"Οι μεγάλοι παίζουν τον πόλεμο, γιατί;"
Η ιστορία αρχίζει με χαρούμενα χρώματα και τον βάτραχο να κάθεται με λουλούδια στα χέρια. Σιγά σιγά όμως, τα χρώματα γίνονται όλο και πιο σκούρα. Τα λουλούδια καταστρέφονται, ο ουρανός γίνεται όλο και πιο γκρι, το μαύρο επικρατεί και το πράσινο χάνεται. Ένα παραμύθι για τα μεγαλύτερα θύματα του πολέμου, που είναι τα παιδιά.
Ανάμεσα στα πολύ αγαπημένα της βιβλιοθήκης μου, χαρισμένο το 1999 από τον Πέτρο Γαϊτάνο και την Μαριανίνα Κριεζή
"I am as a dolphin born into a concrete pool; who has never known anything better yet yearns for the open sea; Perhaps a seabird's feather once landed in my pool; and instinct knew the odour of the place where I should be"...
Έκθεση της WWF σχετικά με τις μεταναστευτικές διαδρομές των κητωδών σε διεθνή και εθνικά ύδατα και τις πολλαπλές και αυξανόμενες απειλές που αντιμετωπίζουν
Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Κητωδών (World Whale Day) που γιορτάζεται κάθε χρόνο την τρίτη Κυριακή του Φεβρουαρίου, η οργάνωση WWF, σε συνεργασία με ειδικούς επιστήμονες, εκπόνησε και δημοσίευσε μια αναλυτική έκθεση με τίτλο "Προστατεύοντας τις Μπλε Διαδρομές" (PROTECTING BLUE CORRIDORS - Challenges and solutions for migratory whales
navigating national and international seas). Η έκθεση παρουσιάζει τα επιστημονικά δεδομένα των τελευταίων 30 ετών, σχετικά με τις μεταναστευτικές διαδρομές των κητωδών σε διεθνή και εθνικά ύδατα και τις πολλαπλές και αυξανόμενες απειλές που αντιμετωπίζουν, και καλεί την παγκόσμια κοινότητα σε επείγουσα δράση για την προστασία τους.
Οι Ελληνικές θάλασσες κλείνουν μέσα τους έναν ανεκτίμητο πλούτο ζωής, σημαντικό ρόλο στην διατήρηση και την ισορροπία της οποίας παίζουν τα θαλάσσια θηλαστικά. Η Μεσόγειος φιλοξενεί 9 είδη κητωδών (πτεροφάλαινες, φυσητήρες, ζιφιούς, φώκαινες, μαυροδέλφινα, και τέσσερα είδη δελφινιών - κοινά δελφίνια, ζωνοδέλφινα, σταχτοδέλφινα και ρινοδέλφινα), πέντε από τα οποία έχουν χαρακτηριστεί ως Απειλούμενα.
Η ανατολική Μεσόγειος και ειδικότερα η Ελληνική Τάφρος έχει χαρακτηριστεί ως περιοχή υψίστης σημασίας για τα κητώδη, ενώ αντιμετωπίζει ένα πλήθος ανθρωπογενών απειλών, μεταξύ των οποίων οι συγκρούσεις με πλοία και οι σεισμικές έρευνες για ανεύρεση υδρογονανθράκων. Ενώ όμως η οικολογική σημασία της Ελληνικής Τάφρου έχει αναγνωριστεί διεθνώς, μόνο ένα μικρό τμήμα της αποτελεί μέρος του Δικτύου Natura 2000, η δε προστασία είναι ακόμα και σ' αυτό το μικρό τμήμα, μέχρι σήμερα, ανεπαρκής.
Εδώ μπορείτε να δείτε την παρουσίαση της έκθεσης στο από την υπεύθυνη δράσεων διατήρησης της θαλάσσιας βιοποικιλότητας του WWF Ελλάς, Αμαλία Αλμπερίνι: https://www.iefimerida.gr/green/pagkosmia-imera-falainon-wwf-ekthesi-tafros-eidikoi
Και εδώ μπορείτε να διαβάσετε ή/και να κατεβάσετε ολόκληρη την έκθεση: https://wwfeu.awsassets.panda.org/downloads/wwf_blue_corridors_report.pdf
Πηγές:
"I am as a dolphin born into a concrete pool; who has never known anything better yet yearns for the open sea; Perhaps a seabird's feather once landed in my pool; and instinct knew the odour of the place where I should be"...
Ανέκδοτο ποίημα της Μαριανίνας Κριεζή, χαρισμένο στο περιοδικό "Εναλλακτική Κτηνιατρική κατά φύσιν" (τεύχος 23, Οκτώβριος - Δεκέμβριος 2006)
Ο Φωκίων και η φώκια
τον καιρό των ναυαγών
συναντήθηκαν στα βόρεια
των βορείων θαλασσών.
Από άσπρους σταλαχτίτες
φτιάξαν τότε μιά σπηλιά
για να μπαίνουνε τις νύχτες
να κοιμούνται αγκαλιά.
Κι όταν έλιωναν οι πάγοι
ψάρια τρώγανε ξερά,
ο Φωκίων το κεφάλι
και η φώκια την ουρά.
Ώσπου ήρθε ένα καράβι
με βαρύ εξοπλισμό
τον Φωκίωνα να πάρει
πίσω στον πολιτισμό.
Κι ο Φωκίων μπήκε μέσα
με την άσπρη του προβιά
να γυρίσει στη γυναίκα
και τα τρία του παιδιά.
Φεύγει-φεύγει το καράβι
πίσω δε θα ξαναρθεί
μα η φώκια κολυμπάει
και πιστά τ' ακολουθεί.
Εννιακόσα τόσα μίλια
κολυμπούσε σιωπηλή
κι όταν έφτασε στα χίλια
εξαντλήθηκε πολύ.
Μπρός να πάει δεν αντέχει
πίσω χάθηκ' η στεριά
κι έτσι πέτρωσε στη μέση
του νοτιά και του βοριά.
Και της Φώκιας το νησάκι
σημαδάκι μακρυνό
μέχρι σήμερα υπάρχει
στον μεγάλο ωκεανό.
Photo at el.tierient [find out more at seal island, wiki]
ΥΓ. Λίγα χρόνια αργότερα, με μικρές αλλαγές, αυτό το ποιηματάκι εξελίχτηκε σε τραγούδι για την θεατρική παράσταση "Ζέβρα πυτζάμα".
"I am as a dolphin born into a concrete pool; who has never known anything better yet yearns for the open sea; Perhaps a seabird's feather once landed in my pool; and instinct knew the odour of the place where I should be"...
Η Ελληνική Τάφρος και το βορειότερο Ιόνιο Πέλαγος αποτελούν περιοχές ΙΜΜΑ (Important Marine Mammal Areas), δηλαδή περιοχές παγκοσμίου σημασίας για τα κητώδη και ειδικά για τους ζιφιούς και τους φυσητήρες του πλανήτη. Εδώ και εβδομάδες, το σκάφος SW Cook** σαρώνει και ηχοβολεί αυτές τις περιοχές, χωρίς να υπάρχει καμία ουσιαστική πρόβλεψη για τις περιβαλλοντικές συνέπειες. Σύμφωνα με την Greenpeace, από τις σεισμικές έρευνες των ΕΛΠΕ, στο Ιόνιο ακούγονται πέντε εκρήξεις κάθε λεπτό. Πρόκειται για περιβαλλοντικό έγκλημα για το οποίο δεν έχει ενημερωθεί επαρκώς η ελληνική κοινωνία***.
Photo1 at documentonews
Image (Χάρτης) at researchgate [Healing the wounds of marine mammals by protecting their habitat -- map courtesy of Oikoskopio.gr, WWF-Greece]
Photo2 via WWF Greece και Greenpeace Greece
Δείτε το follow up των περιστατικών εκβρασμού ζιφιών στο facebook (στα σχόλια).
Παραπομπές
**Τα ΕΛΠΕ έχουν αναθέσει έρευνες σε διεθνή εταιρεία πρόσκτησης και επεξεργασίας θαλάσσιων γεωφυσικών δεδομένων. Στον στόλο της εταιρείας αυτής ανήκει και το SW Cook, ένα πλοίο ειδικού τύπου, που μπορεί να αντέξει 54 συνεχόμενες μέρες στη θάλασσα χωρίς να πιάσει λιμάνι, και μπορεί να συνεχίσει τη δουλειά του σε όλες τις καιρικές συνθήκες, παραβιάζοντας συχνά τους ισχύοντες κανόνες προστασίας. Το πλοίο αυτό ειδικεύεται στις σεισμικές έρευνες, έχει σχεδόν 89 μέτρα μήκος και 19 μέτρα πλάτος. Τέτοια πλοία χρησιμοποιούνται συχνά από εταιρείες ορυκτών καυσίμων για να βρουν πού θα κάνουν εξόρυξη και να κατανοήσουν καλύτερα τα υποθαλάσσια κοιτάσματα. Με βάση την έρευνα από αυτά, οι εταιρείες αποφασίζουν ποια είναι τα πιο κατάλληλα σημεία για να εγκατασταθούν οι πλατφόρμες εξόρυξης αερίου και πετρελαίου και τα τρυπάνια τους. Οι σεισμικές έρευνες πραγματοποιούνται με ένα ηχητικό κύμα που διαδίδεται στο νερό και το υπέδαφος και καταγράφεται από υδρόφωνα. Στη θάλασσα, χρησιμοποιούνται συστοιχίες αεροβόλων (δηλαδή airguns) τα οποία ρυμουλκούνται από το ερευνητικό πλοίο και παράγουν ήχους υψηλής έντασης και χαμηλής συχνότητας ανά τακτά χρονικά διαστήματα, εκτοξεύοντας αέρα με πολύ υψηλή πίεση, ώστε οι ήχοι που παράγονται να μπορούν να διαπεράσουν το νερό και το υπέδαφος. Στη συνέχεια, γίνεται επεξεργασία στο ηχητικό αυτό κύμα (που όπως είπαμε έχει καταγραφεί στα υδρόφωνα) και έτσι βρίσκονται οι πληροφορίες για τη δομή του υπεδάφους και τα ακριβή σημεία για εξόρυξη υδρογονανθράκων. Οι "βόμβες ήχου" εξαπολύονται κάθε 12 δευτερόλεπτα, δηλαδή γίνονται 5 εκρήξεις το λεπτό (300 κάθε ώρα), χωρίς σταματημό, ακόμη και κατά τη διάρκεια της νύχτας. [huffingtonpost, greenpeace, oikosymmaxia ]
Ο εκκωφαντικός θόρυβος έχει δραματικές επιπτώσεις στα κητώδη, ειδικά όταν προέρχεται από σεισμικές έρευνες ή από τη χρήση στρατιωτικού σόναρ, επιφέροντας απώλεια ακουστικής ευαισθησίας, προσωρινό ή μόνιμο τραύμα, αλλαγή συμπεριφοράς, αύξηση στρες, εκβρασμό ή ακόμα και θάνατο. Ευάλωτα είναι επίσης και τα δεκάδες άλλα είδη που φιλοξενούνται στις Ελληνικές θάλασσες, όπως οι μεσογειακές φώκιες και οι θαλάσσιες χελώνες [βίντεο: https://youtu.be/iJDRN9mi_CI].
***Θα πρέπει να τονιστεί ότι, πριν την έγκριση της Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων του Ιονίου από το ΥΠΕΝ, περισσότεροι από 100 επιστήμονες και διεθνείς φορείς ειδικοί στη θαλάσσια προστασία είχαν αποτρέψει την έκδοση άδειας ερευνών και εξόρυξης υδρογονανθράκων για την περιοχή, επισημαίνοντας την οικολογική της αξία για σπάνια και ευάλωτα είδη, συμπεριλαμβανομένων των ζιφιών. [isea]
****Σύμφωνα με τη διεθνή εμπειρία, ο κυριότερος παράγοντας απειλής για τους Ζιφιούς είναι η έντονη υποβρύχια ηχορύπανση, είτε από συγκεκριμένες συχνότητες sonar του πολεμικού ναυτικού, είτε από τις ισχυρές "ηχητικές εκρήξεις" που προκαλούνται κατά διάρκεια των σεισμικών ερευνών. Αυτή η αιφνιδιαστική και έντονη ηχορύπανση ωθεί τους Ζιφιούς σε απότομη ανάδυση από τα βαθιά νερά, προκαλώντας συμπτώματα αντίστοιχα με αυτά της νόσου των δυτών (βαρότραυμα), με συχνό αποτέλεσμα τον θάνατό τους. Το Ινστιτούτο Θαλάσσιας Προστασίας Αρχιπέλαγος, εκφράζει βάσιμες ανησυχίες ότι περισσότεροι Ζιφιοί πιθανώς να έχουν εκβραστεί σε πιο απόκρημνες ακτές της ευρύτερης περιοχής. [popaganda -- fb]
*To video για όσους δεν το είδαν
Extension
"I am as a dolphin born into a concrete pool; who has never known anything better yet yearns for the open sea; Perhaps a seabird's feather once landed in my pool; and instinct knew the odour of the place where I should be"...
Μια εκπομπή της Μαριανίνας Κριεζή για τον έρωτα, από τον Φεβρουάριο του 2008
Στον ήχο είναι τώρα ο Μάκης Γίγας κι' ακούτε τη Μαριανίνα Κριεζή, τη νύχτα του Αγίου Βαλεντίνου. Ευχές κι' από μας σε όλα τα ευτυχισμένα ζευγάρια. Να είναι πάντα ζεστοί και κοντά ο ένας στον άλλον. Και οι ερωτευμένοι χωρίς ανταπόκριση ας προσπαθήσουν να μην απελπίζονται, γιατί έχει η καρδιά γυρίσματα, ξεπερνάει κάθε φαντασία η ζωή και ποτέ δεν ξέρεις τι σε περιμένει στη στροφή του δρόμου. Νύχτα του Αγίου Βαλεντίνου. Και γι' αυτούς που δεν έχουν τίποτα να γιορτάσουν, όσο δύσκολα κι' αν περάσει, θα ξημερώσει κάποτε, και αύριο όλα θα είναι καλύτερα.
Νύχτα του Αγίου Βαλεντίνου και, προσωπικά, δε συμφωνώ πως το μόνο που ανοίγει στη γιορτή του είναι η αγορά, γιατί του Αγίου Βαλεντίνου ανοίγουν επίσης κι' οι δρόμοι. Εννοώ τους δρόμους των επιστροφών. Πολλοί φευγάτοι από τον άνθρωπό τους συμβαίνει να επιστρέφουν τη νύχτα αυτή γιατί, για να επιστρέψει κανείς τώρα, δε χρειάζονται εξηγήσεις ούτε δικαιολογίες αλλά φτάνει μόνο ένα τριαντάφυλλο.
Δε θυμάμαι πότε αρχίσαμε να γιορτάζουμε και στην Ελλάδα τον Άγιο Βαλεντίνο, φυσικό ήταν όμως, γιατί πραγματικά μας έλειπε ένας άγιος προστάτης με τη συγκεκριμένη ειδικότητα, αφού κανένας ίσως δεν είναι τόσο εκτεθειμένος και τόσο απροστάτευτος όσο οι άνθρωποι οι ερωτευμένοι.
Κανένας
δεν είναι τόσο απροστάτευτος όσο οι ερωτευμένοι. Αλλά να εύχεσαι για
ένα παιδί, όταν μεγαλώσει να ερωτευτεί κάποιον που δε θα του ραγίσει την
καρδιά, δεν έχει νόημα, αν είναι αλήθεια αυτό που λέει ο Ερνέστο
Σάμπατο, πως στη ζωή βαδίζουμε, σαν υπνοβάτες και με τη σιγουριά
υπνοβατών, προς τους ανθρώπους που, κατά κάποιον τρόπο, είναι εξ αρχής παραλήπτες μας.
Στον έρωτα υπάρχουν διάφορα μενού, κατά τον συγγραφέα Άμος Οζ. Υπάρχει ο κεντρικός δρόμος, υπάρχουν δρόμοι πολύχρωμοι και γραφικοί, υπάρχουν κι' απόκρημνα μονοπάτια που πόδι ανθρώπου δεν τα έχει πατήσει. Υπάρχει το επιτρεπτό που σχεδόν απαγορεύεται, και το απαγορευμένο που σχεδόν επιτρέπεται, γράφει ο Ισραηλινός νομπελίστας. Ο Άγιος Βαλεντίνος λοιπόν ας προστατεύει όλους τους ερωτευμένους, σε όποιο δρόμο κι' αν υπνοβατούν, κι' ας τους επιτρέψει να είναι μαζί έστω και μόνο για μια νύχτα.
Κάθε ερωτικό αίσθημα, από όσο ερωτισμό και αν περιβάλλεται, όλες του τις ρίζες τις έχει στο φυσικό γενετήσιο ένστικτο, επιμένουν οι ψυχίατροι, δεν πρέπει όμως να τους εμπιστευόμαστε τυφλά. Ας θυμηθούμε το γνωστό ανέκδοτο, ότι κάποιος πάει σ' ένα πολυκατάστημα στο οποίο εδρεύουν όλα τα επαγγέλματα, και μπαίνει στο τμήμα των ψυχιάτρων. "Ήρθα", λέει, "να μάθω για την ανθρώπινη ψυχή". "Α", του λένε οι ψυχίατροι, "για την ψυχή να πάτε στο τρίτο, να ρωτήσετε τους ποιητές. Εμείς εδώ στατιστικές κάνουμε".
Επιβεβαίωση: αυτή είναι μια από τις πιο ευρείας χρήσης λέξεις του σύγχρονου και τόσο συγκεχυμένου λεξικού του έρωτα. Το ίδιο και η λέξη απόρριψη που, όπως λέει μια ενδιαφέρουσα ηρωίδα του Πέτερ Χόεφ, η δεσποινίς Μίλα, όταν ερωτεύεσαι, το 45 τοις εκατό που νοιώθεις είναι φόβος μήπως σε απορρίψουν, το άλλο 45 τοις εκατό τρελή ελπίδα πως, αυτή τη φορά, ο φόβος σου δε θα βγει αληθινός, κι' ένα ταπεινό 10 τοις εκατό είναι η αβέβαιη αίσθηση ότι υπάρχουν περιθώρια για αγάπη.
Είναι
σοφή λοιπόν η βόρεια δεσποινίς Μίλα που διαβάζει το χιόνι. "Όταν είναι
κανείς νέος", λέει, "πιστεύει πως το σεξ είναι αποκορύφωση της
οικειότητας. Αργότερα ανακαλύπτει ότι δεν είναι καλά καλά ούτε η αρχή της. Και πραγματικά, ούτε η αρχή της οικειότητας δεν είναι συνήθως, συχνά όμως συμβαίνει να είναι ο πραγματικός λόγος της εξάρτησης". Όπως λέει μια Μεξικάνα ηρωίδα του Χουάν Ρουλφ, λοιωμένη απ' τον ήλιο, τη σκόνη και τα όνειρα, "Κύριε, σου ζήτησα στην προστασία μου γι' αυτόν. Να μου τον προσέχεις, αυτό σου ζήτησα. Αλλά εσύ νοιάζεσαι μόνο για τις ψυχές, κι' αυτό που θέλω εγώ απ' αυτόν είναι το σώμα του".
Νύχτα
του Αγίου Βαλεντίνου. Ο άγιος των ερωτευμένων λοιπόν ας δώσει μιαν
απόκριση σε όλους τους ανθρώπους που δεν ξέρουν τι να κάνουν με τόσο
έρωτα μέσα τους που έχει μείνει χωρίς αποδέκτη. Δεν υπάρχει σ' αυτή τη
ζωή τίποτα πιο μυστηριώδες απ' τον έρωτα. Σε πολλούς από μας έχει συμβεί
να διασταυρωθούμε στη ζωή με αυτόν που είναι ο πραγματικός άνθρωπος της
ζωής μας, χωρίς ούτε κείνος ούτε μεις να το μάθουμε ποτέ. Απόψε λοιπόν, τουλάχιστον τη νύχτα της γιορτής του, ας ευχηθούμε ο άγιος Βαλεντίνος να βοηθήσει όσους είναι φτειαγμένοι ο ένας για τον άλλον, αν τύχει και συναντηθούν, να αναγνωριστούν.
Ας ευχηθούμε απόψε, τη νύχτα της γιορτής του, ο άγιος Βαλεντίνος να επιτρέψει σε κάθε στραγγαλισμένο έρωτα να ξανανθίσει, ξεριζώνοντας το παράσιτό του, τη ζήλεια.
Ας ευχηθούμε, ο προστάτις άγιος των ερωτευμένων να κάνει το θαύμα του και να εξολοθρεύσει το μεγαλύτερο εχθρό του έρωτα που δεν είναι ο χρόνος, είναι το ψέμμα. Κανένα ψέμμα δεν προφταίνει να γεράσει, όμως είναι απίστευτο το πόσο γρήγορα προφταίνουν να γεράσουν τον έρωτα τα ψέμματα, και πόσο πριν την ώρα του, πόσο επώδυνα και επαίσχυντα τον κάνουν να πεθαίνει.
Νύχτα του αγίου Βαλεντίνου απόψε. Ας θυμηθούν λοιπόν τα παλιά ζευγάρια να πουν ο ένας στον άλλον πως τον αγαπάνε, χωρίς να είναι τόσο βέβαιοι ότι το ξέρει ήδη. Και τα ζευγάρια τα καινούργια, όλα, κι' αυτά που είναι πιστά στα πρότυπα των παραμυθιών, κι' αυτά που σε κανένα παραμύθι δε χωράνε, όλα τα καινούργια ερωτικά ζευγάρια, να είναι καλά και, για πολλά πολλά χρόνια να αισθάνονται ο ένας για τον άλλον όπως αισθάνονταν χτες.
Στον ήχο είναι ο Μάκης Γίγας και ακούτε τη Μαριανίνα Κριεζή. Αυτή η νύχτα ανήκει στους ερωτευμένους. Ας τους στείλουμε λοιπόν τις καλύτερες σκέψεις μας και τις από καρδιάς ευχές μας. Να περάσουν καλά με το ζευγάρι τους και, αν είναι μόνοι, να κοιμηθούν καλά. Η καλή ενέργεια αυτής της νύχτας ας γλυκάνει τα όνειρά τους και αύριο όλα θα είναι καλύτερα.
Αυτό που μόλις διαβάσατε αποτελεί απομαγνητοφώνηση του κειμένου μιας εκπομπής της Μαριανίνας Κριεζή, που μεταδόθηκε για πρώτη φορά τον Φεβρουάριο του 2008, είχε ως θέμα της τον έρωτα και τον Άγιο Βαλεντίνο, είναι"σωσμένη" στο Αρχείο της Ελληνικής Ραδιοφωνίας, και μπορείτε να την ακούσετε εδώ:
Με την αναμετάδοση αυτής της εκπομπής, στις 9 Φεβρουαρίου 2022, το Δεύτερο Πρόγραμμα της ΕΡΤ, είπε στην Μαριανίνα το τελευταίο αντίο, μαζί με μια αφισούλα που συνόδευε την ανακοίνωση και έγραφε πάνω στην φωτογραφία της ακριβώς πέντε λέξεις: "Σε αποχαιρετούμε, δεν σε αποχωριζόμαστε".
"I am as a dolphin born into a concrete pool; who has never known anything better yet yearns for the open sea; Perhaps a seabird's feather once landed in my pool; and instinct knew the odour of the place where I should be"...
Από το 1976, η Λιλιπούπολη ήταν μια ραδιοφωνική παιδική σειρά που ενέπνευσε ανθρώπους κάθε ηλικίας, μικρούς και μεγάλους. Ήταν μια εκπομπή που στεγάστηκε στο Τρίτο Πρόγραμμα για τέσσερα χρόνια, έως και το 1980. Στα παιδιά που συντονίζονταν στο Τρίτο Πρόγραμμα για να ακούσουν τις περιπέτειες των πολιτών της Λιλιπούπολης έκανε συντροφιά μια ομάδα νέων καλλιτεχνών, υπό τη διεύθυνση του Μάνου Χατζηδάκι. Ο τίτλος της αντλεί το όνομα από το κλασικό βιβλίο "Τα ταξίδια του Γκιούλιβερ", όπου οι Λιλιπούτιοι αναφέρονται ως μικρόσωμοι άνθρωποι.
Η πολιτική δυσανασχέτηση ενισχύθηκε ιδιαίτερα όταν ο Δυστροπόπιγκας (χαρακτήρας της εκπομπής) αποφάσισε να διεκδικήσει την εξουσία από τον Δήμαρχο Χαρχούδα. Ο Δυστροπόπιγγας είχε ταυτιστεί με την Αριστερά, ενώ ο δήμαρχος Χαρχούδας θεωρούνταν κατεστημένο της Δεξιάς. "Ε, όχι και ανατροπή του κατεστημένου", είπαν τα παλικάρια της τότε Βουλής... "Ακούμε τη Λιλιπούπολη και νομίζουμε ότι ακούμε Ράδιο Μόσχα", είπε ο Ευάγγελος Αβέρωφ – Τοσίτσας, υπουργός Εθνικής Άμυνας στην κυβέρνηση του Κωνσταντίνου Καραμανλή. Δεν ήταν λίγοι εκείνοι που ταύτισαν τον Δυστροπόπιγκα με την αριστερή αντιπολίτευση, γι' αυτόν τον λόγο χαρακτηρίστηκε και κομμουνιστική προπαγάνδα. Για την Ελλάδα του 1980, το περιεχόμενο ήταν πρωτοπόρο και τολμηρό.
Σε ένα κείμενο του, το 1980, ο Μάνος Χατζιδάκις έγραψε: "Η Λιλιπούπολη υπήρξε γέννημα μιας φιλελεύθερης και πειραματικής ραδιοφωνίας, του Τρίτου Προγράμματος, από τη μιά, κι από την άλλη μιας ομάδας νέων ανθρώπων με πολύ ταλέντο που συγκεντρώθηκαν στο Τρίτο και δούλεψαν ελεύθερα με κέφι με αξιοπρέπεια και αυτοσεβασμό. Αυτό βέβαια δεν στάθηκε εμπόδιο στο να εξοργιστεί η αντιδραστική παραδημοσιογραφία του ελληνικού τύπου που χαρακτήρισε την Λιλιπούπολη κομμουνιστική. Ίσως γιατί πρώτη φορά κάποιοι μιλούσαν στα παιδιά υπεύθυνα με καθαρή ποιητική γλώσσα θίγοντας θέματα που βασανίζουν και πονάν τον τόπο, κι όχι σαν εκπαιδευτικοί η γονείς ανόητοι που συμπεριφέρονται στα παιδιά, λες κι αποτείνονται σε υπανάπτυκτους και ατελείς οργανισμούς με θέματα ανώδυνα και γλώσσα απονεκρωμένη και συμβατική".
Ο κύκλος των εκπομπών της Λιλιπούπολης άνοιξε μια Δευτέρα, 19 Δεκεμβρίου 1977, και έκλεισε μια Παρασκευή 2 Μαϊου 1980. Το κύκνειο άσμα της Λιλιπούπολης είχε τίτλο "Οικογενειακό τρίο". Σήμερα δεν υπάρχει ούτε μια ραδιοφωνική εκπομπή που να απευθύνεται σε μικρά παιδιά, παρόλο που το ραδιόφωνο θεωρείται το πιο κατάλληλο μέσο ενημέρωσης και γι' αυτά, καθώς μπορεί να αποτελέσει δίοδο προς την αχαλίνωτη ελευθερία της φαντασίας τους.
Εδώ Λιλιπούπολη (Full Album)
Τραγουδούν: Σπύρος Σακκάς, Σαβίνα Γιαννάτου, Αντώνης Κοντογεωργίου και Νένα Βενετσάνου
Μουσική: Δημήτρης Μαραγκόπουλος, Λένα Πλάτωνος, Νίκος Κυπουργός, και Νίκος Χριστοδούλου
Στίχοι: Μαριανίνα Κριεζή
Πηγές
- Η αληθινή Λιλιπούπολη: podcast του Άρη Δημοκίδη στο lifo (5.7.2021): https://www.lifo.gr/podcasts/wraia-pragmata/i-alithini-lilipoypoli
- Το CD με τα τραγούδια της Λιλιπούπολης, μαζί με το κείμενο της Ελένης Τζαβάρα, βρήκα στην σελίδα της Λένας Πλάτωνος στο Facebook, στις 7 Φεβρουαρίου 2022. Ένα μικρό δείγμα από εκπομπές που έχουν σωθεί, μπορείτε να ακούσετε εδώ και εδώ.
- Μια πολύ ωραία παρουσίαση της Λιλιπούπολης για παιδιά του Δημοτικού βρήκα επίσης στο ιστολόγιο ΠΟΔήΛΑΤΟ (από δάσκαλος98): Εδώ Λιλιπούπολη, Ο κόσμος της Λιλιπούπολης, Η χώρα των Μπεμπάντων, Τα τραγούδια της Λιλιπούπολης, Έξι τραγούδια για τα χρώματα.
Photo2: musicpaper
Photo3: womantoc (Όταν η παιδική ραδιοφωνική εκπομπή "Εδώ Λιλιπούπολη" έφερε την επανάσταση -- Επιλεγμένα αποσπάσματα από την εκπομπή της ΝΕΤ "ΟΙ ΠΑΡΕΕΣ ΓΡΑΦΟΥΝ ΙΣΤΟΡΙΑ" (28-12-2010): https://youtu.be/gSa3RiImkAQ) και επίσης εδώ (Εδώ Λιλιπούπολη στο Facebook)
"I am as a dolphin born into a concrete pool; who has never known anything better yet yearns for the open sea; Perhaps a seabird's feather once landed in my pool; and instinct knew the odour of the place where I should be"...
Μπορείτε να ακούσετε και εκ των υστέρων την εκπομπή που βρίσκεται καταχωρημένη εδώ: https://webradio.ert.gr/deytero-programma/adespotes-notes-marianina-kriezi-1947-2022/
*Περισσότερα αφιερώματα στην Μαριανίνα, εδώ: https://webradio.ert.gr/tag/marianina-kriezi/ -- https://www.ertecho.gr/search/%CE%9C%CE%B1%CF%81%CE%B9%CE%B1%CE%BD%CE%B9%CE%BD%CE%B1%20%CE%9A%CF%81%CE%B9%CE%B5%CE%B6%CE%B7
"I am as a dolphin born into a concrete pool; who has never known anything better yet yearns for the open sea; Perhaps a seabird's feather once landed in my pool; and instinct knew the odour of the place where I should be"...
Μια αδημοσίευτη επιστολή της 14χρονης Μαριανίνας Κριεζή στον Γιώργο Σεφέρη
Στην μνήμη της Μαριανίνας Κριεζή, που έφυγε από την ζωή στις 6 Φεβρουαρίου 2022, ο συγγραφέας Άκης Γαβριηλίδης έδωσε στη δημοσιότητα, κάτι που είχε ανακαλύψει κατά τη διάρκεια της έρευνάς του για την συγγραφή του βιβλίου του για τον "Ασιάτη Σεφέρη", μαζί με την παρακάτω σημείωση:
"Πριν από λίγα χρόνια, στο πλαίσιο της έρευνάς μου για τον Ασιάτη Σεφέρη, είχα επισκεφθεί κάποιες φορές και τη Γεννάδειο Βιβλιοθήκη, στην Αθήνα, ώστε να συμβουλευθώ το αρχείο του ποιητή που βρίσκεται εκεί. Σε μία από αυτές τις επισκέψεις, με έκπληξη διαπίστωσα ότι μέσα στην αλληλογραφία του υπήρχε και μία επιστολή σταλμένη από μία δεκατετράχρονη μαθήτρια ονόματι Μαριανίνα Κριεζή. Εξ όσων γνωρίζω, η επιστολή αυτή δεν είναι μέχρι τώρα δημοσιευμένη πουθενά. Μολονότι το εύρημα αυτό δεν ταίριαζε με όσα έψαχνα εγώ, την αντέγραψα με τη σκέψη ότι ίσως κάποτε προκύψει κάποια ευκαιρία να αξιοποιηθεί. Δεν φανταζόμουν τότε ότι δυστυχώς η ευκαιρία επρόκειτο να είναι ο θάνατος της Μαριανίνας και ότι θα προέκυπτε τόσο σύντομα. Την δημοσιεύω λοιπόν στη μνήμη της". - Άκης Γαβριηλίδης (nomadicuniversality -- facebook)*
Αγαπητέ μου κε Σεφέρη,
Σας στέλνω το πρώτο μου μικρό βιβλίο με σχήματα και ρυθμούς από τη ζωή μου, σαν πρόφαση να σας μιλήσω όχι για θαυμασμό, μα για ευγνωμοσύνη. Έμαθα την ποίηση από επιγραμματικές σας ή συνεχόμενες εξωτερικεύσεις, από εξωτερικεύσεις που μου δόθηκαν με τόσην απαλότητα, με τόση εμπιστοσύνη _ πήρα για πρώτη μου φορά στα χέρια την ποίηση που καταργεί και την παραμικρότερη τεχνική και γίνεται σφυγμός ψυχής. Και το τέλεια αληθινό δεν σηκώνει κριτική, δεν σηκώνει κατάφαση, μόνο πολλή αγάπη. Τι παράξενο, να στέκεται ένας άνθρωπος γυμνός πάνω σε μια πέτρα· θα πρέπει ν’ αγαπάτε πολύ τους ανθρώπους, να μη σας έχουν απογοητεύσει ποτέ. Η αληθινή ομορφιά είναι η απίστευτα κι’ ανεύρετα ειλικρινής προσφορά – και δεν έχω να σας πω παρά ένα το ίδιο ειλικρινές «Ευχαριστώ».
Όμως, είναι κρίμα να μένετε στο Λονδίνο. Ο μπαμπάς, όποτε πηγαίνει για τις δουλειές του γυρίζει με θλιμμένο ύφος και λίγο εξαϋλωμένος. Κάνει κι’ αδεξιότητες είναι αλήθεια – ας πούμε, πάει στο Κινέζικο εστιατόριο και τρώει λουλούδια. Μα … ο καιρός … θα σας λείπει τόσο το κλίμα μας, το χρώμα, ο χαρακτήρας, ο ουρανός μας – προπαντός αυτός! Όταν γυρίσετε για λίγες ημέρες, πρέπει να πάτε στην Ύδρα. Θα γεμίση η ομπρέλλα σας Ελλάδα για πολύν καιρό. Είναι πατρίδα μου η Ύδρα. Έχουμε ένα μεγάλο σπίτι εκεί με στέρνα και χελιδονοφωλιές, που βλέπει στη θάλασσα.
Είμαι δεκατεσσάρων χρονών τώρα. Έχω τους γονείς μου, ένα χρυσόψαρο τον Εδουάρδο, ένα ποδήλατο και καλά βιβλία. Το γατάκι μου πέθανε. Σε μερικές μέρες έχω και διαγωνισμούς. Πάω στο Αμερικανικό Κολλέγιο Θηλέων Ελληνικού όπου συννεφιάζω απ’ τ’ αγγλικά και το θόρυβο των αεροπλάνων. Ξέρω αρκετά γαλλικά και ζωγραφίζω πού και πού, αγαπώ το θέατρο, τα γλυκά και το Μόζαρτ, μα στα μαθήματα δεν είμαι σπουδαία.
Όνειρό μου είναι ν’ αποχτήσω ένα ποίημά σας σε χειρόγραφό σας, να το κρεμάσω απέναντι στο κρεββάτι μου και να το βλέπω κάθε πρωί. Θάναι μια από τις μεγάλες χαρές της ζωής μου.
Με την αγάπη μου
Μαριανίνα
(αρχείο Σεφέρη, στην Γεννάδειο Βιβλιοθήκη, Φάκελος 37, υποφάκελος 6)
Αναδημοσιεύσεις at lifo, infokids [tag], ertnews, flash.gr, kathimerini, ogdoo, itravelpoetry, sarantakos.wordpress.com (facebook)
*Update
Η επιστολή της Μαριανίνας προς τον Γιώργο Σεφέρη δεν έμεινε αναπάντητη. Λίγες μέρες μετά την δημοσίευσή της από τον Άκη Γαβριηλίδη, η απάντηση του ποιητή ήρθε στο φως της δημοσιότητας από τον δημοσιογράφο Γιώργο Αλλαμανή [1 -- nomadicuniversality, 2 -- lifo]. "Συλλογίζομαι, λέει ο Σεφέρης στο νέο κορίτσι, πως στην ηλικία σας, ασφαλώς δεν ήξερα να γράφω τόσο καλά όπως εσείς. Αυτό μου έδωσε χαρά. Πρέπει να σημαίνει πως ο τόπος προκόβει"... [ΚΠ, Δεύτερο Πρόγραμμα 103,7, ΑΓ1, ΑΓ2]
Και η επικοινωνία δεν σταματά στην ανταλλαγή αυτών των δύο επιστολών. Λίγες μέρες αργότερα, ο συνθέτης Νίκος Χριστοδούλου δημοσίευσε στο περιοδικό "Χάρτης" την συνέχεια αυτής της πολύ ενδιαφέρουσας από πολλές απόψεις αλληλογραφίας. [hartismag, facebook]
"I am as a dolphin born into a concrete pool; who has never known anything better yet yearns for the open sea; Perhaps a seabird's feather once landed in my pool; and instinct knew the odour of the place where I should be"...
Τα κητώδη, και ιδιαιτέρως εκείνα που ανήκουν στην οικογένεια "Ζιφιίδες", αυτά που περιγράφονται στα Ελληνικά με τον όρο "ραμφοφάλαινες" (Ziphiidae, beaked whales) και απαντώνται σε πολύ μεγάλα βάθη όπως οι ζιφιοί (Cuvier's beaked whale - Ziphius cavirostris), επηρεάζονται δραματικά από τις σεισμικές έρευνες και τις άλλες μορφές ηχητικής ρύπανσης των θαλασσών. Πολλά προσαράζουν νεκρά και άλλα με ρήξη ωτικού τυμπάνου ή και αίμα που φαίνεται να αναβλύζει από τα αυτιά και από τα μάτια τους. Στην Ελλάδα, σεισμικές έρευνες για υδρογονάνθρακες γίνονται συχνά και στην ευαίσθητη θαλάσσια περιοχή που διατρέχει τα νησιά του Ιονίου, περνάει από τα ανοιχτά της νοτιοανατολικής Κρήτης, εκτείνεται μέχρι την Ρόδο και είναι γνωστή ως Ελληνική Τάφρος (Hellenic Trench). Η Ελληνική Τάφρος συγκαταλέγεται ανάμεσα στους πέντε σημαντικότερους βιότοπους της Μεσογείου για τον ζιφιό και ο ρόλος της στην επιβίωση των απειλούμενων θαλάσσιων θηλαστικών είναι κρίσιμος, όχι μόνον για την Ελλάδα αλλά και για ολόκληρη την Μεσόγειο.
Ο όρος "βαρότραυμα" (barotrauma) αναφέρεται στην μηχανική βλάβη που προκαλείται στους ιστούς ενός σπονδυλωτού εξ αιτίας μιας απότομης μεταβολής στην διαφορά πίεσης μεταξύ των αερίων που βρίσκονται μέσα στους ιστούς του σώματος και αυτών που βρίσκονται στον περιβάλλοντα χώρο (είτε αυτός είναι υγρός είτε αέριος). Η λέξη είναι ελληνική, από το βάρος (baro) που αναφέρεται στην πίεση και το τραύμα (trauma), και σημαίνει κάκωση ιστών οφειλόμενη στην διαφορά πιέσεων. Αρχικά, η βλάβη προκαλείται εξ αιτίας της υπερβολικής διάτασης των ιστών, άμεσα λόγω της διαστολής των αερίων ή έμμεσα από την διαφορά της υδροστατικής πίεσης. Η ρήξη των ιστών μπορεί να περιπλέκεται από εισβολή αερίων, τοπικά στο αρχικό τραύμα ή και σε πιο απομακρυσμένες περιοχές του σώματος, όπου ενδέχεται να προκαλέσει άρση της αιματικής κυκλοφορίας και να διαταράξει την φυσιολογική λειτουργία διαφόρων οργάνων.
Το βαρότραυμα, γνωστό και ως πάθηση των αεροσυνοδών (κατά την απότομη προσγείωση ή και απογείωση του αεροπλάνου) [protothema] και των ψαροτουφεκάδων (κατά την ταχεία κατάδυση ή ανάδυση) αφορά συχνά τις κοιλότητες των αυτιών και των ρινικών κόλπων. Ανάλογες ιστικές αλλοιώσεις παρατηρούνται επίσης κατά την νόσο των δυτών, λόγω σχηματισμού φυσαλίδων στα αιμοφόρα αγγεία του πνεύμονα και διαφόρων περιφερικών οργάνων, η οποία μπορεί να καταλήξει σε παράλυση ή και θάνατο.
Τα κητώδη (φάλαινες, δελφίνια και όλα τα οδοντοκήτη) υφίστανται σοβαρό βαρότραυμα που προκαλεί αναπηρία, όταν εκτίθενται σε έντονες αλλαγές πίεσης που προκαλούνται από σόναρ του ναυτικού, αεροβόλα της βιομηχανίας πετρελαίου, εκρηκτικά, υποθαλάσσιους σεισμούς, και υποβρύχιες ηφαιστειακές εκκρήξεις. Τραυματισμοί άλλων θαλάσσιων θηλαστικών ή και πτηνών, αλλά και ψαριών, έχουν καταγραφεί επίσης σε αρκετές μελέτες. Το βαρότραυμα δεν είναι ο μόνος, αλλά είναι ένας από τους κυριότερους λόγους εκβρασμού των κητωδών. [Why do whales and dolphins strand? -- WDC]
Τα θαλάσσια θηλαστικά διαθέτων ειδικές προσαρμοστικές ικανότητες για να προστατεύονται από τις μεταβολές της πίεσης που σχετίζονται με την φυσιολογική κατάδυση και ανάδυση. Όταν όμως οι μεταβολές αυτές είναι πολύ έντονες ή συμβαίνουν απότομα, τα ζώα υποφέρουν από ρήξεις αγγείων και διαφόρου βαθμού αιμορραγίες σε διάφορα όργανα του σώματος, καθώς επίσης και διαφόρου βαθμού καταστροφές ιστών και οργάνων - από επιφανειακούς μώλωπες έως ρήξη τυμπάνου, και από πνευμονικές έως και εγκεφαλικές αλλοιώσεις, που πολύ συχνά καταλήγουν στον εκβρασμό ή/και τον θάνατό τους.
Οι ζιφιοί είναι κητώδη που ζουν σε πολύ βαθειά νερά και καταδύονται σε βάθη μέχρι και τριών χιλιάδων μέτρων για την αναζήτηση της τροφής τους. Σύμφωνα με τη διεθνή εμπειρία από πολυάριθμα περιστατικά, είναι ευρέως παραδεκτό ότι ο κυριότερος λόγος της προσάραξης αυτών των ζώων στα ρηχά ή και της εκθαλάσσωσής τους ("εκβρασμοί") είναι η έντονη υποβρύχια ηχορύπανση, είτε από ορισμένες συχνότητες sonar του πολεμικού ναυτικού, είτε από τις "ηχητικές εκρήξεις" που προκαλούνται κατά διάρκεια των σεισμικών ερευνών για την αναζήτηση υδρογονανθράκων στους βυθούς των θαλασσών. Η έντονη και αιφνιδιαστική ηχορύπανση ωθεί τους Ζιφιούς σε απότομη και ταχεία ανάδυση στην επιφάνεια της θάλασσας, προκαλώντας συμπτώματα αντίστοιχα με αυτά της νόσου των δυτών, που συχνά καταλήγουν στον θάνατό τους [archipelago].
Η αναζήτηση υδρογονανθράκων (υγρών και αέριων) στους βυθούς των θαλασσών γίνεται με έναν μηχανισμό ("air gun") που παράγει κύματα κρούσης, η αντανάκλαση των οποίων στο βυθό αναλύεται για να διαπιστωθεί η ύπαρξη ή μη κοιτασμάτων. Για την αναζήτηση ενός κοιτάσματος χρησιμοποιούνται δεκάδες μηχανισμοί, η λειτουργία των οποίων παράγει συνεχείς βίαιες εκρήξεις ανά 10 με 15 δευτερόλεπτα για ολόκληρες εβδομάδες. Ο θόρυβος που προκαλούν είναι τουλάχιστον διπλάσιος από εκείνο ενός τζετ κατά την απογείωση [oikosymmaxia].
Επιλεκτικές αναφορές
Does acoustic testing strand whales? pelagosinstitute/pdf
Image [pelagosinstitute/zifioi] Το ερευνητικό πρόγραμμα "Ziphius" ξεκίνησε το 1996 με την μελέτη του φαινομένου του εκβρασμού και θανάτου 20 τουλάχιστον ζιφιών στην περιοχή του Κυπαρισσιακού Κόλπου. Η πρώτη σημαντική ανακάλυψη στα πλαίσια του προγράμματος δημοσιεύθηκε στο κορυφαίο επιστημονικό περιοδικό Nature και μεταδόθηκε από το Reuters, το BBC World Service, το CNN, το ABC News, το Time, τους Times, το Economist, την Guardian (international), το BBC Wildlife Magazine και δεκάδες άλλα διεθνή και ελληνικά ΜΜΕ. Η έκταση που πήρε το θέμα οδήγησε το ΝΑΤΟ σε προσωρινό πάγωμα των ακουστικών στρατιωτικών δοκιμών... Παράλληλα, άνοιξε ένα πολύ μεγάλο κεφάλαιο στην γνώση μας σχετικά με τα κητώδη, χάρη στην ειδική τεχνολογία που αναπτύχθηκε για να μελετηθεί η επίδραση των σόναρ και του θορύβου γενικότερα στα βαθιά καταδυόμενα κητώδη (κυρίως ζιφιοί και φυσητήρες)... Τον Νοέμβριο και Δεκέμβριο του 2011, στην διάρκεια ασκήσεων του ιταλικού πολεμικού ναυτικού, συνέβη και νέος μαζικός εκβρασμός στο Ιόνιο Πέλαγος... Είναι πολύ πιθανό ότι ο πληθυσμός των ζιφιών στο Ιόνιο Πέλαγος βρίσκεται πια στα όρια της εξαφάνισής του.
"I am as a dolphin born into a concrete pool; who has never known anything better yet yearns for the open sea; Perhaps a seabird's feather once landed in my pool; and instinct knew the odour of the place where I should be"...
