Εξαιρετικά προβληματική η εφαρμογή του Νέου Εθνικού Μητρώου Καταγραφής Ζώων Συντροφιάς (ΕΜΖΣ)

 

Μετά την δημοσίευση των λεπτομερειών και προϋποθέσεων για την εφαρμογή του νόμου 4830/2021, την από 19/12/2023 έναρξη λειτουργίας της πλατφόρμας του Νέου Εθνικού Μητρώου Καταγραφής Ζώων Συντροφιάς (ΕΜΖΣ)*, και την έναρξη λειτουργίας του ΕΦΑΓΥΖΣ (Εργαστήριο Φύλαξης και Ανάλυσης Γενετικού Υλικού Ζώων Συντροφιάς), οι ιδιώτες κτηνίατροι Τρικάλων με πρόταση ψηφίσματος προς τον ΠΚΣ, επισημαίνουν ότι η εφαρμογή του συγκεκριμένου νόμου συνεπάγεται εκτεταμένη γραφειοκρατία, ενώ οι κτηνίατροι καλούνται να επωμιστούν όλη την ευθύνη της υλοποίησης. 

Εκτιμούν ότι η αδυναμία ελέγχου και η απουσία αποτελεσματικού και εκτεταμένου ελεγκτικού μηχανισμού θα οδηγήσει, σε αυξημένους ρυθμούς εγκατάλειψης δεσποζόμενων ζώων, (προς αποφυγή ανάληψης ευθυνών και οικονομικής επιβάρυνσης) και σε αύξηση του αριθμού των αδέσποτων ζώων, ενώ τις κυρώσεις θα υποστούν μόνο οι νομότυποι ιδιοκτήτες που έχουν ήδη και καταχωρήσει τα ζώα τους. Εκτιμούν επίσης ότι, το κόστος του ηλεκτρονικού παράβολου για την ανάλυση και διατήρηση του γενετικού υλικού καθιστά απαγορευτική την εφαρμογή για ιδιοκτήτες με περισσότερα από ένα ζώα. 

Επιπλέον, οι κτηνίατροι επισημαίνουν ότι η υποχρεωτική καταγραφή προληπτικών αποπαρασιτώσεων και διαγνωστικών εξετάσεων είναι άσκοπη και συνεπάγεται ένα τεράστιο κόστος από άποψη χρόνου, το οποίο ο κτηνίατρος δεν μπορεί να καταβάλει χωρίς γραμματειακή υποστήριξη.

Ζητούν δε, μεταξύ άλλων, τα εξής: Οι έλεγχοι των ιδιοκτητών να γίνονται από ΑΡΜΟΔΙΟΥΣ ελεγκτικούς φορείς, χωρίς να απαιτείται η συμβολή του ιδιώτη κτηνιάτρου. Οι επαναληπτικοι εμβολιασμοι κατά της λύσσας να γίνονται όπως ορίζει ο νόμος και σύμφωνα με τις οδηγίες της εταιρίας που παρασκεύασε το εμβόλιο, και όχι ετησίως, όπως προβλέπει το petgov. Η υποχρεωτική ενημέρωση του ιατρικού φακέλου του  να περιλαμβάνει ΜΟΝΟ τις κτηνιατρικές πράξεις που αφορούν τη δημόσια υγεία (για νοσήματα υποχρεωτικής δήλωσης και αναχώρηση του ζώου για το εξωτερικό). Ζητούν επίσης να παραμείνει σε ισχύ το έντυπο κτηνιατρικό βιβλιάριο, γιατί μόνο αυτό αποδεικνύει την εγκυρότητα μιας κτηνιατρικής πράξης (με την υπογραφή του κτηνιάτρου, ο οποίος φέρει και την ευθύνη), και να εξαιρούνται από την υποχρεωτική στείρωση ή λήψη γενετικού υλικού σε ζώα ηλικίας άνω των 12 ετών.

Αναφορικά με την αναπαραγωγή δεσποζόμενου ζώου από ιδιώτη, οι κτηνίατροι ζητούν η ηλεκτρονική αίτηση και να καταχώρηση των απαραίτητων στοιχείων (chip γεννητόρων, ημερομηνία τοκετού, αριθμός τοκετοομάδας κλπ), να γίνεται από τους ιδιοκτήτες, χωρίς την χρονοβόρα και περίπλοκη διαδικασία που περιλαμβάνει συνεδρίαση και έγκριση της από επιτροπή του Δήμου. Τέλος ζητούν να μην ισχύσει η υποχρεωτική στείρωση ή η λήψη γενετικού υλικού στις γάτες. 

Ως εξαιρετικά προβληματική χαρακτηρίζει την εφαρμογή του Νέου Εθνικού Μητρώου Καταγραφής Ζώων Συντροφιάς και το Γεωτεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας (ΓΕΩΤ.Ε.Ε). Το (ΓΕΩΤ.Ε.Ε), από την πρώτη στιγμή που κατατέθηκε το νομοσχέδιο για διαβούλευση, εξέφρασε τις αντιρρήσεις του τόσο για την ουσία του Ν. 4830/2021, όσο και για τη διαδικασία σύνταξής του (όπου οι απόψεις φιλοζωικών σωματείων υπερίσχυσαν των επιστημόνων). Μετά από πρωτοβουλία του Επιμελητηρίου, πραγματοποιήθηκε στις 16/01/2024 στο Υπουργείο Εσωτερικών (ΥΠ.ΕΣ.) συνάντηση αντιπροσωπείας του Δ.Σ. του ΓΕΩΤ.Ε.Ε. με την Ειδική Γραμματέα για την Προστασία των Ζώων Συντροφιάς του ΥΠ.ΕΣ., κα Μαριάνθη Δημοπούλου [...].  Η συνάντηση αυτή ήταν η πρώτη μετά την εδώ και τρία περίπου χρόνια δημιουργία της ως άνω Ειδικής Γραμματείας στο ΥΠ.ΕΣ. και την ψήφιση του Ν. 4830/2021. 

Οι Κτηνίατροι, χρόνια τώρα, μάχονται υπέρ της στείρωσης των ζώων συντροφιάς, επισημαίνοντας τα οφέλη της, σε συνάρτηση όμως πάντοτε με  την ηλικία και την υγεία του ζώου. Η αντίθεσή τους σήμερα στο Ν. 4830/2021 έγκειται στην υποχρεωτικότητα των στειρώσεων, ως οριζόντιο μέτρο. Η λήψη του γενετικού υλικού (ως αντίμετρο για την υποχρεωτική στείρωση) και η αποστολή του σε τράπεζα γενετικού υλικού, όχι μόνο δεν θα έχει αποτέλεσμα (καθώς δεν υπάρχει ανάλογο διεθνές-αποτελεσματικό προηγούμενο) αλλά, ως διαδικασία, ρίχνει όλη την ευθύνη στους κτηνίατρους. Αντ’ αυτού, το ΓΕΩΤ.Ε.Ε. είχε προτείνει τη θεσμοθέτηση κινήτρων για την στείρωση των δεσποζόμενων ζώων και την πανελλαδική, συντονισμένη πληροφόρηση των ιδιοκτητών τους για την αναγκαιότητα και τα οφέλη που προκύπτουν από αυτήν. 

Η λειτουργία της Τράπεζας γενετικού υλικού στην Ακαδημία Αθηνών και ο παραγκωνισμός των δυο Κτηνιατρικών Σχολών της χώρας, καθώς και το υψηλό κόστος δημιουργίας της, σε καιρούς που η «δημόσια επιστημονική έρευνα» υποχρηματοδοτείται, ήταν άλλη μια πτυχή που έθιξε το ΓΕΩΤ.Ε.Ε. Διότι, αν η πραγματική αιτία λειτουργίας της τράπεζας γενετικού υλικού δεν είναι ο έλεγχος του αριθμού των αδέσποτων αλλά «η επιστημονική έρευνα των ολίγων», τότε η επιστημονική δεοντολογία απαιτεί την «συναίνεση των πολλών κτηνιάτρων του πεδίου», και δεν πρέπει να επιβάλλεται δια νόμου η συμμετοχή τους. 

Όλα τα ζώα συντροφιάς πρέπει να σημαίνονται με ευθύνη του ιδιοκτήτη. Οι κτηνίατροι ενημέρωναν και εξακολουθούν να ενημερώνουν για την υποχρεωτικότητα της σήμανσης, αλλά δεν μπορούν να καταστούν «νομικά υπόλογοι». Κάθε ζώο έχει δικαίωμα στην κτηνιατρική περίθαλψη και φροντίδα, ανεξάρτητα αν έχει σημανθεί ή όχι, και ο κτηνίατρος είναι υποχρεωμένος να την παρέχει, χωρίς να διώκεται με πρόστιμο. [...] 

Το Επιμελητήριο γίνεται καθημερινά αποδέκτης της δυσαρέσκειας και αγανάκτησης των κτηνιάτρων μελών του, τα οποία τονίζουν την αύξηση της γραφειοκρατίας, τον ελλιπή σχεδιασμό της. Η αρχική θέση του ΓΕΩΤ.Ε.Ε. να μην καταργηθεί πλήρως το έντυπο Βιβλιάριο Υγείας του Ζώου από το ηλεκτρονικό, επιβεβαιώνεται σήμερα από τις αντιδράσεις των κτηνιάτρων. Στο ηλεκτρονικό βιβλιάριο πρέπει να καταγράφονται μόνο τα υποχρεωτικά και εκ του νόμου προβλεπόμενα νοσήματα. [...] 

Το ΓΕΩΤ.Ε.Ε. έθιξε ακόμη το ζήτημα της καταλληλότητας και ορθής λειτουργίας των δημοτικών και ιδιωτικών καταφυγίων ζώων συντροφιάς. Μεταξύ άλλων, θα πρέπει να γίνει καταγραφή όλων, έλεγχος της νομιμότητας, της δυναμικότητας και των εγκαταστάσεων, και τα στοιχεία να είναι προσβάσιμα σε όλους τους ελεγκτικούς οργανισμούς.

Σημειωτέον ότι ο Πανελλήνιος Κτηνιατρικός Σύλλογος προτρέπει τα μέλη του να πράττουν κατά περίπτωση σύμφωνα με την επιστημονική τους κρίση, και να απέχουν από την λήψη και αποστολή δειγμάτων DNA, καλώντας τους κτηνιάτρους ζώων συντροφιάς σε απεργία, η οποία ανακοινώθηκε στον έντυπο και ηλεκτρονικό τύπο. 

Η "ΑΡΠΑ" προτείνει επίσης την αποχή από την λήψη και αποστολή γενετικού υλικού. 

*facebook/story

Πηγές: petitions, geotee/MainNews5, geotee/MainNewsDetai, https://www.facebook.com/PKS.HVA, https://www.hva.gr/el/article.php?id=2305, https://www.facebook.com/arpaktin, Δημοσιεύματα για την απερργία των κτηνιάτρων

.

 

Εξημέρωση: μια προαιώνια ιστορία χαμένη στη μετάφραση

 

The difference between taming and domestication can be a matter of life and death.

Ως εξημέρωση, σύμφωνα με την ελληνική ΒΙΚΙΠΑΙΔΕΙΑ, ονομάζεται η διαδικασία (γενετικής) επιλογής κατά την οποία ένας πληθυσμός ζώων ή φυτών προσαρμόζεται στον ανθρώπινο έλεγχο. Αφήνοντας για λίγο στην άκρη τον "Μικρό Πρίγκηπα" και αναζητώντας την αγγλική μετάφραση του όρου αυτού, βλέπουμε πως η εξημέρωση μπορεί να αποδοθεί με δύο διαφορετικές λέξεις: ως "domestication" και ως "taming".

Στο λεξικό Cambridge, η διαδικασία domestication αναφέρεται στον σκοπό και την χρήση ("the process of bringing animals or plants under human control in order to provide food, power, or company"), ενώ η λέξη "taming" αναφέρεται στην συμπεριφορά ("to control something dangerous or powerful") - κάτι που στα ελληνικά θα μπορούσε καλύτερα να αποδοθεί με την λέξη "δαμάζω", αυτή η λέξη όμως μας πάει αλλού γιατί μπορεί να περιέχει και εξαναγκασμό. 

Το μπέρδεμα ξεκινάει από το γεγονός ότι, στην ελληνική γλώσσα, δύο διαφορετικές έννοιες (taming και domestication) αποδίδονται, με μια και μόνη λέξη, ως "εξημέρωση". Κατά τον χαρακτηρισμό όμως ενός ατόμου (ή ενός είδους ζώου), ως "εξημερωμένο", αυτές οι δύο έννοιες μπορεί να συνυπάρχουν, μπορεί και όχι. Ένα ζώο μπορεί να είναι "ήμερο" (tame) και "εξημερωμένο" (domesticated), μπορεί όμως να είναι tame αλλά όχι domesticated, και το αντίστροφο. 

Για παράδειγμα, μια γάτα (από αυτές τις "άγριες" που "δεν πιάνονται") είναι domesticated αλλά όχι tame, ενώ μια τίγρης που έχει μεγαλώσει σε ανθρώπινα χέρια μπορεί να είναι εκπαιδευμένη και ήμερη (trained και tame), να εκδηλώνει δηλαδή ευάγωγη συμπεριφορά, εξακολουθεί όμως να παραμένει άγριο ζώο, και επουδενί λόγω δεν μπορεί να θεωρηθεί (και ούτε είναι) domesticated. 

Πολλοί άνθρωποι (λόγω άγνοιας, ημιμάθειας ή κακής πληροφόρησης) δεν είναι σε θέση να κάνουν την διάκριση ανάμεσα στα ζώα που είναι tame και αυτά που είναι domesticated, με αποτέλεσμα να εκθέτουν τον εαυτό τους σε κίνδυνο. Ατυχήματα εξ αιτίας αυτής της παρανόησης συμβαίνουν συχνά, μερικές φορές μάλιστα θανατηφόρα, και πολλά ζώα που είναι tamed αλλά όχι domesticated έχουν επιτεθεί σε ανθρώπους και έχουν βρει και τα ίδια κακό τέλος. 

Η εξημέρωση ως domestication είναι το αποτέλεσμα αμοιβαίας αλληλεπίδρασης και επιλεκτικής αναπαραγωγής που χρειάστηκε πολλές γενεές (ανθρώπων και ζώων) για να ολοκληρωθεί. Οι άνθρωποι εξημέρωσαν τα ζώα και τα έκαναν "κατοικίδια" (domesticus) με απώτερο σκοπό να τα χρησιμοποιήσουν για συντροφιά ή/και (συν)εργασία (πχ σκύλοι και γάτες), για εργασία (πχ ιπποειδή και καμήλες) και για τροφή ή/και ένδυση ("παραγωγικά ζώα", όπως γουρούνια, πρόβατα, αγελάδες κλπ). Επομένως η εξημέρωση με την έννοια του domestication έχει να κάνει με την εγγενή ιδιοσυστασία του ζώου. 

Η εξημέρωση ως "tameness", έχει να κάνει αποκλειστικά με την συμπεριφορά. Ένα ζώο "ήμερο", δηλαδή "tame" χαρακτηρίζεται από την ανοχή (απουσία φόβου) στην ανθρώπινη παρουσία. Η ανοχή αυτή μπορεί να επέλθει εξελικτικά, όταν το περιβάλλον είναι ασφαλές, χωρίς φυσικούς εχθρούς, και τα ζώα χάνουν τα αμυντικά  ή/και επιθετικά τους ένστικτα (πχ island tameness), ή μετά από εκπαίδευση (training). Η επιδεκτικότητα ενός ζώου στην εκπαίδευση έχει να κάνει με τον βαθμό δυσκολίας της απαιτούμενης ανθρώπινης προσπάθειας, και εξαρτάται από την ιδιοσυγκρασία, το είδος και την φυλή του. Το αποτέλεσμα της εκπαίδευσης είναι η ανοχή του ζώου στην παρουσία και το άγγιγμα των ανθρώπων. Ως ελάχιστο όριο "εξημέρωσης" άγριων ζώων που προκύπτει από την εκπαιδευση, θεωρείται το να μη φοβούνται τους ανθρώπους και να μη σε πειράζουν αν δεν τα πειράξεις. 

Η βασική διαφορά μεταξύ της εξημέρωσης με την έννοια του taming, και της εξημέρωσης με την έννοια του domestication, έγκειται στην σταθεροποίηση κάποιων χαρακτηριστικών, μεταξύ των οποίων και η συμπεριφορά. Η φιλική, ή τουλάχιστον ανεκτική, συμπεριφορά ενός άγριου ζώου μπορεί να είναι περιστασιακή, ενώ η εξημέρωση είναι η γενετική τροποποίηση που, μεταξύ άλλων, περιλαμβάνει και την εγγενή και μόνιμη δεκτικότητα των ζώων στην σχέση τους με τους ανθρώπους. Συνεπώς, η συμπεριφορά ενός ζώου που ανήκει σε είδος εξημερωμένο ως domesticated, είναι, ως επί το πλείστον, σταθερή και προβλέψιμη, ενώ ένα tame άτομο που ανήκει σε είδος μη domesticated είναι ασταθής και απρόβλεπτη. 

Τα ζώα που είναι εξημερωμένα ως donesticated είναι κατά κανόνα και tame. Τα άγρια ζώα όμως που περιστασιακά συμπεριφέρονται ως tame, ΔΕΝ είναι και domesticated. H εξημέρωση, εκτός από το ότι συνεπάγεται την εκδήλωση φιλικής ή τουλάχιστον ανεκτικής προς τον άνθρωπο συμπεριφοράς, καθορίζεται γενετικά, εξαρτάται δηλαδή από τις γονιδιακές μεταβολές που έχει υποστεί το είδος κατά την μακραίωνη διαδικασία της εξελικτικής τροποποίησης με επιλεκτική αναπαραγωγή (που επί της ουσίας σημαίνει "κοσκίνισμα γονιδίων": αποκλείουμε δηλαδή από την αναπαραγωγή τα μη επιθυμητά χαρακτηριστικά ορισμένων ατόμων και διαιωνίζουμε τα επιθυμητά).

Άγρια ζώα που γεννήθηκαν  στην αιχμαλωσία (τίγρεις, γορίλες, πολικές αρκούδες και λοιπά), όσο φιλικά και αν συμπεριφέρονται, δεν νοείται να θεωρούνται εξημερωμένα με την έννοια του donesticated. Και οι ελέφαντες μπορεί να συμπεριφερθούν φιλικά, με την έννοια του tame, καθώς όμως η αναπαραγωγή τους δεν έχει γίνει επιλεκτικά από τους ανθρώπους, δεν μπορούν να θεωρηθούν εξημερωμένοι.

Μια ιστοσελίδα κτηνιάτρων από την Σιγκαπούρη (όπου τυχαία με έβγαλε μια αναζήτηση στην Google) ορίζει, περιγράφει και αξιολογεί αυτές τις βασικές έννοιες πολύ ωραία και συνοπτικά, εκτιμώντας την κατανόηση της σημασίας τους ως "ζήτημα ζωής και θανάτου". Θα επιχειρήσω να μεταφέρω την περιγραφή τους χωρίς να (ξανα)χαθώ στη μετάφραση: 

Αν πάρουμε για παράδειγμα την τίγρη, ο όρος wild σημαίνει άγριο ζώο, και αναφέρεται σε είδη και άτομα που ζουν ελεύθερα στην φύση. Tame (δηλαδή "ήμερο") είναι ένα άτομο που έχει εξοικειωθεί με τους ανθρώπους. Όμως μια "ήμερη" τίγρης παραμένει άγριο ζώο γιατί, όσο κι' αν έχει συνηθίσει να αλληλεπιδρά με τους ανθρώπους, αυτό δεν εξασφαλίζει ότι θα συμπεριφέρεται πάντοτε σαν κατοικίδια γάτα*. 

Domesticated (εξημερωμένα) είναι τα είδη ζώων που έχουν προκύψει μετά από πάρα πολλές γενεές ΣΚΟΠΙΜΗΣ ανθρώπινης παρέμβασης και επιλεκτικής αναπαραγωγής. Αυτά τα ζώα έχουν υποστεί αλλαγές στα γονίδια τους, και δεν είναι ίδια με τους άγριους προγόνους τους αλλά έχουν αναπτύξει εξελικτικές διαφορές, τόσο σε γονιδιακό επίπεδο όσο και στην συμπεριφορά. Συνεπώς, δεν είναι σωστό να μιλάμε για "εξημερωμένη τίγρη" γιατί κάτι τέτοιο δεν υπάρχει στον κόσμο και γιατί, ακόμα και μετά από την αναπαραγωγή σε έναν ζωολογικό κήπο, η τίγρης είναι και παραμένει πάντοτε άγριο ζώο**. 

Σε αυτό το σημείο, πρέπει να αναφέρουμε ότι, προκειμένου για ζώα εξημερωμένα και κατοικίδια, δηλαδή domesticated, υπάρχουν δύο ακόμα έννοιες γύρω από τις οποίες επικρατεί αρκετή σύγχιση, και θα πρέπει να προσδιοριστούν:

Stray, δηλαδή "αδέσποτο", είναι ένα ζώο που εξημερώθηκε ως domesticated και απομακρύνθηκε από τους ανθρώπους γιατί χάθηκε ή εγκαταλείφθηκε. Μετά από αυτήν την απομάκρυνση, ένα αδέσποτο δεν γίνεται ούτε "άγριο" ούτε αυτόνομο, αλλά η επιβίωση του συνεχίζει να εξαρτάται (είτε άμεσα είτε έμμεσα) από τις ανθρώπινες  δραστηριότητες. Ένας αδέσποτος σκύλος, για παράδειγμα,  που εκδηλώνει φόβο ή επιθετικότητα, επειδή έχει κακοποιηθεί, μπορεί προσωρινά να σταμάτησε να είναι tamed, παραμένει όμως domesticated. Μια αδέσποτη γάτα, όσο "άγρια" και αν είναι, δεν μπορεί να επιβιώσει έξω και μακρυά από κάποια ανθρώπινη κοινότητα, μέσα από την οποία θα εξασφαλίζει την τροφή της. Εδώ ακριβώς έγγυται και η διαφορά του αδέσποτου (stray) από το "εξαγριωμένο" (feral).  

Ο όρος feral αναφέρεται σε ζώα πρώην κατοικίδια που, για κάποιον λόγο, διέφυγαν από το περιβάλλον των ανθρώπων και αυτονομήθηκαν, καταφέρνοντας να επιβιώσουν και να αναπαραχθούν χωρίς ανθρώπινη φροντίδα. Στην ελληνική ύπαιθρο, για παράδειγμα, μπορεί να συναντήσουμε τέτοιους πληθυσμούς από κατσίκια (που στην Κρήτη τα λένε "φουριάρικα"). Σε άλλες χώρες, υπάρχουν πληθυσμοί από "άγριες" αυτονομημένες γάτες (feral cats) που δεν έχουν κοινωνικοποιηθεί με τους ανθρώπους, και αποτελούν πρόβλημα γιατί απειλούν με την παρουσία τους την άγρια ορνιθοπανίδα της εκάστοτε περιοχής. 

Κατά τη γνώμη μου, η αποσαφήνιση των παραπάνω όρων και εννοιών έχει αξία, όχι μόνο για την πρόληψη της βλάβης που μπορεί να προκληθεί από επιθέσεις ζώων στους ανθρώπους (και αντιστρόφως), αλλά και για την βαθύτερη κατανόηση της ανθρώπινης ευθύνης που προκύπτει από την προαιώνια (και πονεμένη) ιστορία της εξημέρωσης. Στην πράξη, η διατήρηση αυτής της σύγχισης ευνοεί την εκμετάλλευση των άγριων ζώων στους ζωολογικούς κήπους και άλλες επιχειρήσεις*** που καλούν τους επισκέπτες να αλληλεπιδράσουν με αυτά σαν να ήταν "pets", καθώς πολλοί άνθρωποι δυσκολεύονται να καταλάβουν την διαφορά της ελευθερίας από την εγκατάλειψη, και της προστασίας (ή ακόμα χειρότερα της κακώς εννοούμενης "αγάπης") από την αιχμαλωσία****. 

Επιλογή και παρουσίαση από Κάκη Πριμηκύρη 

Παραπομπές: 

*Here’s a real-life incident which happened at the Singapore Night Safari in 2005 - a tame serval cat (yes, still a wild animal) attacked a tourist during the Creatures of the Night show.

**That is why you should not keep a wild-caught animal as a pet even if it is quite tame. See this video: https://youtu.be/Euo3JaqFoss?si=iq0fYAyaRqMsbiKo (Even in this very interesting video, you’ll find the host using the term ‘domesticated’ wrongly).

***όπως εμπορική διακίνηση τίγρεων και άλλων εξωτικών ειδών, κέντρα αναπαραγωγής μεγάλων αιλουροειδών στην Νότιο Αφρική, petting pools, κολύμβηση με δελφίνια κλπ.

****Screen shot από τους ορισμούς μιας παλιάς ανάρτησης για την αιχμαλωσία (από το 2014), όπου φαινότυπος είναι τα ορατά χαρακτηριστικά ενός ατόμου, και γενότυπος το πλήρες σύνολο του γενετικού υλικού του  

Επιλεκτικές αναφορές: 

• https://en.wikipedia.org/wiki/Domestication

• https://en.wikipedia.org/wiki/Tame_animal

• Tame vs Domesticated: Why the Difference Matters: Because it can be a matter of life and death: https://gaiavets.com/blog/tame-vs-domesticated -- https://gatouiti-blog.blogspot.com/2024/01/tame-vs-domesticated-why-knowing.html

• From Wild Animals to Domestic Pets, an Evolutionary View of Domestication: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK219727/

Photo1

Photo2 

Σχετικός σύνδεσμος: https://gatouiti-blog.blogspot.com/2024/01/exotic-pets.html

Κοινοποίηση ως απάντηση σε σχόλιο 

Beware the rise of ‘conservation washing’ – the latest gambit to keep animals in captivity

"Περιβαλλοντικό ξέπλυμα": μια εκτίμηση για την αιχμαλωσία άγριων ζώων στον Καναδά και ένας αντίλογος στην ρητορική των σημερινών ζωολογικών κήπων: Άρθρο της Jessica Scott-Reid στην THE GLOBE AND MAIL στις 8/12/23

Απόδοση στα ελληνικά, εδώ: https://gatouiti-blog.blogspot.com/2024/01/blog-post_7.html

Photo at https://www.zoocheck.com/act-moving-at-elephants-pace/

Η Λιλιπούπολη τις γιορτές που πέρασαν

 

Την Πρωτοχρονιά στο ραδιόφωνο 

https://www.ertecho.gr/radio/deftero/category/theatro/ondemand/554242/protoxronia-sti-lilipoupoli-arxeio-ellinikis-radiofonias/ -- Fb

Και τα Χριστούγεννα στην Θεσσαλονίκη 

https://www.ertnews.gr/ert3/edo-lilipoupoli-ta-tragoudia-sto-megaro-mousikis-thessalonikis/ (ηχητικό)

 https://www.ertnews.gr/eidiseis/politismos/ta-tragoudia-tis-lilipoupolis-sto-megaro-mousikis-thessalonikis/ (βίντεο)