Είναι φυσιολογικό: Όταν βάζουμε το χέρι μας στη φωτιά, πονάμε. Αυτό συμβαίνει για να απομακρύνουμε το χέρι μας και να μην καούμε περισσότερο. Όταν κοβόμαστε με το μαχαίρι, πονάμε, για να απομακρύνουμε το μαχαίρι και να μην κοπούμε περισσότερο. Ο πόνος είναι ένα ΑΡΝΗΤΙΚΟ προστατευτικό συναίσθημα. Όταν νιώθουμε πόνο, πρέπει να απομακρυνόμαστε. Όταν νιώθουμε πόνο, πρέπει να προστατευόμαστε. Όταν νιώθουμε πόνο, ΦΕΥΓΟΥΜΕ.
Ο πόνος είναι ένα πρωτογενές συναίσθημα το οποίο προκαλείται ως αυθόρμητο κύμα ενέργειας από τον εγκέφαλο προς το σώμα μας, προκειμένου να μας προστατέψει από κάτι επικίνδυνο. Ο πόνος δεν έχει καμία σχέση με την αγάπη.
Η αγάπη είναι ένα πρωτογενές ΘΕΤΙΚΟ συναίσθημα, το οποίο σου δίνει την αίσθηση ότι είσαι προστατευμένος, είσαι ασφαλής, άρα μπορείς να μείνεις, να ξαποστάσεις και να αφεθείς. Όταν νιώθουμε αγάπη, ΜΕΝΟΥΜΕ.
Τα παραπάνω αποτελούν απλούς μηχανισμούς νευροφυσιολογίας. Σκεφτείτε τώρα πόσο διεστραμμένος είναι ο τραυματικός δεσμός, το να εκλαμβάνουμε δηλαδή τον πόνο ως αγάπη, το να λέει ο γονιός "για το καλό σου σε δέρνω", "για το καλό σου σε προσβάλλω"... Είναι αφύσικο, είναι αρρωστημένο, είναι επικίνδυνο το να ταυτίζεται η αγάπη με τον πόνο. Ο τραυματικός δεσμός (trauma bonding) είναι ακριβώς αυτό το πράγμα. Ο κακοποητικός (ή "τοξικός") γονιός είναι ο πρώτος άνθρωπος που μαθαίνει στο παιδί να αγνοεί τις ειδοποιήσεις που δίνει το συναίσθημα του πόνου, και να τις θεωρεί κάτι θετικό, συνδέοντας τις με την αγάπη. ΟΧΙ, όποιος αγαπάει ΔΕΝ "παιδεύει", όποιος αγαπάει τον άλλον ΔΕΝ του προκαλεί πόνο (βλ. και σχετικό video που εξηγεί τον νευροβιολογικό μηχανισμό, μέσα από τον οποίο ο τραυματικός δεσμός δημιουργεί εξάρτηση και εθισμό, μέσω του κύκλου της υπερέκκρισης αρχικά κορτιζόλης και εν συνεχεία ντοπαμίνης).
Δεν υπάρχει χειρότερο βάρος να δώσεις στο παιδί σου από το να του διδάξεις τον πόνο για αγάπη, από το να του μάθεις πως αυτός που σε αγαπάει είναι αυτός που, όταν ήρθες, δεν ήταν έτοιμος να σε καλοδεχτεί, είναι αυτός που δεν κατάφερε ποτέ να γίνει για σένα επαρκής, είναι αυτός που "σε φτύνει", είναι αυτός που σε πληγώνει συναισθηματικά ή και σωματικά, είναι αυτός που σου φέρεται άσχημα, είναι αυτός που σε απαξιώνει, είναι αυτός που σε υποβιβάζει, είναι αυτός που αμφισβητεί ή δεν επιτρέπει τα συναισθήματα σου, είναι αυτός που μεταθέτει τις δικές του ευθύνες πάνω σου, είναι αυτός που σε βγάζει τρελό, (που σου κάνει δηλαδή gaslighting ή αλλιώς "φρενοβλαβοποίηση"), είναι αυτός που σου λέει ότι είσαι "υπερευαίσθητος" όταν λες τα αυτονόητα, είναι αυτός που σε κατηγορεί ότι είσαι ανώριμος επειδή έχεις ακόμα παράπονα από το παρελθόν - ενώ στην πραγματικότητα κουβαλάς μια σωρεία τραυμάτων τα οποία ανοίγουν και ξαναανοίγουν κάθε φορά που έρχεσαι σε επαφή με έναν κακοποιητικό μη γονεϊκό γονιό. Υπάρχουν πολλοί τέτοιοι γονείς. Και αυτό είναι ένα θέμα ταμπού για το οποίο δεν επιτρέπεται να μιλάμε.
Οι συναισθηματικοί δεσμοί που δημιουργούμε με τους άλλους είναι το θεμέλιο της επιβίωσης και της εξέλιξης μας. Και ο τρόπος με τον οποίο μας φρόντισαν αποτελεί την κληρονομιά μας για να αντιμετωπίσουμε το κόσμο και να δημιουργήσουμε τις δικές μας διαπροσωπικές σχέσεις. Από τη βρεφική ηλικία αναζητούμε συναισθηματική φροντίδα και ασφάλεια από έναν γονιό ή φροντιστή, και έτσι, από πολύ νωρίς, αναπτύσσουμε διαφορετικά μοτίβα συναισθηματικής σύνδεσης (ανάλογα με το οικογενειακό πλαίσιο στο οποίο μεγαλώνουμε), που μας καθορίζουν σε όλες τις σημαντικές σχέσεις της μετέπειτα ενήλικης ζωής μας.
Όλοι οι άνθρωποι ήταν κάποτε παιδιά. Και όλα τα πολύ μικρά παιδιά είναι απολύτως εξαρτημένα από τους γονείς ή τους φροντιστές τους. Όλα τα παιδιά μεγαλώνουν. Όλοι όμως οι ανθρώπινοι εγκέφαλοι δεν αλλάζουν προγραμματισμό μόνο και μόνο επειδή μεγάλωσαν. Ο ανθρώπινος εγκέφαλος είναι όπως ένας σκληρός δίσκος με μεγάλη χωρητικότητα, κι' αυτά που γράφονται πάνω του δεν ξεγράφονται αν δεν μεσολαβήσει κάποια νέα εγγραφή που θα εξουδετερώσει την προηγούμενη. Ο επαναπρογραμματισμός προϋποθέτει σκληρή δουλειά και προσωπικό πνευματικό αγώνα.
Η σχέση με τους γονείς μπορεί να είναι βαθύτατα τραυματική, γιατί ΔΕΝ είναι όλοι οι γονείς γονεϊκοί. Σε όλον τον κόσμο υπάρχουν πολλοί κακοποιητικοί γονείς. Το να είσαι βιολογική μητέρα ή βιολογικός πατέρας δεν είναι κάτι που σε κάνει αυτόματα καλό γονιό. Το "τίμα τον πατέρα σου και την μητέρα σου", αυτό το σκεπτικό που θέλει τους γονείς να δικαιούνται σεβασμού ό,τι κακό και αν έχουν προκαλέσει στα παιδιά τους, εγκλωβίζει εκατομμύρια ανθρώπους όλων των ηλικιών, σε ολόκληρο τον πλανήτη, σε κακοποιητικές σχέσεις δια βίου, βυθίζοντας τους στην συνθήκη της μαθημένης αβοηθησίας* (learned helplessness), δεδομένου ότι, παγκοσμίως, υπάρχουν πολλοί τοξικοί και κακοποιητικοί γονείς.
Κανένας άνθρωπος δεν εξαρτάται σε τέτοιο απόλυτο βαθμό από έναν άλλο άνθρωπο, όσο εξαρτάται ένα βρέφος από τους φροντιστές του. Η εξουσία που μπορεί να ασκήσει ένας γονιός πάνω στο μικρό του παιδί είναι υπέρτατη, γι' αυτό και η δύναμη που έχουν οι γονείς πάνω στα παιδιά όλων των ηλικιών είναι καθοριστική. O Αμερικανός ψυχολόγος και συγγραφέας Pete Walker έχει γράψει ένα εξαιρετικό βιβλίο για την Σύνθετη Διαταραχή Μετατραυματικού Στρες (CPTSD), με τίτλο FROM SURVIVING TO THRIVING**, στο οποίο αναλύει το πώς ένας κακοποητικός γονιός, ακόμα και στα βαθιά του γεράματα, μπορεί να προκαλέσει στο παιδί του συναισθηματική απορρύθμιση με ένα μόνο βλέμμα.
Τα τραύματα δεν επουλώνονται μόνο και μόνο επειδή (κάνουμε πως) δεν τα βλέπουμε. Τραύματα που παραμερίστηκαν και κρύφτηκαν στο υποσυνείδητο είναι πάντα εκεί, ενεργοποιούνται ερήμην μας, και μιλούν πριν από μας για μας. Οι άνθρωποι χρειάζεται να θυμώσουν για όσα άσχημα έχουν συμβεί στην ζωή τους. Χρειάζεται να θρηνήσουν για το ότι ποτέ δεν είχαν την αγάπη που αναζητούσαν από τους γονείς τους. Πριν από όλα όμως χρειάζεται να θυμηθούν, να συνειδητοποιήσουν, να αναγνωρίσουν, να παραδεχτούν και να καταλάβουν. Χρειάζεται να πάψουν να σβήνουν ή να μειώνουν τη ζημιά που έχουν υποστεί. Πολύ συχνά, το "συγχώρεσε και ξέχνα" σημαίνει "προσποιήσου ότι δεν συνέβη". Οι άνθρωποι μπορούν να συγχωρήσουν τους τοξικούς γονείς τους, αυτό όμως είναι κάτι που πρέπει να γίνει στο τέλος του προσωπικού πνευματικού αγώνα, όχι στην αρχή.
Κι' αν οι γονείς έχουν πεθάνει, τα (πρώην) παιδιά μπορούν και δικαιούνται να επουλώσουν το τραύμα, συγχωρώντας ΤΟΝ ΕΑΥΤΟ ΤΟΥΣ για τον χρόνο που έχασαν και το δυναμικό που δεν αξιοποίησαν - σε όποια ηλικία κι' αν έχουν φτάσει.
Επιλεκτικές αναφορές - Πηγές:
Γονείς, αυτά τα ιερά τέρατα***
Θεωρία του Bowlby (Attachment theory - John Bowlby)
Θυγατέρες ναρκισσιστικών μητέρων
Παραπομπές:
*Η μαθημένη αβοηθησία είναι ένα φαινόμενο το οποίο παρατηρείται σε ανθρώπους και σε ζώα (βλ. πείραμα με σκύλους, το 1967) που έχουν υποστεί πόνο χωρίς τη δυνατότητα απόδρασης ή αποφυγής. Μετά από την επανειλημμένη έκθεση σε ένα ερέθισμα που προκαλεί πόνο, ο άνθρωπος ή το ζώο σταματά να αντιδρά, και παραδίδεται στην "μοίρα" του, ακόμη και αν έχει την δυνατότητα να την αποφύγει. (Βλ. και "Ο αλυσοδεμένος ελέφαντας" του Χόρχε Μπουκάι)
**
***Γονείς, αυτά τα ιερά ΤΕΡΑΤΑ: https://youtu.be/PN0NvNlMmPI?si=lkyErHjExCFXddlg
Σχετικοί σύνδεσμοι: Πανωφόρι, Το εγχειρίδιο του καλού παιδιού
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου