Υγεία και περιβάλλον σε μαύρους βυθούς

Με την δικαστική περιπέτεια του ιχθυολόγου Χρήστου Λοβέρδου Στελακάτου*, που παρουσίασε και το Tvxs.gr πριν από λίγες ημέρες, ήρθε στην επιφάνεια ένα εξαιρετικά σοβαρό θέμα το οποίο απασχολεί εδώ και δεκαετίες οικολόγους, επιστήμονες, περιβαλλοντικές ομάδες και ενεργούς πολίτες: οι επιπτώσεις της εντατικής ιχθυοκαλλιέργειας στην υγεία μας και το περιβάλλον. 

Η ιχθυοκαλλιέργεια αποτελεί την ταχύτερα αναπτυσσόμενη βιομηχανία τροφίμων στον κόσμο, έχει εντατικοποιήσει την εκμετάλλευση των ψαριών, και έχει οδηγήσει στην ιδιωτικοποίηση των θαλασσών σε μεγάλη κλίμακα. Σύμφωνα με στοιχεία από δημοσιεύματα, έχουμε δύο εκατομμύρια τόνους παραγωγής (λαβράκια, τσιπούρες, φαγκριά, κέφαλοι, πέστροφες, γλώσσες, σολομοί) μόνο στην ΕΕ, που αποφέρουν στις πολυεθνικές τζίρους δισεκατομμυρίων. Όμως η υπερεντατικοποίηση αφήνει πίσω της διαλυμένα θαλάσσια οικοσυστήματα και φέρνει στα πιάτα μας ανθυγιεινό ψάρι. Το αίολο νομικό πλαίσιο, η αδυναμία (ή η αδιαφορία) της πολιτείας για σχολαστικούς ελέγχους, η ανεξέλεγκτη χρήση φορμόλης και αντιβιοτικών, φέρνουν συχνά στο πιάτο μας τροφή εμποτισμένη με καρκινογόνες ουσίες και καταστρέφουν τους βυθούς μας και την πανίδα σε μια μεγάλη ακτίνα* γύρω από τις περιοχές όπου δεν λαμβάνονται τα απαραίτητα μέτρα. Όπως αποκαλύπτει η βιολόγος και διευθύντρια του Ινστιτούτου Θαλάσσιας Προστασίας "Αρχιπέλαγος", Αναστασία Μήλιου, το πλαίσιο προστασίας δεν είναι ικανό να προστατέψει ούτε το περιβάλλον ούτε την δημόσια υγεία. 

"Διαπιστώνουμε συχνά, πως υπάρχουν περιβαλλοντικές μελέτες copy paste. Παίρνουν δηλαδή τη μελέτη που έγινε στο νησί Α και την παρουσιάζουν ως μελέτη που έγινε στο νησί Β. Είναι ίδια και απαράλλακτη. Μάλιστα μια φορά είχαν ξεχάσει να σβήσουν το όνομα του Α νησιού. Τι σημαίνει αυτό; Προφανώς δεν πραγματοποιήθηκε ποτέ μελέτη για το νησί Β!", λέει η Αναστασία Μήλιου. Και συνεχίζει: 

"Οι αρχές λένε ότι όλα είναι καλά. Ότι οι περιβαλλοντικοί όροι είναι άψογοι και ότι είναι κάτι τρελοί οικολόγοι που υπερβάλλουν. Όμως κάτω από τα τεράστια κλουβιά στον βυθό, συσσωρεύονται υπολείμματα τροφών και περιττώματα, που απειλούν τα έγκλειστα ψάρια και τους άλλους οργανισμούς που μοιράζονται το ίδιο οικοσύστημα. Τα ψάρια που  καταφέρνουν να δραπετεύσουν απειλούν με τη σειρά τους τους ελεύθερους πληθυσμούς, και τους μεταδίδουν ιούς και παράσιτα". 

Πηγαίνουμε συχνά να ελέγξουμε τι συμβαίνει στα νησιά. Θυμάμαι χαρακτηριστικά, πως μετά από μία επίσκεψη, δεν μπορούσα να βγάλω τη βρώμα από το χέρι μου. Η λάσπη είχε γίνει ένα με τον βυθό... Σε περιοχές που κάναμε αντιμελέτες, βρήκαμε απίστευτα πράγματα. Εκεί που γράφανε ότι δεν υπάρχει Ποσειδωνία (προστατευόμενο θαλάσσιο λιβάδι πάνω από το οποίο απαγορεύεται να εγκατασταθούν κλουβιά), ο χάρτης αυτός ήταν κάκιστος. Ήταν υποχρέωση του επενδυτή να κάνει ειδική μελέτη. Βάλανε κλωβούς πάνω από λιβάδια Ποσειδωνίας τα οποία καταστράφηκαν. Συλλέγαμε δείγματα από τον πυθμένα και εντοπίζαμε σε μεγάλη έκταση, νεκρά ριζώματα από θαλάσσια λιβάδια Ποσειδωνίας, που βρίσκονταν κάτω από παχύ στρώμα λάσπης. 

Τη δεκαετία του ’90, ξεκίνησε η ιχθυοκαλλιέργεια στην Ελλάδα με ευρωπαϊκές επιδοτήσεις. Οι μεγάλες εταιρείες  που μπήκαν στο χρηματιστήριο επιβίωσαν,  οι μικρές έκλεισαν.  Κι αυτές που επιβίωσαν όμως  χρεοκόπησαν, κατέληξαν στις τράπεζες κι από εκεί σε ξένα funds που επένδυσαν στην εντατική ιχθυοκαλλιέργεια χωρίς όμως να υπάρχει ένα νομικό πλαίσιο που να βάζει αυστηρούς όρους... Και ναι μεν υπάρχει το ευρωπαϊκό πλαίσιο προστασίας, ωστόσο αφήνει μεγάλα περιθώρια σε κάθε κράτος μέλος να χειριστεί το θέμα όπως νομίζει. Άρα, ξεκίνησαν λάθος. 

Φυσικά και θα έπρεπε στα νησιά να καλλιεργούνται ψάρια, αλλά σε μικρή και βιώσιμη κλίμακα. Η διεθνής εμπειρία λέει ότι υπάρχουν καλές περιπτώσεις και στη Σκωτία και στην Ιταλία όπου έκαναν βιώσιμη ιχθυοκαλλιέργεια. Η Ελλάδα δεν έχει αποφασίσει αν θέλει να κάνει ιχθυοκαλλιέργεια βιώσιμη με καθαρό περιβάλλον και καθαρή τροφή, και άρα πιο ποιοτικό ψάρι. Ένα σχέδιο με αυστηρό πλαίσιο προστασίας του περιβάλλοντος, θα απέδιδε περισσότερο κέδρος, καθώς θα μπορούσαμε να έχουμε πιο αυστηρούς όρους, καλύτερο και ακριβότερο ψάρι, και να μην ανταγωνιζόμαστε το φτηνό της Τουρκίας. Έχουν χαμηλώσει την τιμή πώλησης στα 2.5 ευρώ το κιλό. Η καλή μονάδα ξοδεύει για παράδειγμα 5 ευρώ το κιλό, άρα δεν μπορεί να πουλήσει τόσο φθηνά. Έχει να κάνει και με τον τοπικό ανταγωνισμό και με τον ανταγωνισμό με την Τουρκία. Μπορούμε να έχουμε και προστασία στο περιβάλλον και εξαγωγή καλού ποιοτικού ψαριού. Αρκεί να στοχεύσουμε εκεί. 

Συχνά όμως οι προϋποθέσεις για ποιοτικό ψάρι και μικρότερη επέμβαση στο περιβάλλον, δεν συμφέρουν τις εταιρείες. Πρέπει τα κλουβιά να είναι σε βαθιά νερά με ρεύματα, ώστε να μη μολύνεται ο βυθός από τα περιττώματα και φυσικά να υπάρχουν λιγότερα ψάρια σε κάθε κλουβί. Για τις εταιρείες είναι λιγότερο δαπανηρό να είναι στα ρηχά, στις ακτές, και έτσι έχουμε μεγαλύτερη καταστροφή. Έχουν πάψει πλέον περιοχές να είναι τουριστικές εξαιτίας της καλλιέργειας που έχει αφήσει πίσω της νεκρές περιοχές. Αυτός είναι και ο λόγος που ενεργοί πολίτες έχουν αντιδράσει στη διάρκεια των τελευταίων 30 χρόνων πολύ έντονα, με διαμαρτυρίες, υπομνήματα στις αρχές και θαλάσσιες διαδηλώσεις".  


πηγή: tvxs.gr -- Archipelago.gr/posts -- archipelago.gr

*For coastal fish farm waste, dilution is not an automatic solution, Stanford researchers say 




Πανεπιστήμιο Stanford: Τα απόβλητα των ιχθυοκαλλιεργειών ταξιδεύουν χιλιόμετρα 

Δηλητηρίαση από φορμόλη στα ιχθυοτροφεία Πόρου!

Δείτε επίσης: Bαριά βιομηχανία κρυμμένη σε θολά νερά και Τρώγοντας ψάρια

 17/10/19, Extension1

- Υπερεντατικές Υδατοκαλλιέργειες: http://archipelago.gr/draseis

- Αρχιπέλαγος για τις επιπτώσεις των υδατοκαλλιεργειών στα παράκτια νερά: παρέμβαση στην υποεπιτροπή Υδατικών Πόρων της Ειδικής Μόνιμης Επιτροπής Προστασίας Περιβάλλοντος της Βουλής (25/04/2017 & βίντεο στις 17/10/19, Fb): "Τα τελευταία 2 χρόνια τα πράγματα δεν έχουν αλλάξει ιδιαίτερα. Αντίθετα, σε μια περίοδο που η αναπτυξιακή ρητορική φαίνεται να επιστρέφει, υπάρχει ο κίνδυνος της περαιτέρω υποβάθμισης των θαλάσσιων οικοσυστημάτων"... archipelago.gr/paremvasi

- Οι Επιπτώσεις των Υδατοκαλλιεργειών στα Παράκτια Νερά (3/04/18): "Η ωραιοποιημένη κατάσταση του κλάδου της ιχθυοκαλλιέργειας, όχι μόνο από τους εκπροσώπους του κλάδου αλλά και από τους εκπροσώπους της πολιτείας, αποδεικνύει για άλλη μία φορά ότι οι μη-διακριτοί ρόλοι ανάμεσα στην πολιτεία και τα επιχειρηματικά συμφέροντα είναι ένα βασικό αίτιο της κρίσης": archipelago.gr/epiptosis -- ομιλία της Αναστασίας Μήλιου: youtube (Fb) -- πλήρες βίντεο: hellenicparliament

https://youtu.be/BNocWErlF04

- Επείγουσα η υλοποίηση του χωροταξικού σχεδιασμού για την υδατοκαλλιέργεια (7/04/18): "Σε πολλές περιπτώσεις καταγράφηκαν μονάδες μικρότερης δυναμικότητας από αυτή που ορίζει ο νόμος, να έχουν ήδη προκαλέσει δραματική υποβάθμιση στα οικοσυστήματα της περιοχής και με βάση το ισχύον νομικό πλαίσιο να εγκρίνεται η επέκταση των συγκεκριμένων μονάδων. Παράλληλα όμως οι σχετικές Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων που είχαν εγκριθεί από τις αρμόδιες αρχές, παρουσίαζαν μία εικόνα των επιπτώσεων πολύ διαφορετική από την πραγματικότητα": greenagenda.gr

- Κοραλλιγενείς Ύφαλοι & Λιβάδια Ποσειδωνίας: archipelago.gr/thalassia-prostasia

- Ποσειδωνίες, τα υποθαλάσσια δάση μας (το μαιευτήριο των ψαριών): wwf.gr/pdf -- oikologos.gr -- biodiversity-info.gr -- naturagraeca.com -- zoosos.gr 

 

26/01/20 Extention2
Τις ημέρες αυτές, η επικαιροποίηση της ιστορίας του ιχθυολόγου Χρήστου Στελακάτου ο οποίος κινδυνεύει να εξοντωθεί οικονομικά, επαγγελματικά και ψυχολογικά, εξ αιτίας της δικαστικής του περιπέτειας ως κατηγορούμενος από την εταιρεία ιχθυοκαλλιεργειών ΑΝΔΡΟΜΕΔΑ, συνέπεσε χρονικά με την έρευνα της ιταλικής οργάνωσης ESSERE ANIMALI (1, 2, 3, 4 -- eurogroupforanimals.org -- corriere.it/animali -- change.org -- youtu.be -- Κόμμα για τα Ζώα: 1, 2), η οποία αποκαλύπτει τις σκληρές και απάνθρωπες συνθήκες διαβίωσης των εκτρεφομένων ψαριών στα ελληνικά ιχθυοτροφεία, και συγκεκριμένα υπερβολικό συνωστισμό, ανθυγιεινές και στρεσσογόνες συνθήκες διαβίωσης και βασανιστικούς τρόπους θανάτωσης. Η δημοσιότητα που έχουν πάρει και τα δύο αυτά θέματα, τόσο στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης όσο και στο διαδίκτυο γενικότερα, είναι μεγάλη και οι συζητήσεις πολλές και ποικίλες, με συμμετοχή ειδικών επί του θέματος, οικολόγων, ζωόφιλων, και απλών καταναλωτών.      

Κατά την προσωπική μου άποψη, το επίμαχο ζήτημα των υδατοκαλλιεργειών (όπως άλλωστε και το συνολικότερο ζήτημα της βιομηχανοποιημένης κτηνοτροφίας) έχει τρεις πτυχές: εκείνη που αφορά στην δημόσια υγεία, την περιβαλλοντική και την ηθική. Η τελευταία δεν αφορά μόνο στα ζώα αλλά και στους ανθρώπους, πόσο μάλλον όταν πρόκειται για ανθρώπους που φαίνεται ότι δεν έχουν πάντα την δυνατότητα να υπερασπιστούν τον εαυτό τους ψύχραιμα, σωστά και τεκμηριωμένα. Συμφωνώ απόλυτα με το ερευνητικό-επιστημονικό ινστιτούτο Αρχιπέλαγος, ως προς το ότι "η ωραιοποιημένη κατάσταση του κλάδου της ιχθυοκαλλιέργειας, όχι μόνο από τους εκπροσώπους του κλάδου αλλά και από τους εκπροσώπους της πολιτείας, αποδεικνύει για άλλη μία φορά ότι οι μη-διακριτοί ρόλοι ανάμεσα στην πολιτεία και τα επιχειρηματικά συμφέροντα είναι ένα βασικό αίτιο της κρίσης". 

Πιστεύω ότι η όποια οικονομική κρίση δεν μπορεί παρά να είναι παράλληλα και ηθική, και υιοθετώ πλήρως την ολιστική τοποθέτηση που λέει ότι "άνθρωποι - ζώα - περιβάλλον είναι ένα", με την έννοια ότι εκεί όπου τα ζώα υποφέρουν, μοιραία (αργά ή γρήγορα) θα υποφέρουν τόσο οι άνθρωποι που εργάζονται με αυτά όσο και το περιβάλλον, και τελικά η δημόσια υγεία και αυτοί που καταναλώνουν τα ζώα και τα προϊόντα τους. Πιστεύω ακόμα ότι το καταναλωτικό κοινό δεν είναι πάντοτε σε θέση να ενημερωθεί σωστά, πρώτον γιατί η ολοκληρωμένη ενημέρωση απαιτεί πολύ χρόνο και κόπο, και δεύτερον γιατί ο κάθε μη ειδικός δεν διαθέτει το γνωστικό υπόβαθρο για να αξιολογήσει και να "φιλτράρει" τις  εκάστοτε (συνήθως αφειδώς και αποσπασματικές και όχι πάντοτε αληθείς) παρεχόμενες πληροφορίες. Και θεωρώ επίσης ότι ο ρόλος των επιστημόνων, όχι μόνον στο στενά επιστημονικό και ευρύτερα περιβαλλοντικό, αλλά και στο ηθικό κομμάτι, είναι τεράστιος και από αυτόν κυρίως (κατά την γνώμη μου πάντα) κρίνονται.

Filikaki  


Σχετικοί σύνδεσμοι

• *Έκκληση για βοήθεια από τον άνθρωπο που αποκάλυψε τη φορμόλη στα ψάρια. Ζητά βοήθεια για να καλύψει τα δικαστικά του έξοδα: koutipandoras.gr --alfavita.gr (facebook.com)

•  Κινδυνεύει με 27 χρόνια φυλακής γιατί ενημέρωσε την κοινωνία για το τι τρώει (βίντεο): igata.gr 

•  Μία ιχθυολόγος απαντά για τη χρήση φορμόλης στις ιχθυοκαλλιέργειες: http://www.enallaktikos.gr/ar51759el-mia-ixthyologos-apanta-gia-ti-xrisi-formolis-stis-ixthyokalliergeies.html -- https://m.facebook.com/pasti.gr/posts/2312454338826499 (δείτε και τα σχόλια) -- Nima Xiko  -- https://bit.ly/38zV78u/  

31/01/20 Extention3

Κυβέρνηση: "Ασφαλής η χρήση φορμόλης στις ιχθυοκαλλιέργειες"

Η τοποθέτηση της Υφυπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων κ. Φωτεινής Αραμπατζή [1, 2, 3] στην Επίκαιρη Ερώτηση που κατατέθηκε από τον βουλευτή του  ΜέΡΑ25 Κρίτωνα Αρσένη [1, 2] με θέμα «Συνθήκες εκτροφής στις ιχθυοκαλλιέργειες και επιπτώσεις στην υγεία και στο περιβάλλον»

                                  https://youtu.be/p7zOxZjLefM

Fb Kr. Ars.  

Fb Λ. Στ. Χρ 

Αντίθετη άποψη, επίσης εδώ: Οικολογική Συμμαχία: Το βαρύ αποτύπωμα των ιχθυοκαλλιεργειών: https://petrovouni.blogspot.com/2020/01/blog-post_25.html -- https://mhtida.wordpress.com (facebook)  



Φεβρουάριος 2020 Extension4

Δικαστική δικαίωση για τον Λοβέρδο Στελακάτο: lifo.gr

Η ελληνική ιχθυοκαλλιέργεια αντεπιτίθεται