμα για να μεταδοθεί σε μια ολόκληρη κοινότητα. Την εποχή που οι άνθρωποι ζούσαν νομαδικά σαν κυνηγοί, περιπλανώμενοι στις άγριες σαβάνες, δεν παρέμεναν στο ίδιο μέρος για μεγάλο χρονικό διάστημα, και οι οικισμοί δεν ήταν αρκετά εκτεταμένοι ώστε να υποστηρίζουν την μετάδοση μικροοργανισμών και ασθενειών. Η γεωργική επανάσταση όμως, πριν από 10.000 χρόνια, οδήγησε στην δημιουργία μόνιμων οικισμών στην Μέση Ανατολή, όπου οι άνθρωποι άρχισαν να συγχρωτίζονται με τα ζώα, πυροδοτώντας έτσι την μετάδοση των ζωονόσων από βακτήρια και ιούς. Με άλλα λόγια, από τους αρχαίους χρόνους, η κτηνοτροφία αποτέλεσε πρωταρχική πηγή για την έκκρηξη των σοβαρότερων πανδημιών.

How pandemics spread - Mark Honigsbaum

Οι επιδημίες και οι πανδημίες εμφανίζονται με πολλές μορφές. Για παράδειγμα, το 2010, ένας καταστροφικός σεισμός στην Αϊτή εξανάγκασε χιλιάδες ανθρώπους να μετακινηθούν σε προσωρινούς καταυλισμούς, οι οποίοι, σε λίγες εβδομάδες, έγιναν εκκολαπτήρια χολέρας, ενός βακτηρίου που μεταδίδεται από το μολυσμένο νερό, πυροδοτώντας μια επιδημία σε ολόκληρη την χώρα. Η πιο συχνή όμως αιτία εμφάνισης επιδημιών είναι οι ιοί, όπως ο ιός της ιλαράς, της γρίπης και του HIV. Πανδημίες είναι οι επιδημίες που εξαπλώνονται σε παγκόσμια κλίμακα και η εμφάνισή τους διατρέχει την ανθρώπινη ιστορία. Μερικές από αυτές έχουν αφήσει σημάδια στους ιστούς και στα οστά των θυμάτων τους, ενώ ενδείξεις για κάποιες άλλες προέρχονται από το DNA που έχει διασωθεί. DNA από το βακτήριο που προκαλούν την φυματίωση (Mycobacterium tuberculosis), για παράδειγμα, έχει διασωθεί σε υπολείμματα από αρχαίες Αιγυπτιακές μούμιες. Και το 2011, σε έναν ομαδικό τάφο θυμάτων πανώλης στο Λονδίνο, ερευνήθηκε το γονιδίωμα του βακτηρίου Yersinia pestis που προκάλεσε, τον 14ο αιώνα, τον λεγόμενο "Μαύρο Θάνατο", δηλαδή την πανώλη ή πανούκλα. Η πανώλη πιστεύεται ότι πρωτοεμφανίστηκε στην Κίνα, γύρω στο 1340, και εξαπλώθηκε προς δυσμάς κατά μήκος του δρόμου του μεταξιού, της διαδρομής δηλαδή που διέτρεχαν τα καραβάνια από την Μογγολία ως την Κριμαία. Το 1347, η πανώλη έφτασε στην Μεσόγειο και, μέχρι το 1400, είχε σκοτώσει πάνω από 34 εκατομμύρια Ευρωπαίους, κερδίζοντας τον τίτλο του "Μεγάλου Θανατικού". Αργότερα, οι ιστορικοί ονόμασαν την πανώλη "Μαύρο Θάνατο". 

Η πιο θανατηφόρα πανδημία όλων των εποχών όμως είναι η γρίπη.
Η γρίπη κυκλοφορεί διαρκώς ανάμεσα στο νότιο και το βόρειο ημισφαίριο. Στην Βόρεια Αμερική και την Ευρώπη, εποχιακή επιδημία γρίπης εμφανίζεται κάθε φθινόπωρο και χειμώνα. Με την πλειοψηφία παιδιών και ενηλίκων να έχουν εκτεθεί σε προηγούμενες περιόδους, η κλινική εικόνα της γρίπης είναι συνήθως ήπια. Όμως, κάθε 20 με 40 περίπου χρόνια, ο ιός εμφανίζει μετάλλαξη: συνήθως αυτό συμβαίνει όταν ένα αρχικό στέλεχος που κυκλοφορεί ανάμεσα σε άγρια (κυρίως πάπιες) και εκτρεφόμενα πτηνά συνανάται με ένα στέλεχος των χοίρων, και τα δύο αυτά στελέχη ανταλλάσσουν γονίδια. Η διαδικασία αυτή είναι γνωστή ως "αντιγονική μετατόπιση" και έχει παρατηρηθεί πολλές φορές στην ιστορία. 

Η πρώτη καταγεγραμμένη πανδημία γρίπης ανάγεται στο 1580, ενώ κατά την διάρκεια του 18ου και 19ου αιώνα είχαμε τουλάχιστον 6 πανδημίες. Από άποψη θνητότητας όμως, οι πανδημίες αυτές δεν συγκρίνονται με εκείνη του 1918 - 19, οι πρώτες ενδείξεις της οποίας φάνηκαν την άνοιξη του 1918, όταν αμερικανικά στρατεύματα στην Βόρεια Γαλλία άρχισαν να παραπονιούνται για ρίγη, πονοκεφάλους και πυρετό. Τον επόμενο Σεπτέμβριο, σε στατώνες κοντά στην Βοστώνη, στρατιώτες άρχισαν να καταρρέουν κατά την διάρκεια μιας παρέλασης και μεταφέρθηκαν στο ιατρείο του στρατοπέδου. Σύμφωνα με έναν στρατιωτικό γιατρό, δύο ώρες μετά την εισαγωγή τους στο ιατρείο, οι ασθενείς εμφάνιζαν ερυθρόμορφες κηλίδες στα μάγουλα, πάνω από τα ζυγωματικά οστά, και μερικές ώρες κυάνωση, η οποία ξεκινούσε από τα αυτιά και εκτεινόταν σε όλο το πρόσωπο. Από αυτήν την στιγμή και μετά, ο θάνατος ήταν ζήτημα λίγων ωρών, και η διαδρομή ήταν απλά μια εναγώνια δύσπνοια που κατέληγε στην ασφυξία. Στο ατμόπλοιο Λεβιάθαν, ένα αμερικανικό μεταγωγικό πλοίο με προορισμό το Μπορντώ, οι ασθενείς παρουσίαζαν ρινορραγία, μουσκεύοντας τα καταστρώματα ανάμεσα στις κουκέτες τους. Εν τω μεταξύ, Βρεττανοί στρατιώτες που επέστρεφαν με άδεια από την Βόρειο Γαλλία, μετέφεραν την γρίπη στο Ντόβερ και σε άλλα λιμάνια της Μάγχης, από όπου ο ιός μεταφέρθηκε σιδηροδρομικά στο Λονδίνο. Με την επιδημία να έχει κάνει τον κύκλο της έως τον Απρίλιο του 1919, περίπου 675.000 Αμερικανοί και 230.000 Βρεττανοί είχαν χάσει την ζωή τους. Στην Ινδία οι θάνατοι έφτασαν στα 10 εκατομμύρια και παγκοσμίως στον εκπληκτικό αριθμό των 50 εκατομμυρίων. 

Σήμερα, τα αεροπλάνα μπορούν να μεταφέρουν ιούς σε όλη την υφήλιο πολύ πιο γρήγορα από ότι το 1918. Για παράδειγμα, το 2003, ένας Κινέζος γιατρός έφτασε στο ξενοδοχείο Μετροπόλ του Χονγκ Κονγκ νοιώθοντας αδιαθεσία, και μεταφέροντας εν αγνοία του έναν νέο ιό που προερχόταν από ζώο, ονομάστηκε SARS και προκαλούσε το Σοβαρό Οξύ Αναπνευστικό Σύνδρομο (Sever Acute Respiratory Syndrome). Μέσα σε 24 ώρες από την στιγμή που ο γιατρός αυτός μπήκε στο δωμάτιο 913, άλλοι 16 επισκέπτες του ίδιου ξενοδοχείου είχαν μολυνθεί. Και τις επόμενες μέρες, 5 αεροπλάνα προς υπεράκτιους προορισμούς μετέφεραν τον ιό στο Βιετνάμ, την Σιγκαπούρη και τον Καναδά. Πτήσεις προς το Χονγκ Κονγκ, το Τορόντο και άλλες πόλεις ακυρώθηκαν και, χάρη σε επιπρόσθετα μέτρα έκτακτης ανάγκης, αποτράπηκε μια πανδημία. Τέσσερεις μήνες αργότερα, ο ιός SARS είχε προσβάλλει 29 χώρες, προκαλώντας περισσότερους από 1000 θανάτους. 

Tα 2/3 των επιδημιών προέρχονται από την κατανάλωση ζώων

Το 2003, η επιδημία SARS περιορίστηκε γρήγορα, εκείνο όμως που δεν κατέστη δυνατό να περιοριστεί ήταν ο πανικός και οι θεωρίες συνομωσίας που κατέφεραν καίριο πλήγμα στον τουρισμό, προκαλώντας ζημία που ξεπέρασε τα 10 δισεκατομμύρια δολάρια. Η μόνη επιχείρηση που ευνοήθηκε τότε ήταν αυτή που παρήγαγε μάσκες προστασίας... Έτσι, το 2003, ο SARS, έρχεται να μάς θυμίσει ότι οι πανδημίες συνοδεύονται από πανικό. Και εαν η ιστορία έχει να μάς διδάξει κάτι, αυτό είναι ότι οι επιδημίες έχουν αντίκτυπο στον κόσμο μας τόσο δραματικό όσο οι πόλεμοι και οι φυσικές καταστροφές. Ευτυχώς, σήμερα, η επιστήμη μάς επιτρέπει να εντοπίσουμε το πρόβλημα εγκαίρως και να λάβουμε μέτρα για να μετριάσουμε αυτόν τον αντίκτυπο. 

 
Πηγή: How pandemics spread -- Σύντομο βίντεο από τον Βρετανό ιστορικό της ιατρικής, πανεπιστημιακό δάσκαλο, συγγραφέα και δημοσιογράφο Mark Honigsbaum 

Πώς δημιουργούνται οι πανδημίες

Μια αναδρομή στην ιστορία των πανδημιών, που ερμηνεύει την διασπορά των παθογόνων μικροοργανισμών. Σύντομη παρουσίαση από τον Βρετανό ιστορικό της ιατρικής, πανεπιστημιακό δάσκαλο, συγγραφέα και δημοσιογράφο Mark Honigsbaum* / Dig into the history of pandemics to learn how viruses and disease spreads and what we can do to stop future outbreaks. In our increasingly globalized world, a single infected person can board a plane and spread a virus across continents. Mark Honigsbaum describes the history of pandemics and how that knowledge can help halt future outbreaks. Lesson by Mark Honigsbaum, directed by Patrick Blower.

HOW PANDEMICS SPREAD

https://youtu.be/UG8YbNbdaco

(March 2012)

We live in an interconnected, an increasingly globalized world. Thanks to international jet travel, people and the diseases they carry can be in any city on the planet in a matter of hours. And once a virus touches down, sometimes all it takes is one sneeze to spread the infection throughout the community. When humans were hunter-gatherers, roaming the wild savannas, we were never in one place long enough, and settlements were not large enough to sustain the transmission of infectious microbes. But with the advent of the agricultural revolution 10.000 years ago, and the arrival of permanent settlements in the Middle East, people began living side-by-side with animals, facilitating the spread of bacteria and viruses between cattle and humans.

Epidemics and pandemics come in many shapes and forms. In 2010, for instance, a devastating earthquake struck Haiti, forcing thousands of people into temporary refugee camps. Within weeks, the camps had become breeding grounds for cholera, a bacteria spread by contaminated water, triggering a country-wide epidemic. But the most common cause of epidemics are viruses, such as measles, influenza and HIV. And when they go global, we call them pandemics. 

Pandemics have occurred throughout human history. Some have left scars on the tissue and bone of their victims, while evidence for others comes from preserved DNA. For instance, scientists have recovered DNA from the bacteria that transmits tuberculosis from the remains of ancient Egyptian mummies. And in 2011, scientists investigating a plague pit in the city of London were able to reconstruct the genome of Yersinia pestis, the bacterium responsible for the Black Death of the 14th century. It is thought the plague originated in China in around 1340, spreading west along the Silk Road, the caravan route running from Mongolia to the Crimea. In 1347, the plague reached the Mediterranean, and by 1400, it had killed in excess of 34 million Europeans, earning it the title, the Great Mortality. It was later historians who called it the Black Death. 

However, by far the greatest pandemic killer is influenza. Flu is constantly circulating between the Southern and Northern Hemispheres. In North America and Europe, seasonal flus occur every autumn and winter. As the majority of children and adults will have been exposed to the virus in previous seasons, these illnesses are usually mild. However, every 20 to 40 years or so the virus undergoes a dramatic mutation. Usually this occurs when a wild flu virus circulating in ducks and farm poultry meets a pig virus, and they exchange genes. The process is known as antigenic shift and has occurred throughout human history. The first recorded pandemic occurred in 1580. 

The 18th and 19th centuries saw at least six further pandemics. In terms of mortality, none can compare with the Great Flu Pandemic of 1918. The first indication of the pandemic came in the spring, when American troops in northern France began complaining of chills, headaches and fever. Then, the following September, at the U.S Army barracks near Boston, soldiers started collapsing on parade, prompting their removal to the camp infirmary. As a surgeon there recalled, two hours after admission, they had the mahogany spots over the cheekbones and a few hours later you can begin to see cyanosis extending from their ears and spreading all over the face. It is only a matter of a few hours then until death comes, and it is simply a struggle for air until they suffocate. On the S.S Leviathan, a huge American transport en route to Bordeaux, sick men hemorrhaged blood from their noses, turning the decks between their bunks slick with bodily fluids. Meanwhile, British soldiers returning from northern France on furlough introduced the flu to Dover and other Channel ports, from where the virus was carried by rail to London. By the time the pandemic had run its course in April 1919, an estimated 675.000 Americans and 230.000 Britons were dead. In India alone, some 10 million were killed, and worldwide the death toll was an astonishing 50 million. 

But that was then. Today, planes can transport viruses to any country on the globe in a fraction of the time it took in 1918. In February 2003, for instance, a Chinese doctor arrive at the Metropole Hotel in Hong Kong feeling unwell. Unknown to him, he was harboring a new animal-origin virus called SARS, short for Sever Acute Respiratory Syndrome. Within 24 hours checking into Room 913, sixteen other guests had been infected, and over the following days five boarded planes to overseas destinations, spreading the virus to Vietnam, Singapore and Canada. Flights between Hong Kong, Toronto and other International cities were quickly grounded and thanks to other emergency measures, a pandemic was averted. By the time the outbreak was over four months later, SARS had infected 29 countries worldwide and more than 1.000 people were dead. 

For all that the virus was rapidly contained, however, there was little that could be done about the alarming news reports carried by cable news channels and the Internet. As bloggers added to the hysteria by spreading unfounded conspiracy theories, tourism in Hong Kong and other affected cities ground to a halt, costing businesses more than 10 billion U.S dollars. One business, however, did very well... Above all, SARS was a reminder that pandemics have always been associated with panic. If history teaches us anything, it's that while pandemics may start small, their impacts can be dramatic as wars and natural disasters. The difference today is that science gives us the ability to detect pandemics right at the very beginning and to take action to mitigate their impacts before they spread too widely.

Πηγή: https://ed.ted.com/lessons/how-pandemics-spread

(Για ελληνικούς υπότιτλους, πατήστε στο γραναζάκι)

*https://theconversation.com/profiles/mark-honigsbaum-539313 https://www.markhonigsbaum.com/ -- facebook.com