Παγκόσμια Ημέρα Προσφύγων 2023

 

Ι. Θοδωρής Τσιμπίδης*, για το Αρχιπέλαγος Ινστιτούτο Θαλάσσιας Προστασίας: Κοιτάμε με πόνο τη θάλασσα...  

Το τραγικό ναυάγιο των προηγούμενων ημερών έρχεται να προστεθεί σε μία σειρά εκατοντάδων άλλων στα νερά της Μεσογείου, η πλειονότητα των οποίων έχει σταματήσει να απασχολεί ως κύρια είδηση τον εθνικό ή το διεθνή τύπο, αλλά και τους περισσότερους πολίτες. Θεωρείται πλέον είδηση ρουτίνας. 

Οι θάλασσες της Μεσογείου επί πολλές χιλιάδες χρόνια μεταφέρουν αγαθά, πολιτισμό, γνώση και εμπειρία, αλλά και ολόκληρες κοινότητες ανθρώπων που αποίκισαν και αποικίζουν κάθε γωνία της Μεσογείου. Από τις ίδιες θάλασσες επί χιλιάδες χρόνια μεταφέρθηκαν και εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι, έπειτα από την απαγωγή τους από τα σπίτια τους, τις οικογένειες τους και τον τόπο τους. Μεταφέρθηκαν υπό απάνθρωπες συνθήκες, αλυσοδεμένοι, πεινασμένοι και εξευτελισμένοι για εξαναγκαστική εργασία ως σκλάβοι. 

Η σημερινή Ευρώπη κατάκλεψε τους πόρους και κατέστρεψε τις κοινωνίες και τον πολιτισμό μίας ολόκληρης ηπείρου, τότε αλλά και σήμερα. Για παράδειγμα με αδίστακτες πρακτικές αποψιλώθηκε από άκρη σε άκρη η Αφρική και με την κλεμμένη ξυλεία χτίστηκαν τα λιμάνια, πορθμεία, στόλοι και αναρίθμητα κτήρια της Ευρώπης, ενώ σε δραστηριότητα αναψυχής και εμπορίου αναδείχθηκε η σφαγή των άγριων ζώων, πολλά εκ των οποίων εξαφανίστηκαν ή κινδυνεύουν με εξαφάνιση. 

Η καταστροφή άλλωστε συνεχίζεται έως και σήμερα σε πολλές περιοχές της Αφρικής: οι πολυεθνικές συνεχίζουν έως να αποψιλώνουν δάση και πόρους καθώς “διαχειρίζονται” την καλλιέργεια προϊόντων που όλοι εμείς καταναλώνουμε (κακάο, καφές, φοινικέλαιο και τόσα πολλά άλλα). Στις θάλασσες οι ευρωπαϊκοί και οι άλλοι διεθνείς αλιευτικοί στόλοι επί δεκαετίες αφαιμάζουν ανεξέλεγκτα και εντατικά τους αλιευτικούς πόρους τόσο στη δυτική, όσο και στην ανατολική Αφρική, καταστρέφοντας ολοσχερώς πολυάριθμες αλιευτικές κοινωνίες, ενώ καταναλωτές αυτών των αλιευμάτων είμαστε πάλι όλοι εμείς. 

Αυτά είναι ελάχιστα ενδεικτικά παραδείγματα των ατελείωτων μελανών σελίδων της ευρωπαϊκής και μετέπειτα διεθνούς ιστορίας που βρίσκεται ακόμα σε εξέλιξη. Το αποτέλεσμα; Χωρίς άλλες εναλλακτικές επιβίωσης στον τόπο τους, οι σύγχρονοι σκλάβοι,  πουλάνε ότι δεν τους κλέψαμε ή καταστρέψαμε και απελπισμένοι μπαίνουν σε σαπιοκάραβα γνωρίζοντας ότι ρισκάρουν τη ζωή τους και τη ζωή των παιδιών τους. 

Δεν έρχονται για την καλύτερη ευρωπαϊκή ζωή όπως αρέσει σε πολλούς να αναφέρουν – η καλύτερη ζωή είναι αυτή που ζούσαν πριν τους την καταστρέψουμε (στη νεότερη ιστορία αυτό αφορά τους Αφγανούς, τους Ιρακινούς, τους Σύρους, τους Παλαιστίνιους και τόσους άλλους). Γνωρίζουν όμως ότι η Ευρώπη έχει μία ακόρεστη ανάγκη για όλο και περισσότερα φθηνά εργατικά χέρια, ρισκάρουν προς τη μοναδική λύση επιβίωσης. 

Άλλωστε και οι δικές μας μνήμες είναι φρέσκιες – και εμείς οι Έλληνες πριν λίγες δεκαετίες αποτελέσαμε τα φθηνά εργατικά χέρια στα ορυχεία, εργοστάσια, γιαπιά και λάντζες της βόρειας Ευρώπης και όχι μόνο, έπειτα από την καταστροφή και καταλήστευση της χώρας μας που επίσης προήλθε από μία άλλη ευρωπαϊκή επέλαση και όχι από «αλλόθρησκους». 

Κλείνοντας, καθώς κοιτάμε με πόνο τη θάλασσα όπου συνεχίζουν να χάνονται τόσοι άνθρωποι με την ανοχή, την ενθάρρυνση και τη χρηματοδότηση του ευρωπαϊκού κατεστημένου, συνειδητοποιούμε τελικά ότι έπειτα από 25 και πλέον χρόνια προσπάθειας να κατανοήσουμε τα θαλάσσια ζώα, τελικά όλο και περισσότερο αδυνατούμε να κατανοήσουμε το δικό μας είδος…

ΙΙ. Aντιφωνο Κωστής Παπαιωαννου**: 20 Ιουνίου: Παγκόσμια μέρα προσβολής νεκρών Προσφύγων 

Μια τεράστια επιχείρηση διαστρέβλωσης της πραγματικότητας βρίσκεται σε εξέλιξη. Είναι η χειρότερη προσβολή της μνήμης όσων βρίσκονται στους νεκροθαλάμους και στο βυθό ανοιχτά της Πύλου. Το ένα χιλιοστό της θα αρκούσε για να σώσει τόσες ψυχές πριν μια βδομάδα. 

Σοκ και δέος: κυβερνητικά φερέφωνα, ασώματες κεφαλές, τρολ, γραφίδες τεχνητής α-νοημοσύνης, νησίδες Protagon κι από κοντά αφελείς φιλελεύθεροι κι άλλοι αφρισμένοι αντιΑριστεροί αντιΔικαιωματιστές αντιΔιαφωτιστές κατεβάζουν σκονισμένους τόμους Διεθνούς Δικαίου και Δικαίου της Θάλασσας. Μετράνε μίλια διεθνών υδάτων με τη μεζούρα τους. Δείχνουν σε χάρτες διαδρομές, ψάχνουν άλλοθι. 

Σε όλον τον κόσμο οι δημοσιογράφοι πιέζουν την εξουσία. Εδώ οι δημοσιογράφοι πιέζουν όποιον πιέζει την εξουσία. Με υψωμένο το δάχτυλο της επιτίμησης για όσους επέζησαν και τολμάνε να πουν τι έγινε τη νύχτα στη θάλασσα, για όσους τόλμησαν να έρθουν να θαλασσοπνιγούν στις δικές μας θάλασσες, για όσους τολμάνε να είναι θυμωμένοι ή να έχουν έστω απορίες. 

Τους βλέπω στις οθόνες, τους διαβάζω στο διαδίκτυο να ξεφτιλίζονται περήφανα: διαψεύδουν την πραγματικότητα, καγχάζουν για το BBC και τη Monde, λένε ότι αυτοί οι 500-600 άνθρωποι πνίγηκαν μόνοι τους, παλεύουν και σκιαμαχούν με την ωμή πραγματικότητα του δεμένου σκοινιού, της ρυμούλκησης, της ανατροπής και βύθισης. 

Ό,τι ομως κι αν κάνουν, ένα πράγμα γίνεται φανερό. Η θηλιά που έσυρε το σκάφος στο βυθό ήταν το σκοινί από το σκάφος του Ελληνικού Λιμενικού. Ομφάλιος λώρος θανάτου. Αυτό που γράφουν και λένε όλα τα διεθνή Μέσα εδώ και μέρες. 

Λυπάμαι όσους -καλοπροαίρετα, από αφέλεια και κεκτημένη ταχύτητα- έσπευσαν να προσφέρουν άλλη μια φορά αφειδώς στήριξη και κατανόηση σε αυτό το απεχθές αφήγημα και τους απεχθέστερους εμπνευστές και εκτελεστές του. Ας πρόσεχαν. Ο δρόμος προς την κόλαση είναι στρωμένος με καλές προθέσεις και βιαστικές εκτιμήσεις. Να δω αν και πώς θα τα μαζέψουν. 

Για εμάς τους υπόλοιπους, καλή δύναμη. Καμιά αίσθηση δικαίωσης από τις αποκαλύψεις δεν αρκεί να σκεπάσει τη γεύση του χαμού, τον θυμό αλλά και το άγγιγμα του φόβου. Tο πρόσωπο του θηρίου μάς κοιτάει κατάματα. Θα έρθουν δύσκολες μέρες. Θα το παλέψουμε. 

Σήμερα κρατάμε ενός λεπτού σιγή για τα εκατοντάδες αυτά κορμιά στο βυθό. Αυτή είναι η δική μας Μέρα Προσφύγων. Η Ελληνική πολιτεία και η ΕΕ την τίμησαν με δικές τους εκδηλώσεις δύο ώρες μετά τα μεσάνυχτα της 14ης Ιουνίου.

 

*https://tinyurl.com/4pvhee4p

**https://tinyurl.com/2tmnb2fv -- https://www.facebook.com/antiphono.kostispapaioannou

Image via Αποστόλης Ζυμβραγακης at https://tinyurl.com/ywu3dtrj