"Ελληνική Τάφρος": Φυσητήρες, Ζιφιοί και Ζωνοδέλφινα στο απέραντο γαλάζιο
Πριν από όχι και τόσο πολλά χρόνια, οι Έλληνες, όπως και οι περισσότεροι κάτοικοι μεσογειακών χωρών, πίστευαν πως η οι ελληνικές θάλασσες είναι πολύ μικρές για να φιλοξενήσουν μεγάλα κητώδη και, μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του '90, κανείς στην Ελλάδα δεν μπορούσε να πιστέψει ότι τα ζώα αυτά κατοικούν μόνιμα στις θάλασσές μας. Το 1998, Ινστιτούτο
Κητολογικών Ερευνών "Πέλαγος" ξεκίνησε ένα ερευνητικό πρόγραμμα, που οδήγησε στην ανακάλυψη του μονιμότερου πληθυσμού φυσητήρων σε ολόκληρη τη Μεσόγειο. Τις τελευταίες ημέρες, το "Πέλαγος", που, από τότε, μελετά τα θαλάσσια θηλαστικά στην περιοχή της Ελληνικής Τάφρου με την υποστήριξη της ελβετικής οργάνωσης OceanCare, έδωσε στην δημοσιότητα εικόνες
μοναδικής ομορφιάς που κρύβεται βαθειά στο Απέραντο Γαλάζιο.
Η Ελληνική Τάφρος συμπεριλαμβάνεται στις περιοχές που έχουν παγκόσμια αξία για τα θαλάσσια θηλαστικά (Important Marine Mammal Areas -Hellenictrenchjpg), εντούτοις μέτρα προστασίας της δεν έχουν ακόμα ληφθεί, και έτσι κητώδη όπως φυσητήρες, ζιφιοί, δελφίνια και φάλαινες, παραμένουν εκτεθειμένα σε διάφορες απειλές, όπως προσκρούσεις με πλοία, ηχητική ρύπανση που προκαλείται από στρατιωτικές ασκήσεις με χρήση σόναρ, σεισμικές έρευνες για εξόρυξη πετρελαίου και βρώση πλαστικών απορρυμάτων. Ειδικότερα, η θαλάσσια περιοχή "Νοτιοδυτική Κρήτη - Ελληνική Τάφρος" ορίζεται ως η μόνη στη Μεσόγειο "Περιοχή Ειδικής Σημασίας" για τους φυσητήρες (Physeter macrocephalus), κατά τη διεθνή Συμφωνία για τη Διατήρηση των Κητωδών της Μαύρης Θάλασσας, της Μεσογείου και της Συγκείμενης Ζώνης του Ατλαντικού (Agreement on the Conservation of Cetaceans of the Black Sea, Mediterranean Sea and contiguous Atlantic area - ACCOBAMS).
Το Ινστιτούτο Κητολογικών Ερευνών Πέλαγος παράγει γνώση σχετικά με τα κητώδη (δελφίνια, φάλαινες, φυσητήρες, ζιφιοί και τις φώκαινες) στις Ελληνικές θάλασσες και σε όλη την Μεσόγειο, με σκοπό να συμβάλει στην προστασία των πληθυσμών τους. "Τις προηγούμενες δύο χρονιές, κατά τη διάρκεια των ερευνητικών μας αποστολών, είχαμε υπέροχες εναέριες λήψεις των πλασμάτων που μελετάμε... Μπορείτε να δείτε τους φυσητήρες, τους ζιφιούς και τα ζωνοδέλφινα, που συναντήσαμε το 2019 και 2020 κατά μήκος της Ελληνικής Τάφρου", αναφέρεται στο συνοδευτικό Δελτίο Τύπου.
Βίντεο Ι. Κητώδη της Ελληνικής Τάφρου που έχουν βιντεοσκοπηθεί με Drone, ανάμεσα στα οποίο και ένα νεογέννητο φυσητηράκι μωρό, μήκους 3,5 μέτρων, καθώς επίσης και ζιφιοί, τα πιο ακριβοθώρητα πλάσματα του πλανήτη. Οι ζιφιοί που είναι πρωταθλητές στην κατάδυση, συνήθως απαντώνται εκβρασμένοι, και είναι πολύ λίγοι οι άνθρωποι που είχαν ποτέ την τύχη να τους συναντήσουν ζωντανούς.
Hellenic Trench, Greece, Cetacean Surveys 2019-2020
Το βίντεο δημοσιεύτηκε στις ιστοσελίδες apokalypseis.com, documentonews.gr -- facebook.com/story, koutipandoras.gr -- Ελληνικό Παρατηρητήριο Βιοποικιλότητας από τον δημοσιογράφο Μάκη Νοδάρο. / Άγρια φύση στην Ελλάδα, Ίδρυμα Περιβάλλοντος Ιονίων Νήσων, Argos, My Dolphin Club, Ethos & Empathy, Ελευθέρωσε τον φίλο σου - Free your friend, Καλύτερη ζωή - Καλύτερο περιβάλλον, ARION, Stop Attica Zoological Park Dolphinarium (Athens - Greece), Διαστήματα Ηλιοφάνειας
Βίντεο ΙΙ. Οι φυσητήρες της Ανατολικής Μεσογείου κινούνται ως επί το πλείστον κατά μήκος της Ελληνικής Τάφρου (από την Κεφαλονιά μέχρι την νότια Κρήτη και την Ρόδο), η οποία συγκαταλέγεται στις περιοχές σημαντικού ενδιαφέροντος για τα θαλάσσια θηλαστικά (Important Marine Mammal Areas - ΙΜΜΑs)*, και είναι περίπου διακόσιοι. Το Ινστιτούτο Κητολογικών Ερευνών Πέλαγος, που τους μελετά τα τελευταία 25 χρόνια, είναι σε θέση να γνωρίζει τους περισσότερους από αυτούς ατομικά, χάρη στη μέθοδο της φωτοταυτοποίησης. Οι μητέρες ζουν μαζί με τα μικρά τους σε ευρύτερες κοινωνικές ομάδες, και μετακινούνται ομαδικά, ενώ στην καθημερινή τους ζωή, διαδραματίζονται διάφορα περιστατικά που συχνά μοιάζουν με τα ανθρώπινα. Στο παρακάτω βίντεο βλέπουμε μια κοινωνική ομάδα, τα μέλη της οποίας συναντιούνται στην επιφάνεια μετά από πολλές (περίπου 40λεπτες) καταδύσεις αναζήτησης τροφής, προκειμένου οι μητέρες να θηλάσουν τα μικρά τους. Κάποια στιγμή, ένας αρσενικός, μάλλον νεαρός, πλησιάζει μια ώριμη φυσητηρίνα, εκείνη όμως τον διώχνει, κι' αυτός εκφράζει την δυσαρέσκειά του με επτά χτυπήματα της ουράς. Δυστυχώς, οι φυσητήρες της Μεσογείου, αυτοί οι ειρηνικοί γίγαντες που ζουν λίγα μίλια έξω από τις ακτές μας, απειλούνται άμεσα από τις ανθρώπινες δραστηριότητες.
A sperm whale family in action, Hellenic Trench, Greece - Οικογένεια φυσητήρων σε δράση, Ελλάδα
- ΘΑΛΑΣΣΙΑ ΘΗΛΑΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ: thalassapedia
- Καμπάνια "Θάλασσα": Μάθε, Δράσε, Προστάτεψε": thalassa-project.blogspot
- Βασικές έννοιες σχετικά με τα είδη κητωδών: pelagosinstitute
- Οι φυσητήρες (Physeter macrocephalus), το τρίτο μεγαλύτερο ζώο του πλανήτη με τον μεγαλύτερο εγκέφαλο που έχει καταγραφεί ποτέ: wwf/apeiloumena_eidh
- Οι σωστοί όροι και ονόματα των διαφόρων ειδών κητωδών: pelagosinstitute [Σημ:Τα κητώδη των ελληνικών θαλασσών ανήκουν σε 5 μεγάλες κατηγορίες που συμπεριλαμβάνουν δελφίνια, φώκαινες, φυσητήρες, ζιφιούς και φάλαινες. Οι φυσητήρες, αν και κατ' επανάληψη αναφέρονται σε διάφορα δημοσιεύματα (Fb) [και στην ΕΡΤ] ως φάλαινες, ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΦΑΛΑΙΝΕΣ αλλά οδοντοκήτη. Οι Αγγλόφωνοι ονομάζουν ΟΛΑ τα κητώδη "whales" και τα ταξινομούν, ανάλογα με το μέγεθος, σε μικρότερα και μεγαλύτερα (small whales και big whales). Εμείς μεταφράζουμε τη λέξη "whale" ως "φάλαινα", και από εκεί αρχίζει το λάθος, γιατί η σωστή απόδοση της λέξης "whale" στα ελληνικά θα έπρεπε να είναι "κητώδες". Στην ελληνική ορολογία, ο χωρισμός των κητωδών σε φάλαινες (ή μυστακοκήτη) και σε οδοντοκήτη δεν έχει σχέση με το μέγεθος, αλλά με το αν έχουν δόντια ή όχι. Ο φυσητήρας είναι ένα πολύ ιδιαίτερο γιγάντιο πλάσμα της θάλασσας και δεν είναι φάλαινα αλλά οδοντοκήτος, δηλαδή έχει δόντια, και τρέφεται με θηράματα και όχι φιλτράροντας το θαλασσινό νερό όπως οι φάλαινες που έχουν στο στόμα τους κεράτινα ελάσματα (φαλαίνια ή "μπαλένες"). Έτσι λοιπόν, ο φυσητήρας, που σε μέγεθος ξεπερνά τα περισσότερα είδη φαλαινών, δεν είναι φάλαινα γιατί έχει δόντια όπως και τα δελφίνια, με τα οποία έχει μεγαλύτερη συγγένεια παρά με τις φάλαινες. Είναι αρπακτικό και κυνηγά την τροφή του, κάτι που έχει σχέση και με την ιδιαίτερη κοινωνική οργάνωση των ειδών. Διαθέτει επίσης τον μεγαλύτερο εγκέφαλο που έχει καταγραφεί ποτέ στο ζωικό βασίλειο, με μέσο όρο βάρους τα 8 κιλά. Από την εποχή του Μόμπι Ντικ έχουν περάσει 170 χρόνια. Ας μη μένουμε λοιπόν στις γνώσεις και τις αντιλήψεις της εποχής εκείνης!]
- Το ερευνητικό πρόγραμμα "Φυσητήρες των Ελληνικών Θαλασσών": pelagosinstitute/fysitires
- Αλέξανδρος Φραντζής, ιδρυτής και επιστημονικός υπεύθυνος του Ινστιτούτου Κητολογικών Ερευνών Πέλαγος: wildanimalsofgreece.blogspot
- Φυσητήρες: Ένας μοναδικός πολιτισμός γιγάντων δίπλα στις ακτές μας: greeninstitute - blod.gr/lectures/fysitires
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου