Ετικέτες

Παρασκευή 28 Αυγούστου 2020

Hvaldimir η μπελούγκα: ένας λιποτάκτης ζητάει άσυλο (video)


Ο Hvaldimir είναι μια νεαρή μπελούγκα* γένους αρσενικού, που εμφανίστηκε στην Νορβηγία, τον Απρίλιο του 2019, και από τότε έχει γίνει πρωτοσέλιδο σε πολλές εφημερίδες που τον παρουσιάζουν σαν "Ρώσσο κατάσκοπο". Εγκαταστημένος στα νερά της Νορβηγίας, έχει ήπιο χαρακτήρα, διάθεση για παιχνίδι, και επιζητεί την ανθρώπινη συντροφιά. Το μικρό βίντεο με τίτλο "A Voice for Hvaldimir", που φτειάχτηκε από την νορβηγίδα κινηματογραφίστρια Regina Crosby, παρουσιάζει τον Hvaldimir σαν αυτό που πραγματικά είναι: ένα ζώο που κινδυνεύει από τις ανθρώπινες δραστηριότητες και χρειάζεται προστασία. Η Regina Crosby ανησυχεί για την τύχη του, καθώς εκ των πραγμάτων αποδεικνύεται ότι το ζώο είναι εκτεθειμένο σε κινδύνους. Η πρωτοβουλία "OneWhale", στην οποία συμμετέχουν άνθρωποι από διαφορετικές χώρες, προσπαθεί να παρακινήσει την κυβέρνηση της Νορβηγίας να λάβει δραστικά μέτρα για την προστασία του. Ο Hvaldimir είναι ήδη μια πρόκληση για πολλούς και διαφορετικούς ανθρώπους που ασχολούνται με την θαλάσσια ζωή, επιστήμονες και εμπειρογνώμονες που ασχολούνται με τα κητώδη. "Δεν είναι απλά μια μπελούγκα. Αυτό το ζώο αντιπροσωπεύει όλα τα κητώδη που έχουν την ικανότητα να συγκινούν εκατοντάδες ανθρώπους σε όλον τον κόσμο", γράφει η Helene O’Barry στον ιστότοπο onewhale.org.

 

 A Voice for Hvaldimir

Directed By Regina Crosby

https://youtu.be/O7inn7ec260

Αναζητώντας βοήθεια για τον Hvaldimir, η Regina Crosby απευθύνθηκε στον πασίγνωστο υπερασπιστή των δελφινιών και ιδρυτή του Dolphin Project, Ric O’Barry, ο οποίος διαθέτει πείρα πολλών δεκαετιών στην αποκατάσταση αιχμάλωτων κητωδών, και έχει ήδη δημιουργήσει ένα καταφύγιο για πρώην αιχμάλωτα δελφίνια στο Bali της Ινδονησίας. Ο Ric O’Barry και οι συνεργάτες του επισκέφτηκαν την περιοχή που συχνάζει ο Hvaldimir, προκειμένου να τον γνωρίσουν. Μελέτησαν τον χαρακτήρα και την συμπεριφορά του, και προσπάθησαν να εξηγήσουν στις νορβηγικές αρχές πόσο μπορεί να οφεληθεί ολόκληρη η χώρα τους, καθώς το χαρισματικό αυτό πλάσμα της θάλασσας μπορεί να γίνει πόλος έλξης οικοτουριστών, αν πάρουν μέτρα για την προστασία του, στέλνοντας παράλληλα στον υπόλοιπο κόσμο το μήνυμα ότι ακόμη και ένα μοναχικό ζώο "μετράει", και αξίζει τον κόπο κάθε προσπάθεια για χάρη του. 

"Δεν μπορεί παρά να τον αγαπήσεις μόλις τον δεις. Γέμισα χαρά μόλις συνάντησα αυτό το μεγαλοπρεπές φιλικό ζώο για το οποίο είχα ακούσει τόσα πολλά. Αισθάνομαι ότι είναι τιμή μου που τον γνώρισα. Ο Hvaldimi ακτινοβολεί εντυπωσιακή ευφυία, συνδιασμένη με την ακαταμάχητη διάθεση για παιχνίδι και την περιέργεια ενός μικρού παιδιού. Από την στιγμή που το γνωρίσαμε, ο Ric O’Barry κι' εγώ έχουμε αυτό το ζώο μέσα στο μυαλό και την καρδιά μας και αναρωτιόμαστε: Από πού να ήρθες άραγε Hvaldimir, και πώς κατέληξες εδώ στα νορβηγικά φιόρδ; Γιατί είσαι τόσο μόνος και πώς μπορούμε να σε βοηθήσουμε;", γράφει η Helene O'Barry στο Dolphin Project

Η Regina Crosby τον βιντεοσκοπεί ήδη εδώ και έναν χρόνο, από τότε που εμφανίστηκε στα νερά της βόρειας Νορβηγίας. Όμως ανησυχεί για την ασφάλειά του γιατί έχει διαπιστώσει ότι απειλείται από διάφορες ανθρώπινες δραστηριότητες. Ο  Hvaldimir φάνηκε για πρώτη φορά κοντά στην νορβηγική πόλη Hammerfest, την άνοιξη του 2019. Φορούσε μια εφαρμοστή συσκευή (harness) την οποία οι ντόπιοι ψαράδες κατάφεραν να βγάλουν πριν δημιουργήσει προβλήματα. Και τότε πρόσεξαν την επιγραφή που έλεγε "εξοπλισμός από Saint Petersburg". Αυτό δημιούργησε την εντύπωση ότι επρόκειτο για ένα κητώδες εκπαιδευμένο από το ρωσσικό ναυτικό σαν κατάσκοπος, που είχε, με κάποιον τρόπο, καταφέρει να δραπετεύσει από την φυλακή του. Έτσι προέκυψε και το Hval-dimir, από τις λέξεις "hval", που στα νορβηγικά σημαίνει whale, και Vladimir που είναι το μικρό όνομα του Putin!

Είναι γνωστό ότι η Ρωσσία, όπως άλλωστε και οι Η.Π.Α, εκπαιδεύουν δελφίνια και άλλα θαλάσσια θηλαστικά, στα οποία αναθέτουν διάφορες αποστολές, όπως να επαναφέρουν διάφορα αντικείμενα από τον βυθό στην επιφάνεια, να ανιχνεύουν νάρκες, να εντοπίζουν δύτες του εχθρού και να φρουρούν πλοία και ναυτικές βάσεις. Φαίνεται λοιπόν ότι, πιθανότατα, ο Hvaldimir είναι ένα από τα αναρίθμητα θαλάσσια θηλαστικά που έχουν γίνει αντικείμενο εκμετάλλευσης για στρατιωτικούς σκοπούς. Οι συμπεριφορές του ταιριάζουν με την υπόθεση ότι το ρωσσικό ναυτικό τον είχε εκπαιδεύσει ώστε να πιάνει αντικείμενα και να τα φέρνει στους χειριστές του. Δεν μπορούμε να ξέρουμε αν έχει αιχμαλωτιστεί από την θάλασσα ή αν γεννήθηκε στην αιχμαλωσία, ούτε πόσον καιρό έχει μείνει αιχμάλωτος πριν εμφανιστεί στην θάλασσα της Νορβηγίας. Αυτό που όμως έγινε άμεσα αντιληπτό είναι ότι ο Hvaldimir έχει συνηθίσει να βρίσκεται κοντά στους ανθρώπους. Εμφανίστηκε σε βίντεο που τον δείχνει να φέρνει πίσω μια μπάλα, καθώς επίσης και το κινητό τηλέφωνο μιας γυναίκας, το οποίο είχε πέσει στην θάλασσα. 

Μέσα σε λίγον καιρό, ο  Hvaldimir έκανε την εμφάνισή του και στο διαδίκτυο. Στην αρχή ήταν μια διασκεδαστική ιστορία για ένα κητώδες που κολυμπά από φιορδ σε φιορδ, αναζητώντας την ανθρώπινη συντροφιά, και μεταφέρει ένα ευχάριστο (αν και λανθασμένο**) μήνυμα για την επικοινωνία των ζώων με τους ανθρώπους. Και η Regina, στην αρχή, είχε την έμπνευση να βιντεοσκοπήσει μια πρώην αιχμάλωτη μπελούγκα που απολάμβανε επιτέλους την ελευθερία της μέσα στα γραφικά φιόρδ, γρήγορα όμως κατάλαβε πως η μοναχικότητα που έκανε αυτό το ζώο ελκυστικό στους ανθρώπους αποτελούσε κίνδυνο. Η Regina κατάλαβε πως η ιστορία του Hvaldimir κινδύνευε να μην έχει καλό τέλος, εκτός αν οι άνθρωποι έκαναν κάτι για να τον βοηθήσουν. Και πολύ γρήγορα εντόπισε διάφορες απειλές για την ζωή του, ανάμεσα στις οποίες τα δίχτυα των ψαράδων, τις ιχθυοκαλλιέργειες και τις προπέλες των πλοίων. Βρήκε στην περιοχή δίχτυα που αφήνονται μέσα στο νερό όλη μέρα και, αν ο Hvaldimir μπλεχτεί σε αυτά μπορεί να πνιγεί. Έμαθε ακόμη ότι το ζώο είχε κάποια στιγμή τραυματιστεί και, παρ' όλα αυτά, συνέχισε να πλησιάζει τα πλοία ακόμα και την ώρα που είχαν ανοικτή την μηχανή και οι προπέλες τους βρίσκονταν σε απόσταση μόλις μερικών εκατοστών από το σώμα του. Πράγματι, τον Ιούλιο του 2019, ο Hvaldimir εμφανίστηκε με μια τεράστια πληγή, χωρίς να μπορεί να πεί κανείς αν το τραύμα είχε προέλθει από προπέλα ή από εργαλεία των ψαράδων. "Σίγουρα, το ζώο βρίσκεται σε κίνδυνο. Αν κάποια στιγμή τον βρούμε τραυματισμένο θανάσιμα ή νεκρό, αυτό θα είναι κάτι για το οποίο δεν θα συγχωρέσουμε ποτέ τον εαυτό μας, αφού δεν θα έχουμε κάνει τίποτα για να το αποτρέψουμε. Δεν πρέπει να επιτρέψουμε να συμβεί κάτι τέτοιο", επισημαίνει η νορβηγίδα κινηματογραφίστρια. 

Για το πρόβλημα του Hvaldimir, της μπελούγκας με την ανθρωπόμορφη συμπεριφορά, εξετάστηκαν διάφορες λύσεις, όπως να επιστραφεί στους εκμεταλλευτές του, να κλειστεί σε δελφινάριο, ή να μεταφερθεί στο καταφύγιο για πρώην αιχμάλωτες μπελούγκες στην Ισλανδία. Κάποιοι απειλούν ότι θα τον σκοτώσουν. Κάποιοι άλλοι επιμένουν να παίζουν μαζί του. Όμως ο Hvaldimir δεν είναι κατοικίδιο ζώο, ούτε και εντελώς άγριος. Πρακτικά δεν εξαρτάται από την ανθρώπινη φροντίδα, καθώς έχει καταφέρει να βρίσκει μόνος του την τροφή του. Η ιστορία του τον έχει ρίξει σε μια κατηγορία ζώων άκρως προβληματική: έχοντας εξοικειωθεί με την ανθρώπινη παρουσία στην αιχμαλωσία, και αποξενωμένος από τις κοινωνικές ομάδες του είδους του, θεραπεύει την μοναξιά του παίζοντας με τους ανθρώπους, κάτι που τον κάνει ιδιαίτερα γοητευτικό αλλά και ευάλωτο. Το παιχνίδι μαζί του δεν είναι ακίνδυνο, όπως άλλωστε και με κανένα άγριο ζώο, πόσο μάλλον όταν πρόκειται για ένα κήτος που ζυγίζει περισσότερο από 1000 κιλά.  

Στην αρχή του 2020, η Regina ζήτησε την βοήθεια του Dolphin Project. Ο Ric ήρθε επί τόπου, ασχολήθηκε με τον Hvaldimir, πέρασε αρκετό χρόνο μαζί του, και κατέληξε στο ίδιο συμπέρασμα με την Regina: Πρόκειται για ένα ζώο ευάλωττο που χρειάζεται προστασία πριν συμβεί το μοιραίο. Κοινωνικός και περίεργος όπως είναι και βρίσκεται όλη την ώρα κοντά στα κινούμενα πλοία και στα σύνεργα των ψαράδων, ο Hvaldimir κινδυνεύει. Κάποια στιγμή, η τύχη δεν θα είναι με το μέρος του, και είναι υποχρέωση των ανθρώπων να μην επιτρέψουν να συμβεί κάτι τέτοιο. "Λύση υπάρχει και είναι απλή", λέει ο Ric: "παραχωρήστε στον Hvaldimir έναν άνετο και προστατευμένο χώρο, ένα καταφύγιο σε ένα από τα νορβηγικά φιόρδ, απομονώστε μια περιοχή που θα παρέχει στο ζώο την δυνατότητα να περιπλανιέται χωρίς να κινδυνεύει. Και στην μέση αυτού του χώρου τοποθετήστε και μια μικρότερη θαλάσσια περίφραξη, όπου θα μπορεί να περιοριστεί σε περίπτωση που θα χρειαστεί κάποια ιατρική φροντίδα". 

"Το θαλάσσιο καταφύγιο θα προσφέρει στον Hvaldimir ασφάλεια από τα δίχτυα των ψαράδων, τους κλωβούς των ιχθυοκαλλιεργειών και τις προπέλες των πλοίων. Το όμορφο αυτό ζώο πρέπει να απομακρυνθεί από τις επικίνδυνες περιοχές, δεν υπάρχει όμως λόγος να απομακρυνθεί και από την Νορβηγία. Αυτή η χώρα με τα καταπληκτικά φιορδ είναι ένας τέλειος τόπος για καταφύγιο μπελούγκας", λέει ο Ρικ. Και προσθέτει: "Ο Hvaldimir είναι ένας λιποτάκτης που ζητάει άσυλο, και η νορβηγική κυβέρνηση έχει την μοναδική ευκαιρία να τού το προσφέρει. Ακόμη κι' αν δεν μάθουμε ποτέ λεπτομέρειες για το πώς αυτό το υπέροχο, ευγενικό και γεμάτο εμπιστοσύνη ζώο ήρθε στα μέρη σας, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι έχει υποφέρει σε χέρια ανθρώπων. Μόνον να φανταστούμε μπορούμε τα μαρτύρια που έχει περάσει σαν αιχμάλωτος του ρωσσικού ναυτικού. Κατάφερε όμως με κάποιον τρόπο να δραπετεύσει και να σωθεί. Θα ήταν αβάσταχτο να χάσει την ζωή του τώρα εδώ, μετά από όλα αυτά που έχει περάσει, εξ αιτίας κάποιου ατυχήματος που ήταν απολύτως προβλέψιμο, μόνο και μόνο γιατί κανένας από τους ανθρώπους που επέλεξε να εμπιστευτεί δεν έλαβε τα απαραίτητα μέτρα για να τον προστατέψει."  

 

Παραπομπές  

*Οι μπελούγκες (Beluga Whales) δεν είναι δελφίνια, γιατί δεν ανήκουν στην οικογένεια των δελφινιδών. Δεν είναι ούτε φάλαινες γιατί δεν έχουν φαλαίνια αλλά δόντια. Είναι οδοντοκήτη και, συνεπώς, στα ελληνικά δεν θα έπρεπε να αναφέρονται ως "φάλαινες", ούτε ως δελφίνια, αλλά ως κητώδη ή απλώς μπελούγκες. Διαθέτουν υψηλή νοημοσύνη, γι' αυτό και γίνονται συχνά αντικείμενο εκμετάλλευσης, είναι δε πολύ δημοφιλείς στο κοινό, γι' αυτό και περιζήτητες για τα δελφινάρια. 

  

**Είναι γνωστό ότι τα δελφίνια, όπως τα περισσότερα κητώδη, ζούν σε ομάδες με σύνθετη κοινωνική οργάνωση. Σε μεμονωμένες περιπτώσεις όμως, για διάφορους λόγους, συχνά αδιευκρίνιστους, παρατηρείται το φαινόμενο των λεγόμενων "μοναχικών δελφινιών" (solitary dolphins),τα οποία είναι έξυπνα και γοητευτικά, όμως ιδιαίτερα ευαίσθητα και ευάλωττα εξ αιτίας της εξοικείωσης με ανθρώπους και σκάφη και, κατά κανόνα, επικίνδυνα εξ αιτίας του λανθασμένου τρόπου με τον οποίο οι άνθρωποι επιχειρούν να συνάψουν σχέσεις μαζί τους. Τα μοναχικά κητώδη (δελφίνια, όρκες, μπελούγκες) γίνονται πόλος έλξης για άτομα που επιζητούν μια σχέση ανάλογη εκείνης που θα είχαν με ένα εξημερωμένο ζώο. Το πρόβλημα όμως ξεκινάει ακριβώς από αυτήν την "παρεξήγηση", διότι η εξημέρωση δεν είναι προϊόν εκπαίδευσης ή συνήθειας, αλλά μια εξελικτική διαδικασία που χρειάζεται αιώνες για να ολοκληρωθεί, και κανένας εκπρόσωπος άγριου ζώου δεν μπορεί στην πραγματικότητα να συμπεριφερθεί, από την αρχή μέχρι το τέλος, σαν εκπρόσωπος εξημερωμένου είδους. Έτσι, τις περισσότερες φορές, οι ιστορίες των μοναχικών δελφινιών και άλλων κητωδών δεν έχουν καλό τέλος, καθώς τα ζώα αυτά καταλήγουν πολύ βαρειά τραυματισμένα ή και νεκρά, αφού προηγουμένως έχουν προκαλέσει διάφορα ατυχήματα και ζημιές. Στην περίπτωση του Hvaldimir, ο οποίος δεν είναι δελφίνι αλλά εκδηλώνει ανάλογη συμπεριφορά, η μοναχικότητα είναι αποτέλεσμα ανθρώπινης παρέμβασης, όπως άλλωστε και οι εκδηλώσεις που κάνουν την νοησύνη του ιδιαίτερα αισθητή. Ασφαλώς ο Hvaldimir είναι έξυπνος και, κατά την διάρκεια της "θητείας" του, έχει μάθει για τους ανθρώπους πολλά πράγματα, ίσως περισσότερα από ό,τι είναι διατεθειμένοι να μάθουν εκείνοι γι' αυτόν. Έχει μάθει πολλά εκτός από ένα, το πιο σημαντικό: να μην τους εμπιστεύεται. Οι νορβηγικές αρχές έχουν προσπαθήσει να προλάβουν τα χειρότερα, ο κόσμος όμως δεν φαίνεται να διαθέτει την ανάλογη γνώση και σεβασμό. Η φωτογραφία είναι από το νορβηγικό λιμάνι Hammerfest, όπου οι αλιείς και η αστυνομία εξηγούν στο κοινό γιατί δεν πρέπει να τον ταϊζουν ούτε να τον ενοχλούν.


Πηγές:  

 

Hyperlinks και απόδοση στα ελληνικά: Filikaki  


 

 


Πέμπτη 27 Αυγούστου 2020

Θαλάσσια θηλαστικά, oι συγκάτοικοί μας στις ελληνικές θάλασσες (video)

Ντοκιμαντέρ (2012) για την σημασία και τις απειλές που αντιμετωπίζουν τα θαλάσσια θηλαστικά στις ελληνικές θάλασσες, όπου ζουν ως μόνιμα είδη 8 κητώδη και η μεσογειακή φώκια. Μια παραγωγή στα πλαίσια της ενημερωτικής εκστρατείας "Θάλασσα: Μάθε, Δράσε, Προστάτεψε", που υλοποιήθηκε (το 2010 έως 2013) από την MOm/Εταιρεία για τη Μελέτη & Προστασία της Μεσογειακής φώκιας και το WWF Ελλάς, σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Κητολογικών Ερευνών Πέλαγος και το Tethys Research Institute, με σκοπό την ευαισθητοποίηση του ελληνικού κοινού για την ανάγκη προστασίας των θαλάσσιων θηλαστικών. Η εκστρατεία αυτή ήταν η πρώτη του είδους της που πραγματοποιήθηκε στην Ελλάδα, και είχε σκοπό να ευαισθητοποιήσει τους μαθητές των σχολείων και τους φορείς που συσχετίζονται επαγγελματικά με το θαλάσσιο περιβάλλον (τοπική αυτοδιοίκηση, Λιμενικό Σώμα και σχολές εμποροπλοιάρχων και πολεμικού ναυτικού).

 

Ι. βίντεο via WWF Greece

 

                                      

ΙΙ. βίντεο από EcoCorfu

 https://youtu.be/d2WV7tZcq5M

  


ΙΙΙ. βίντεο από thalassaproject

 Μέρος 1ο: https://youtu.be/1gz-q-SJsTQ


Μέρος 2ο: https://youtu.be/B2yuo0CA4ts

Μέρος 3ο: https://youtu.be/1m7eirxZZxg

 Μέρος 4ο: https://youtu.be/N7NdM-IUAxA 


 

 
Πληροφορίες για τα θαλάσσια θηλαστικά, και εδώ: https://www.thalassapedia.gr/





Τετάρτη 26 Αυγούστου 2020

Οι μάσκες προστατεύουν. Πρέπει να τις φοράμε.

 

 


 

Ι. Στον πόλεμο με τον κορονοϊό δεν υπάρχει ειδικό φάρμακο ή εμβόλιο. Μέχρι σήμερα, 26-8-2020, σε ολόκληρο τον κόσμο, έχουν μολυνθεί 23.862.307 και έχουν πεθάνει 819.099 άτομα. Οι αντίστοιχοι αριθμοί για την Ελλάδα είναι 8.987 και 245. Ο κορονοϊός, χρειάζεται κύτταρα ανθρώπου για να πολλαπλασιαστεί. Όταν δεν βρίσκει κύτταρα ανθρώπου, καταστρέφεται. 

Ο κορονοϊός μπαίνει μέσα στον άνθρωπο από τη μύτη και το στόμα. Όταν ο μολυσμένος άνθρωπος μιλάει ή βήχει, ΣΚΟΡΠΙΖΕΙ τον κορονοϊό, σε απόσταση έως 2,5 μέτρα, μέσα σε ΚΟΛΛΩΔΗ ΣΤΑΓΟΝΙΔΙΑ. Όταν ΦΟΡΑΜΕ ΜΑΣΚΑ, τα κολλώδη σταγονίδα με τον κορονοϊό ΜΕΝΟΥΝ ΠΑΝΩ ΣΤΗ ΜΑΣΚΑ και ο άνθρωπος δεν μολύνεται. 

Στέλιος Χαραλαμπίδης, πρώην καθ/τής Παρασιτολογίας & Παρασιτικών Νοσημάτων, Κτηνιατρική Σχολή, Α.Π.Θ -- Facebook
 
 
ΙΙ. Μην είστε εγωιστές. Κατηγορηματικά, οι μάσκες ΔΕΝ μειώνουν την συγκέντρωση οξυγόνου στους ιστούς του ανθρωπίνου σώματος. Αυτό δεν στέκει επιστημονικά. Είναι ένα ψέμμα, κατασκευασμένο από αυτούς που πιστεύουν ότι η πανδημία είναι απάτη και η άρνηση της μάσκας πράξη επαναστατική. Μην είστε ευκολόπιστοι σε θεωρίες συνωμοσίας*. Φοράω την μάσκα την ώρα της εργασίας μου, χωρίς διάλειμμα για περισσότερες από δύο ώρες, και η τιμή του οξυγόνου στο αίμα μου παραμένει στα ίδια φυσιολογικά επίπεδα που είναι πάντα. Δεν θα πάθετε απολύτως τίποτα** αν καλύψετε το στόμα και την μύτη σας, την ώρα που κάνετε τα ψώνια σας σε κάποιο κατάστημα. Δείτε το βίντεο στο Facebook και στο YouTube

Dr Wolrich, γιατρός στο Εθνικό Σύστημα Υγείας του Ηνωμένου Βασιλείου (United Kingdom National Health Service)

 

III. Η ιατρική μου συμβουλή: Ο κορονοϊός δεν είναι απάτη. Να φοράτε μάσκα όταν βρίσκεστε ανάμεσα σε κόσμο. Μπορεί να μην αρρωστήσετε αλλά αυτό είναι μια πιθανότητα. Σαν νευρολόγος, έχω αντιμετωπίσει πολλές φορές τις επιπλοκές που μπορεί να προκαλέσουν ιοί όπως αυτός. Μια από τις επιπλοκές είναι η παράλυση που εκδηλώνεται κυρίως στους νέους, εξ αιτίας της υπερδιέγερσης του ανοσοποιητικού τους συστήματος που επιτίθεται στο νευρικό σύστημα. Ειλικρινά, θα διακινδυνεύατε κάτι τέτοιο;

Dr AyshaAkhtar (facebook.com)

 

ΙV. Δεν είναι αστείο. Δεν ήταν ποτέ. Πρώτον: Ο ιός υπάρχει. Τελεία. Παύλα. Έλεος! Είναι πάνω από 10 φορές πιο θανατηφόρος από τη γρίπη, είναι εκθετικά πιο επικίνδυνος για τις ευπαθείς ομάδες, αλλά φαίνεται επίσης να μπορεί να προκαλεί και σοβαρές, ίσως χρόνιες, βλάβες σε διάφορα όργανα ακόμα και σε όσους νοσήσουν "ήπια". Ακούμε τους ειδικούς: Βασική αγωγή του πολίτη γμτ-κερατο-μου. 

Δεύτερον: Ο ιός δεν κατασκευάστηκε από σκοτεινά κέντρα που θέλουν να πλήξουν... τους πάντες αδιακρίτως. Ο συνεχής στραγγαλισμός της φύσης, η αποψίλωση, η αλόγιστη και αχόρταγη ανάπτυξη του ανθρώπινου "βιο-χώρου" που έχει φέρει τα προάστιά μας σχεδόν μέσα στις ζούγκλες, οι διατροφικές μας συνήθειες, υπεραρκούν για να εξηγηθεί η (κάθε) πανδημία. Οι κορωνοϊοί είναι γνωστοί εδώ και δεκαετίες. Οι ιοί συχνότατα μεταλλάσσονται. Οι ιοί ενίοτε σπάνε το φράγμα των ειδών: Βασική βιολογία μέσης εκπαίδευσης, γμτ-κερατο-μου.

Τρίτον: Η καραντίνα δεν εφαρμόστηκε για να μας... καταστείλει. Τι να καταστείλει; Το τρομερό κίνημα των παλλαϊκών διαδηλώσεων; Το ότι η εξουσία, με αφορμή την καραντίνα, πέρασε αποτρόπαια νομοσχέδια και τσέκαρε τις αντοχές μας, είναι άλλο θέμα. Έτερον εκάτερον. Κανείς δεν θέλει τους παραγωγούς (δηλαδή τους προλετάριους) σπίτι τους. Κανείς δεν θέλει τους καταναλωτές κλεισμένους μέσα. Δεν παράγεται έτσι η υπεραξία: Βασική πολιτική οικονομία μέσης εκπαίδευσης γμτ-κερατο-μου.

Τέταρτον: Οι μάσκες προστατεύουν. Πρέπει να τις φοράμε. Το ποιο είδος μάσκας προστατεύει περισσότερο είναι άλλο θέμα. Το ότι κάποιοι κερδοσκοπούν από το εμπόριό τους ενώ θα έπρεπε να διανέμονται δωρεάν είναι επίσης άλλο θέμα. Έτερον εκάτερον. Βασική κοινή λογική γμ και ξανα-γμ το κερατό μου.

Πέμπτον: Δεν συνωστιζόμαστε σαν ηλίθιοι. Το ότι η κυβέρνηση στέλνει μπάτσους στις πλατείες που τα πίνουν οι πιτσιρικάδες και όχι στις... φιέστες του Μπακογιάννη, δεν ανάγει τον συνωστισμό σε... αντιστασιακή πράξη. Δεν είστε πεντάχρονα. Μην αντιδράτε σαν πεντάχρονα.

Φώτης Λυμπερόπουλος (Facebook -- Το μυαλό είναι ο στόχος -- ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ και ΠΑΙΔΕΙΑ -- argonafplia.gr -- dumspirospero.gr)


Παραπομπές:

*Σύμφωνα με έρευνες από τον επιστημονικό τομέα της Κοινωνικής Ψυχολογίας, οι θεωρίες συνωμοσίας ικανοποιούν την ανθρώπινη ανάγκη για έλεγχο και ασφάλεια, διότι προσφέρουν υπεραπλουστευμένες ερμηνείες σε περίπλοκες καταστάσεις. Συγχρόνως, υποδεικνύντας "ενόχους", βοηθούν στην αποσυμπίεση του θυμού προς ένα ορατό και συγκεκριμένο στόχο. Η εύκολη πρόσβαση στο διαδίκτυο ευνοεί την διάδοση ψευδών ειδήσεων, ο δε τρόπος με τον οποίο είναι σχεδιασμένες πολλές πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης συμβάλλει στην κλιμάκωση της διάδοσης. Ως προς τον νέο ιό, εκεί όπου υπάρχει έλλειμα αξιόπιστης πληροφόρησης, οι θεωρίες συνωμοσίας έρχονται να καλύψουν το κενό, καλλιεργώντας το έδαφος για την άνθιση της δεισιδαιμονίας και του ανορθολογισμού. Ο δημοσιογράφος Τάκης Ψαρίδης, σε πρόσφατο άρθρο του με τίτλο Συνωμοσιολογία και εγκεφαλική ανεπάρκεια, εκτιμά ότι η συνωμοσιολογία συνυπάρχει με την ιδεοληψία και την βλακεία, και ότι, εκτός από την μονοδιάστατη ερμηνεία μιας πολυδιάστατης, πολύπλευρης και σύνθετης πραγματικότητας, προσφέρει στους οπαδούς της και την ικανοποίηση της αυτοεπιβεβαίωσης. 

**Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την χρήση μάσκας και το κατά πόσο είναι ασφαλής, μπορείτε να επισκεφτείτε τις σχετικές σελίδες των παρακάτω φορέων: Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Λοιμωδών Νοσημάτων -- Αμερικανική Ακαδημία Παιδιατρικής -- Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (via Ελληνικά Hoaxes).  /  Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη Αμερικανών επιστημόνων (A New Theory Asks: Could a Mask Be a Crude ‘Vaccine’?), που δημοσιεύτηκε στο ιστρικό περιοδικό New England Journal of Medicine, οι μάσκες μπορούν  να λειτουργήσουν και ως άτυπο "εμβόλιο", καθώς εκθέτουν όσους τις φορούν σε λίγο μεν αλλά αρκετό ιό, ώστε σε μερικούς τουλάχιστον ανθρώπους να πυροδοτείται μια προστατευτική αντίδραση του ανοσοποιητικού τους συστήματος. Εφόσον αυτό ισχύει και η χρήση της μάσκας είναι γενικευμένη, υποτίθεται ότι θα αυξάνεται η ανοσία στον πληθυσμό, θα περιορίζεται σταδιακά η εξάπλωση του ιού SARS-CoV-2 και η σοβαρότητα της νόσου Covid-19, ενώ ολοένα περισσότεροι άνθρωποι (έως το 80% από περίπου 40% σήμερα) θα είναι ασυμπτωματικοί. Παρατηρήσεις σε ανθρώπους φαίνεται να επιβεβαιώνουν ότι, όσο ευρύτερη είναι η χρήση μάσκας σε μια περιοχή ή χώρα, τόσο τα κρούσματα τείνουν να μειωθούν, ενώ αν και η μάσκα δεν μπλοκάρει το 100% των σωματιδίων του ιού, φαίνεται πως όσοι αρρωσταίνουν, έχουν λιγότερο σοβαρά συμπτώματα, ίσως επειδή μικρότερη ποσότητα του ιού διείσδυσε στον οργανισμό τους. Η θεωρία δεν έχει αποδειχθεί επιστημονικά, ακούγεται όμως πολύ λογική, δεδομένου ότι, στις γνωστές μέχρι τώρα ιώσεις, το ιικό φορτίο (δηλαδή η "ποσότητα" του ιού) παίζει ρόλο στην εκδήλωση των συμπτωμάτων. Πιθανότατα το ίδιο ισχύει και για τον SARS-Cov-2. Τον τελευταίο λόγο βεβαίως έχει πάντα το ανοσοποιητικό του κάθε οργανισμού, γενικότερα όμως κανένα παθογόνο δεν έχει συμφέρον να σκοτώσει τον ξενιστή του, και η τάση στην φύση είναι η συμβίωση και όχι η ασθένεια. Η ασθένεια είναι αποτέλεσμα διαταρραχής της συμβιωτικής ισορροπίας (κάτι πολύ ενδιαφέρον, όχι μόνον από ιατρική άποψη αλλά από κάθε άποψη). Σταδιακή έκθεση του οργανισμού σε μικρές "ποσότητες" του παθογόνου παράγοντα, λογικά πρέπει να ενισχύει την τάση συμβίωσης χωρίς να βλάπτεται κανείς.  /  Μιχάλης Σωτηρόπουλος: Έχει πρόσφατα επισημανθεί ότι η εκτεταμένη χρήση μάσκας σε έναν πληθυσμό αυξάνει την πιθανότητα του φαινομένου να θετικοποιηθεί κάποιος αλλά να παρουσιάσει λίγα ή και κανένα σύμπτωμα. Το γεγονός ότι αυξήθηκαν οι περίφημοι «ασυμπτωματικοί» φορείς πιθανότατα οφείλεται και στο γεγονός ότι με την χρήση μάσκας μειώθηκε το ιϊκό φορτίο με το οποίο μολύνεται κάποιος. Τα προβλήματα στην υγεία από το COVID-19 δεν τα προκαλεί ο ίδιος ο ιός αλλά η αντίδραση του οργανισμού στην παρουσία του. Έτσι έχει μεγάλη σημασία εάν η αρχική μόλυνση γίνει με λίγα αντίγραφα του ιού (η άμυνα του οργανισμού μας μπορεί να περιχαρακώσει) ή με εκατομμύρια αντίγραφα (περίπτωση κατά την οποία η άμυνα αντιδρά υπερβολικά και προκαλείται τεράστια φλεγμονώδης αντίδραση, η περίφημη καταιγίδα κυτοκινών, οι θρομβώσεις και η εκτεταμένη πνευμονική βλάβη). Η λεγόμενη "θεωρία του inoculum", του εισαγόμενου ιϊκού φορτίου, δηλαδή, δεν είναι καινούργια. Αντιθέτως βασίζεται σε παρατηρήσεις από το 1938 σε διάφορες ιογενείς επιδημίες. Τον Ιούλιο το Αμερικάνικο CDC ανακοίνωσε ότι τυπικά, το ποσοστό των ασυμπτωματικών, θετικών στον SARS-CoV-2 είναι 40% εντούτοις αναφέρεται ότι σε περιοχές με καθολική χρήση μάσκας το ποσοστό των ασυμπτωματικών εκτοξεύεται στο 80%! Από αυτούς, δηλαδή, που θα μολυνθούν παρά την εκτεταμένη χρήση μάσκας, η πολύ μεγάλη πλειοψηφία δεν θα εμφανίσουν βαριά νόσο. Θα μου πείτε, είναι καλό να υπάρχουν πολλοί ασυμπτωματικοί; Οι ασυμπτωματικοί φορείς φυσικά και αυξάνουν τον επιπολασμό της νόσου στην κοινότητα και τον κίνδυνο εξάπλωσης (η μολυσματικότητα τους δεν υπολείπεται πολύ των συμπτωματικών), εντούτοις με το να μολύνεσαι και να εμφανίζεις ήπια ή και καθόλου συμπτώματα αυξάνεται και κινητοποιείται η άμυνα σου στον ιό, παράγονται αντισώματα και επάγεται η λεγόμενη κυτταρική ανοσία που είναι ίσως ακόμα πιο σημαντική απέναντι σε έναν RNA ιό όπως ο συγκεκριμένος. Υπάρχουν ερευνητικά μοντέλα που δείχνουν ότι εάν το 80% του πληθυσμού σε μια περιοχή χρησιμοποιεί μια έστω και μετρίως αποτελεσματική μάσκα επιτυγχάνεται 50% μείωση των αναμενόμενων θανάτων για περίοδο 2 μηνών. Χώρες με κουλτούρα εκτεταμένης χρήσης μάσκας όπως η Ιαπωνία, Ν. Κορέα, Σιγκαπούρη, Χογκ Κογκ, Ταϊλανδή και Ταιβάν κατάφεραν να έχουν ελάχιστες απώλειες και ελάχιστους διασωληνωμένους στην έναρξη της πανδημίας, ενώ τα κατάφεραν πολύ καλά και στο 2οκύμα. Στην πρώτη φάση της πανδημίας η καραντίνα μείωσε τους θανάτους αλλά νέκρωσε την οικονομική και κοινωνική ζωή. Εφόσον δεν είναι βιώσιμο να την συνεχίσουμε, οι επιστήμονες πιστεύουν ότι ο μόνος τρόπος για να διατηρήσουμε ανοικτές τις κοινωνίες χωρίς να καταρρεύσουν οι υγειονομικές δομές μας είναι η μάσκα. Η χρήση μάσκας, με την επιβράδυνση της μεταδοτικότητας και την μεγάλη αύξηση των ασυμπτωματικών φαίνεται ότι είναι ο "game changer" ο παράγοντας, δηλαδή, που θα αλλάξει την εξέλιξη της πανδημίας μέχρι την εμφάνιση του ασφαλούς και αποτελεσματικού εμβολίου, αφού συνεισφέρει ουσιαστικά στην πολυπόθητη ανοσία της αγέλης.

 

Image at argonafplia.gr


Κοινοποιήθηκε εδώ και εδώ. 

 

Παρασκευή 21 Αυγούστου 2020

Γιάννης Τούντας: το πιο αποτελεσματικό μέτρο πρόληψης επιδημιών είναι η αλλαγή της σχέσης των ανθρώπων με τα ζώα

Απόσπασμα από το άρθρο του Καθηγητή Κοινωνικής και Προληπτικής Ιατρικής της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, Γιάννη Τούντα "Άνθρωποι Kαι Ιοί" στο dianeosis.org και cardiologynews.gr και από συνέντευξή του στο ΑΠΕ-ΜΠΕ

Πηγές: 1, 2

Επιλογή αποσπασμάτων από τα κείμενα, hyperlinks, "bold", επιλογή φωτογραφιών, παραπομπές και σχόλια από Filikaki   

 

Ως λοιμώδη νοσήματα ή λοιμώδεις ασθένειες ορίζονται οι μεταδοτικές ασθένειες που οφείλονται σε ζωντανούς νοσογόνους παράγοντες. Επιδημία είναι μια λοιμώδης ασθένεια που εξαπλώνεται σε μεγάλο τμήμα του πληθυσμού (ανθρώπων, ζώων ή φυτών) μιας ευρύτερης γεωγραφικής περιοχής. Πανδημία (pandemic) είναι μια επιδημία που εξαπλώνεται ευρύτερα ή και παγκοσμίως. 

Κατά την διάρκεια της ιστορίας, τρομακτικές επιδημίες άλλαξαν την πορεία και τη μοίρα λαών και επηρέασαν τις γεωπολιτικές και οικονομικές πραγματικότητες ολόκληρων εποχών. Ωστόσο, πριν από περίπου 60 χρόνια, οι επιστήμονες θεωρούσαν ότι η εποχή των λοιμωδών νοσημάτων έχει φτάσει, ουσιαστικά, στο τέλος της. Τα αντιβιοτικά φάρμακα και τα εμβόλια εξαφάνισαν από τον κόσμο μας πολύ γνωστές ασθένειες που υπήρχαν από την αρχαιότητα. Σύμφωνα με τις τότε προβλέψεις, όλα τα λοιμώδη νοσήματα θα έπαυαν να αποτελούν υγειονομικό κίνδυνο. Δυστυχώς όμως, αυτές οι προβλέψεις διαψεύστηκαν καθώς, από τη δεκαετία του ’70 και μετά, η ανθρωπότητα βιώνει μια νέα έξαρση λοιμωδών νοσημάτων, νέες επιδημίες και πανδημίες - πάνω από 35 στο διάστημα 1975-2010 - με εκατομμύρια θύματα σε όλο τον πλανήτη. Τα αίτια είναι πολλά. Στην εποχή μας, η αστικοποίηση, η αύξηση του παγκόσμιου πληθυσμού και οι μεγάλες μετακινήσεις πληθυσμών είναι ένας παράγοντας. Υπάρχει όμως και ένας άλλος παράγοντας, εξίσου σημαντικός, αν όχι σημαντικότερος: οι μεγάλες αλλαγές στις διατροφικές συνήθειες του ανθρώπινου είδους και οι ραγδαίες αλλαγές στη σχέση των ανθρώπων με τα ζώα. 

Οι ιοί είναι πρωτεϊνικά μόρια γενετικού υλικού (DNA ή RNA), τα οποία πολλαπλασιάζονται μόνον μέσα σε ζωντανά κύτταρα ενός οργανισμού, και δεν αποτελούν ακριβώς ζωντανούς κυτταρικούς οργανισμούς όπως τα βακτήρια, οι μύκητες και τα πρωτόζωα. Η δυνατότητά τους να πολλαπλασιάζονται αποτέλεσε για ορισμένους επιστήμονες κριτήριο προκειμένου να τοποθετήσουν τους ιούς στα όρια του ορισμού των ζωντανών οργανισμών. Οι ιοί ανακαλύφθηκαν πριν από περίπου εκατό τριάντα χρόνια, όμως η καταγωγή και η εξέλιξη τους δεν έχει αποσαφηνιστεί ακόμα. Ορισμένοι ερευνητές υποστηρίζουν ότι μπορεί να προήλθαν από πλασμίδια (κομμάτια DNA που μπορούν να κινούνται μεταξύ των κυττάρων), ενώ οι περισσότεροι θεωρούν ότι οι ιοί εξελίχθηκαν από τα βακτήρια. Όπως και όλοι οι λοιμογόνοι παράγοντες, έτσι και οι ιοί, έχουν ανάγκη από την ύπαρξη "υποδόχων", τα οποία είναι έμψυχα (λ.χ., ένα ζώο) ή άψυχα (λ.χ., το νερό) στοιχεία του περιβάλλοντος, που τους επιτρέπουν να "ζουν" και (δυνητικά) να πολλαπλασιάζονται. Όταν τα υπόδοχα ανήκουν στο ζωικό βασίλειο, ονομάζονται επίσης και "ξενιστές". 

 

Πριν από δέκα χιλιάδες περίπου χρόνια, με την έναρξη της Νεολιθικής περιόδου, η συλλογή καρπών και το κυνήγι υποχώρησαν για να αναπτυχθεί η γεωργία και η κτηνοτροφία, με την καλλιέργεια των φυτών και την εξημέρωση και εκτροφή των ζώων. Τότε δημιουργήθηκαν και οι πρώτοι μόνιμοι οικισμοί. Τότε ο συνολικός πληθυσμός της Γης ήταν αρκετά μικρότερος από 10 εκατομμύρια, ενώ η ζωή ήταν σύντομη και η θνησιμότητα μεγάλη. Στην αρχή, μικρό μόνο μέρος των θανάτων οφειλόταν σε λοιμώδη νοσήματα. Σταδιακά όμως, με την επέκταση των οικισμών, στους οποίους οι συνθήκες ύδρευσης και αποχέτευσης ήταν υποβαθμισμένες, καθώς και με την ανάπτυξη της κτηνοτροφίας, τα λοιμώδη νοσήματα άρχισαν να αυξάνονται όλο και περισσότερο.

Κατά την δεκαετία του 1960, στον αναπτυγμένο κόσμο, η εποχή των λοιμωδών νοσημάτων θεωρήθηκε ότι είχε παρέλθει. Κατά τις τρεις πρώτες δεκαετίες του 20ου αιώνα, στην ταχεία μείωση τους  συνέβαλαν αρχικά η θεαματική βελτίωση του βιοτικού επιπέδου, και στη συνέχεια τα αντιβιοτικά και πολλά νέα εμβόλια. Η πολιομυελίτιδα και η ευλογιά αποτέλεσαν παρελθόν. Το 1968, ο επικεφαλής των υγειονομικών υπηρεσιών των Ηνωμένων Πολιτειών διακήρυξε ότι ο πόλεμος κατά των λοιμώξεων είχε κερδηθεί. Το 1975, ο πρύτανης της φημισμένης Ιατρικής Σχολής του πανεπιστημίου Γέιλ δήλωσε πως δεν θα προέκυπταν πλέον νέα μεταδοτικά νοσήματα. Όμως, κατά τη δεκαετία του 1970, όλες αυτές οι εκτιμήσεις διαψεύστηκαν και, από τότε μέχρι σήμερα, η ανθρωπότητα βιώνει ένα νέο κύμα έξαρσης των λοιμωδών νοσημάτων, νέες επιδημίες και πανδημίες, κυρίως ιογενούς αιτιολογίας, με εκατομμύρια θύματα σε όλον τον πλανήτη. Από το 1975 έως το 2010, είχαν καταγραφεί περισσότερα από τριάντα νέα νοσήματα, όπως Έμπολα (Ebola), MERS, SARS, και άλλα. Βρισκόμαστε πλέον σε μια εποχή νέας νοσηρότητας, την οποία οι ιστορικοί της ιατρικής αποκαλούν εποχή των αναδυόμενων επιδημιών. Τα αίτια σχετίζονται με τον αυξανόμενο συνωστισμό σε ολοένα και μεγαλύτερες πόλεις, με τις συνεχείς μετακινήσεις πληθυσμών λόγω της παγκοσμιοποίησης και των τοπικών πολέμων, καθώς και με σημαντικές αλλαγές στη διατροφή μας και στη σχέση μας με τα ζώα. 

Σύμφωνα με τον Αμερικανό γιατρό Μάικλ Γκρέγκερ, τέως διευθυντή της Υπηρεσίας Δημόσιας Υγείας και Κτηνοτροφίας των Ηνωμένων Πολιτειών, σχεδόν όλες οι αναδυόμενες επιδημίες προέρχονται από τα ζώα, κυρίως εξαιτίας της ριζικής αλλαγής του τρόπου ζωής τους. Τα ζώα υπήρξαν πηγή λοιμώξεων για τον άνθρωπο από τότε που εξημερώθηκαν. Ο Γκρέγκερ υποστηρίζει ότι, όταν εξημερώθηκαν οι αγελάδες και τα πρόβατα, εξημερώθηκε και ο ιός Riderpest, ο οποίος μετατράπηκε στον ιό της ανθρώπινης ιλαράς, με διακόσια εκατομμύρια θύματα τα τελευταία εκατό πενήντα χρόνια. Υποστηρίζει επίσης ότι ευλογιά προήλθε από την πανώλη της καμήλας, ο κοκίτης από τα εξημερωμένα γουρούνια, ο τυφοειδής πυρετός από τα εξημερωμένα κοτόπουλα, η λέπρα από τον νεροβούβαλο, το κοινό κρυολόγημα από τα άλογα, η γρίπη από τις εξημερωμένες πάπιες. Πιο πρόσφατα, ο ιός του AIDS, με τα εκατομμύρια των νεκρών, πιθανότατα εμφανίστηκε όταν οι άνθρωποι μπήκαν βαθιά στη ζούγκλα, σφάζοντας χιμπατζήδες για το κρέας τους. Στην συνέχεια, πήραμε χορτοφάγα ζώα, όπως αγελάδες και πρόβατα, και τα μετατρέψαμε σε κρεατοφάγα, ταΐζοντάς τα κοπριά και αίμα από τα σφαγεία. Έπειτα ταΐσαμε ανθρώπους με άρρωστα ζώα και αποκτήσαμε τη νόσο των τρελών αγελάδων.

Ο άνθρωπος κυνηγούσε άγρια ζώα εδώ και πολλές χιλιάδες χρόνια, αλλά ποτέ όπως σήμερα. Με τη ζήτηση για κρέας άγριων ζώων να ξεπερνά τις τοπικές προμήθειες, οι χώρες έχουν δημιουργήσει μονάδες παραγωγής από αιχμάλωτα άγρια ζώα, τα οποία στριμώχνουν σε μικρά κλουβιά και τα λαθρεμπορεύονται σε όλον τον κόσμο. Το εντατικό εμπόριο κρέατος από άγρια ζώα ξεκίνησε στις αγορές ζωντανών ζώων της Ασίας και ειδικότερα μιας νότιας επαρχίας της Κίνας, κοντά στο Χονγκ Κονγκ, όπου πρωτοεμφανίστηκε πριν από λίγα χρόνια η γρίπη των πτηνών*. Σε αυτές τις αγορές ζωντανών ζώων, ομάδα ιών υπεύθυνων για το κοινό κρυολόγημα μετατράπηκε στον θανατηφόρο SARS, o οποίος διαδόθηκε στη συνέχεια σε ολόκληρο τον πλανήτη.

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (World Health Organization, WHO), η Οργάνωση Τροφίμων και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών (Food and Agriculture Organization of the United Nations, FAO) και η Παγκόσμια Οργάνωση για την Υγεία των Ζώων (World Organisation for Animal Health, OIE), σε κοινή τους διακήρυξη, πριν από λίγα χρόνια, είχαν εντοπίσει τέσσερεις** βασικές αιτίες για την ανάδυση και διάδοση των νέων επιδημιών: το εμπόριο των εξωτικών ειδών***, τη βρώση άγριων ζώων, τις συνθήκες εκτροφής των ζώων, και κυρίως την αυξανόμενη ζήτηση για ζωική πρωτεΐνη παγκοσμίως. Σε ό,τι αφορά τις συνθήκες εκτροφής, περισσότερες από τις μισές κότες**** παραγωγής αβγών στον κόσμο ζούν στοιβαγμένες, τόσο που μπορεί σε μια μόνο φάρμα εκτροφής να διατηρούνται ακόμη και 1 εκατομμύριο κότες. Οι εξελικτικοί βιολόγοι πιστεύουν πως ο συνωστισμός αυτός ευθύνεται για την εμφάνιση, μέσω των μεταλλάξεων, των υπερ-λοιμωδών επιθετικών ορότυπων, όπως ο τύπος Η5Ν1 του ιού της γρίπης, ο οποίος εμφανίστηκε το 1996 στην Κίνα και προκάλεσε, το 2009, την πανδημία της γρίπης των πτηνών. 

Η γρίπη των πτηνών υπάρχει εδώ και εκατομμύρια χρόνια ως εντερικός ιός υδρόβιων πτηνών, όπως οι πάπιες, για τις οποίες είναι αβλαβής και μεταδίδεται μέσω του νερού. Όταν όμως στοιβάζεις μολυσμένες πάπιες σε μια αγορά μαζί με άλλα μη υδρόβια πτηνά, τότε ο ιός, ο οποίος έχει τη δυνατότητα να πραγματοποιεί εκατομμύρια μεταλλάξεις, μπαίνει σε νέους ξενιστές και, προκειμένου να επιβιώσει, μεταλλάσσεται και βρίσκει νέα όργανα, όπως το αναπνευστικό σύστημα, προκειμένου να μεταδοθεί και να πολλαπλασιαστεί. Το ίδιο ισχύει και για περισσότερα από τα μισά γουρούνια του πλανήτη που είναι εξίσου συνωστισμένα με τα πτηνά, σε αντίστοιχες εντατικοποιημένες εγκαταστάσεις. Τα εντατικά συστήματα εκτροφής των τελευταίων δεκαετιών είναι η πιο έντονη αλλαγή στη σχέση ανθρώπων και ζώων εδώ και δέκα χιλιάδες χρόνια. Όπως προέβλεψε ο Δρ. Γκρέγκερ, σε "προφητική" ομιλία του, το 2008, εάν δεν τροποποιηθεί άμεσα η σχέση των σημερινών ανθρώπων με τα ζώα, η ανθρωπότητα θα βρεθεί σύντομα αντιμέτωπη με επικίνδυνες ιογενείς πανδημίες.  Όμως, από τότε, η σχέση αυτή δεν άλλαξε και η "προφητεία", δυστυχώς, επαληθεύτηκε. 

 

"Το πιο αποτελεσματικό μέτρο πρόληψης ανάλογων επιδημιών στο μέλλον είναι η αλλαγή στη σχέση των ανθρώπων με τα ζώα. Ο 21ος αιώνας έχει ήδη χαρακτηριστεί ως ο αιώνας των νέων αναδυόμενων επιδημιών. Η ανάδυση νέων επιδημιών μετά το 1975, με εκατομμύρια θύματα σε όλο τον κόσμο, οφείλεται σχεδόν αποκλειστικά στην αυξανόμενη ζήτηση για ζωική πρωτεΐνη παγκοσμίως, στο εμπόριο εξωτικών ειδών, στη βρώση άγριων ζώων και κυρίως στις συνθήκες εκτροφής των ζώων. Τα εντατικά συστήματα εκτροφής των τελευταίων δεκαετιών είναι η πιο έντονη αλλαγή στη σχέση ανθρώπων και ζώων εδώ και δέκα χιλιάδες χρόνια. Εάν δεν αλλάξει η σχέση αυτή, η ανθρωπότητα δεν πρόκειται να απαλλαγεί εύκολα από τη μάστιγα των επιδημιών", δηλώνει ο καθηγητής Κοινωνικής και Προληπτικής Ιατρικής της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, Γιάννης Τούντας, και σε συνέντευξη στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, στις 3 Μαΐου 2020. 

 

                                                                                                                                                                       

 

Παραπομπές και σχόλια


 

1.-*Ο κάθε ιός δεν είναι ένας στατικός αντίπαλος, καθώς έχει την ικανότητα να μεταλλάσσεται, δηλαδή να διαφοροποιείται και να εξελίσσεται, βρίσκοντας συνεχώς νέους τρόπους μετάδοσης άρα και επιβίωσης. Έτσι, η επιβίωση μιας τόσο εξαρτημένης οντότητας που βρίσκεται στο όριο της μη ζωής με την ζωή, εξασφαλίζεται βρίσκοντας συνεχώς νέους τρόπους διάδοσης. Ζωονόσοι - Zoonoses ή zoonotic diseases (cdc) - και όχι "ζωονοσογόνες ασθένειες", όπως λανθασμένα αναφέρεται σε πολλές μεταφράσεις που γίνονται χωρίς επιστημονική επιμέλεια - ονομάζονται οι ασθένειες που μεταδίδονται από τα ζώα στους ανθρώπους. Στην περίπτωση των ζωονόσων που οφείλονται σε ιό, δύο είναι οι κρίσιμες διαφοροποιήσεις: η πρώτη είναι η μετάλλαξη του ιού σε μια μορφή ικανή να σπάσει το φράγμα των ειδών (άρα να μεταπηδήσει από το ζώο στον άνθρωπο), και η δεύτερη να αποκτήσει την ικανότητα μετάδοσης από άνθρωπο σε άνθρωπο. Αυτό ακριβώς συνέβη στην περίπτωση της λεγόμενης "ισπανικής γρίπης" που εκδηλώθηκε το 1918 και προκάλεσε τον θάνατο περισσότερων ανθρώπων από όσους ο πρώτος παγκόσμιος πόλεμος

Η Ισπανική Γρίπη ξεκίνησε πιθανότατα από την Άπω Ανατολή, ονομάστηκε όμως έτσι επειδή οι πρώτες αναφορές προήλθαν από τον Τύπο της Ισπανίας, η οποία δεν συμμετείχε στον πόλεμο και δεν πιεζόταν από την λογοκρισία. Σχετική έρευνα (sciencemag.org), που έγινε από Αμερικανούς και Βρετανούς ερευνητές σε πτώματα θαμμένα στο παγωμένο έδαφος της Αλάσκας, έδειξε πως ο ιός διέθετε γονίδια τόσο από στελέχη που μπορούν να προσβάλλουν τους ανθρώπους, όσο και από στελέχη που μπορούν να προσβάλλουν τα πτηνά. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι μια μικρή μετάλλαξη του ιού επέτρεψε στις πρωτεΐνες της επιφάνειάς του (που χρησιμεύουν για την προσκόλλησή του στα κύτταρα) να αναγνωρίζουν και τους αντίστοιχους ανθρώπινους υποδοχείς. Έτσι ο ιός μεταπήδησε από τα πτηνά στον άνθρωπο και, στην συνέχεια, άρχισε να μεταδίδεται μεταξύ των ανθρώπων. Το αποτέλεσμα ήταν να προσβληθούν ένα δισεκατομμύριο άτομα (το μισό του τότε παγκόσμιου πληθυσμού), καθιστώντας την Ισπανική Γρίπη την πλέον θανατηφόρο ασθένεια όλων των εποχών. Αυτό αποδεικνύει ότι η Ισπανική Γρίπη ήταν μια ζωονόσος που αναδύθηκε μετά από διαφοροποίηση (μετάλλαξη) της γρίπης των πτηνών. Κατά την μετάλλαξη αυτή, αρχικά τα στελέχη των πτηνών υπερπήδησαν το φράγμα των ειδών και μεταδόθηκαν από τα πτηνά στους ανθρώπους και, στην συνέχεια, απέκτησαν και την ικανότητα της μετάδοσης από άνθρωπο σε άνθρωπο. Τα γουρούνια μπορούν να παίξουν πολύ κρίσιμο ρόλο στην διασπορά της γρίπης, διότι μπορούν να προσβληθούν τόσο από τον ανθρώπινο τύπο, όσο και από τον τύπο των πτηνών, κάτι που επιτρέπει την δημιουργία ενός νέου στελέχους (μέσω της ανταλλαγής γονιδιών μεταξύ του ιού που προσβάλλει τους ανθρώπους και εκείνου που προσβάλλει τα πτηνά), για το οποίο το ανοσοποιητικό άτομο των περισσοτέρων ανθρώπων δεν διαθέτει καμία απολύτως προστασία. 

Οι εγκαταστάσεις της εντατικοποιημένης κτηνοτροφίας προσφέρουν τις ιδανικές συνθήκες για τις διαφοροποιήσεις των ιών (συνωστισμός, ομοιομορφία πληθυσμού, ανοσοκαταστολή λόγω στρες). Η δε ταυτόχρονη μόλυνση ενός ατόμου με ιούς δύο διαφορετικών ειδών ταυτοχρόνως (π.χ ένα στέλεχος που προσβάλλει ανθρώπους και ένα άλλο που προσβάλλει πτηνά) μπορεί να οδηγήσει σε νέους υβριδικούς τύπους ιδιαίτερα επικίνδυνους. Στην περίπτωση της γρίπης των πτηνών, η μεγαλύτερη ανησυχία των εμπειρογνωμόνων διεθνώς είναι το ενδεχόμενο ο ιός αυτός να μπορέσει, λόγω μετάλλαξης, να μεταδοθεί από άνθρωπο σε άνθρωπο. Εάν μάλιστα συνδυαστεί με τον ιό της γρίπης των ανθρώπων και δημιουργήσει ένα νέο υβριδικό τύπο, τότε θα καταφέρει να διαδοθεί με μεγάλη ταχύτητα (κίνδυνος νέας πανδημίας). 

 

2.-**Στις 6 Ιουλίου 2020, Παγκόσμια Ημέρα Ζωονόσων (video), το Πρόγραμμα Περιβάλλοντος των Ηνωμένων Εθνών (United Nations Environment Programme - UNEP) και το Παγκόσμιο Ινστιτούτο Ερευνών για την Κτηνοτροφία (International Livestock Research Institute - ILRI) αναγνώρισαν από κοινού, στην έκθεση "Preventing the Next Pandemic: Zoonotic diseases and how to break the chain of transmission", επτά βασικές αιτίες για την ανάδυση και διάδοση των ζωονόσων: την αυξανόμενη ζήτηση για ζωικές πρωτεΐνες, την αστικοποίηση, την εντατική και μη βιώσιμη γεωργία, την εκμετάλλευση της άγριας ζωής, τα αυξημένα ταξίδια και μεταφορές, τις αλλαγές στον εφοδιασμό τροφίμων και την κλιματική αλλαγή (theguardian.com, tvxs.gr). 

 

3.-***Για το εμπόριο της άγριας ζωής και τον ρόλο της καταστροφής των βιοτόπων στην εμφάνιση των επιδημιών, δείτε πρόσφατη έρευνα του WWF (Απρίλιος 2020), με τίτλο "Η απώλεια της φύσης και η έξαρση των πανδημιών", (εδώ: https://www.wwf.gr/news/2373-i-apoleia-tis-fysis-kai-i-eksarsi-ton-pandimion). Όπως επισημαίνει και αυτή η έρευνα, είναι λάθος να ρίχνουμε στα ζώα ή και στους μικροοργανισμούς αυτούς καθεαυτούς την ευθύνη της νοσηρότητας των ανθρώπων. Οι μικροοργανισμοί υπάρχουν στην γη εδώ και δισεκατομμύρια χρόνια και, στην πλειονότητά τους είναι όχι μόνον αβλαβείς αλλά και απαραίτητοι για την ισορροπία των οικοσυστημάτων. Οι ανθρώπινες δραστηριότητες (διείσδυση των ανθρώπων στα οικοσυστήματα και καταστροφή τους, απόσπαση και εμπορική διακίνηση ζώων, εκτροφή) είναι αυτές που ευθύνονται τόσο για μετάδοση μικροοργανισμών που εκδηλώνουν παθογόνο δράση στον άνθρωπο όσο και για την εμφάνιση νέων ζωονόσων. Όπως πολύ εύστοχα διατυπώνεται σε άρθρο της εφημερίδας των Συντακτών με τίτλο "Θανατηφόροι ιοί, αντίδωρα της λεηλασίας της φύσης" (που αναδημοσιεύτηκε και στο ιστολόγιο intonature.gr), ο σημερινός πολιτισμός παίζει με την φωτιά. Το γράφημα το βρήκα εδώ και εδώ.

 

4.-****Κράτησα την αναφορά για τις "περισσότερες από τις μισές κότες" έτσι όπως την βρήκα στο άρθρο, πολύ φοβάμαι όμως πως η πραγματικότητα είναι πολύ χειρότερη, καθώς διαβάζω ότι, στις Η.Π.Α σήμερα, το 99% των πουλερικών (αυγοπαραγωγής ΚΑΙ κρεοπαραγωγής) και χοίρων, και το 70% των βοοειδών εκτρέφονται σε εγκαταστάσεις εντατικοποιημένης κτηνοτροφίας. Στην Ευρώπη και στον υπόλοιπο κόσμο, τα ποσοστά μπορεί να είναι κατά τι χαμηλότερα, οπωσδήποτε όμως ξεπερνούν κατά πολύ το 50%. Φοβάμαι επίσης ότι, όσο περνούν τα χρόνια και η ζήτηση για ζωικά προϊόντα αυξάνεται, τα πράγματα γίνονται ολοένα και χειρότερα. Θυμήθηκα τώρα ένα πολύ καλό (και πολύ σοκαριστικό για την εποχή του) ρεπορτάζ του Στέλιου Κούλογλου, που είχα δει πριν από αρκετά χρόνια και είχε τίτλο "Αυτοκτονώντας με το πιρούνι μας", όπου, μεταξύ άλλων, ο Αμερικανός πρώην αγελαδοτρόφος Χάουαρντ Λίμαν, (Howard Lyman, γνωστός και ως "Mad Cowboy") διηγείται την δική του οικογειακή και προσωπική ιστορία (ημερομηνία προβολής 10-05-2004). Με μία πρόχειρη αναζήτηση, είδα πως υπάρχει ακόμα στο διαδίκτυο, και το ξαναβρήκα εδώ και εδώ. Για τους ανυποψίαστους (που επίσης φοβάμαι ότι υπάρχουν ακόμα) είναι, νομίζω, μια καλή αφετηρία αμφισβήτησης της "κανονικότητας" που όχι μόνον επιτρέπει αλλά υπαγορεύει και επιβάλλει (μέσω της παραπλανητικής διαφήμισης και της εσκεμμένης απόκρυψης των πραγματικών συνθηκών κάτω από τις οποίες εκτρέφονται τα ζώα) τις διατροφικές συνήθειες των τελευταίων δεκαετιών. 

Filikaki 

Κοινοποιήθηκε εδώ και εδώ. 

 

 Hyperlinks 

  • Νεολιθική περίοδος από Βικιπαίδεια -- Κατά τη διάρκεια της Νεολιθικής παρουσιάζεται μια σημαντική αλλαγή στη σχέση των ανθρώπων με τα ζώα και τα φυτά. Η διατροφή βασίζεται όλο και περισσότερο σε ζώα και φυτά των οποίων την ανάπτυξη ελέγχουν οι άνθρωποι (μέσω σταβλισμού των κοπαδιών και καλλιέργειας της γης). Ο έλεγχος αυτός είχε επίπτωση και στη φυσιολογία των ζώων και των φυτών, κάτι στο οποίο βασίζονται οι αρχαιολόγοι για να αναγνωρίσουν ποια είδη ήταν άγρια και ποια εξημερωμένα.https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9D%CE%B5%CE%BF%CE%BB%CE%B9%CE%B8%CE%B9%CE%BA%CE%AE_%CF%80%CE%B5%CF%81%CE%AF%CE%BF%CE%B4%CE%BF%CF%82
  • Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (World Health Organization, WHO) https://www.who.int/
  • Οργάνωση Τροφίμων και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών (Food and Agriculture Organization of the United Nations, FAO) http://www.fao.org/home/en/
  • Παγκόσμια Οργάνωση για την Υγεία των Ζώων (World Organisation for Animal Health, OIE) https://www.oie.int/

  • Zoonosis (plural zoonoses) from Wikipedia https://en.wikipedia.org/wiki/Zoonosis