"UNDER PRESSURE": δελφίνια και άλλα κητώδη υπό εξαφάνιση στις θάλασσες της Ευρώπης

Σύμφωνα με νέα έκθεση της ελβετικής οργάνωσης θαλάσσιας προστασίας Oceancare, που δημοσιεύτηκε τον περασμένο Απρίλιο, στις θάλασσες της Ευρώπης κατοικούν 33 είδη κητωδών, τα οποία αντιμετωπίζουν σοβαρούς κινδύνους, ενώ τέσσερα από αυτά είναι ήδη υπό εξαφάνιση. Εκτός από την υπεραλίευση που γίνεται παντού, αλλά και την ανεξέλεγκτη σφαγή που γίνεται ακόμη στα νησιά Φαρόε, τη Νορβηγία και την Ισλανδία, τα κητώδη απειλούνται από τυχαία σύλληψη (εμπλοκή σε δίχτυα και άλλα αλιευτικά εργαλεία - bycatch), από την ηχορύπανση των θαλασσών (ακτοπλοΐα, υποβρύχιες κατασκευές, στρατιωτικές ασκήσεις, έρευνες για φυσικό αέριο και ορυκτά καύσιμα), από την χημική ρύπανση, τα πλαστικά, και την κλιματική αλλαγή. Την έκθεση συνέταξαν κορυφαίοι επιστήμονες από όλη την Ευρώπη, προκειμένου να αναδείξουν το καθεστώς διατήρησης των κητωδών της Ευρώπης το οποίο, στην πράξη, δεν επαρκεί για να τα προστατεύσει.

Εξετάζοντας την Κόκκινη Λίστα της Διεθνούς Ένωσης Προστασίας της Φύσης (THE IUCN RED LIST OF THREATENED SPECIES --facebook/dolphinbiology/photos) για τα κητώδη της Ευρώπης, διαπιστώνουμε ότι, από τους τέσσερεις πληθυσμούς που βρίσκονται ένα βήμα πριν από την εξαφάνιση (Critically Endangered Status), ο ένας ζει στην Ελλάδα. Πρόκειται για το "κοινό δελφίνι" (Delphinus Delphis) του Κορινθιακού Κόλπου. Για χιλιάδες χρόνια, το είδος αυτό ήταν το πιο κοινό είδος δελφινιού σε ολόκληρη τη Μεσόγειο. Σήμερα, την ίδια στιγμή που στον Κορινθιακό Κόλπο υπάρχει ένας πληθυσμός αποτελούμενος από περίπου 1.300 ζωνοδέλφινα και ένας μικρότερος πληθυσμός από ρινοδέλφινα, δεν έχουν απομείνει παρά μονάχα 22 κοινά δελφίνια. Τα λιγοστά αυτά άτομα, προκειμένου να επιβιώσουν, έχουν εγκαταλείψει τα ρηχά νερά, δεδομένου ότι η τροφή τους που αποτελείται από αφρόψαρα (σαρδέλες και γάβρους) έχει λιγοστέψει εξαιτίας της υπεραλίευσης. Έτσι αναγκάζονται να ζουν στα βαθιά, σχηματίζοντας κοινά κοπάδια με τα ζωνοδέλφινα, ζευγαρώνοντας μαζί τους και δημιουργώντας υβρίδια, τα οποία είναι ήδη διπλάσια από τα εναπομείναντα κοινά δελφίνια. 

Όλοι σχεδόν οι Ευρωπαίοι, λένε πως αγαπούν τα δελφίνια. Και υποτίθεται ότι τα δελφίνια, οι φάλαινες και τα άλλα κητώδη συγκαταλέγονται ανάμεσα στα άγρια ζώα που απολαμβάνουν ικανοποιητική προστασία. Στην πράξη όμως, τα 33 είδη κητωδών που ζουν στις θάλασσες της Ευρώπης βρίσκονται συνέχεια "υπό πίεση", όπως προειδοποιούν οι επιστήμονες. Το μέλλον για τα ζώα αυτά είναι αβέβαιο, επισημαίνει στην έκθεση που έχει τίτλο "UNDER PRESSURE – The need to protect Whales and Dolphins in European Waters" η "OceanCare" (βίντεο). Ανάμεσα στα κητώδη που ζουν και κινδυνεύουν στις θάλασσες της Ευρώπης είναι η γαλάζια φάλαινα (το μεγαλύτερο ζώο που έζησε ποτέ στον πλανήτη γη) στον Αρκτικό Ωκεανό, ο φυσητήρας της Μεσογείου, η όρκα του Γιβραλτάρ και η μικρόσωμη φώκαινα της Βόρειας και της Μαύρης Θάλασσας. 

Στην Ελλάδα, ίσως δεν είναι ευρύτερα κατανοητό ότι ο Κορινθιακός κόλπος είναι ένα θαλάσσιο οικοσύστημα με πολλές ιδιαιτερότητες και μεγάλη αξία. Με το μακρόστενο σχήμα του, την απότομη αύξηση του βάθους του, και κυρίως με το γεγονός ότι επικοινωνεί με την υπόλοιπη θάλασσα μόνο από ένα στενό και ρηχό άνοιγμα στα δυτικά όπως το Γιβραλτάρ, αποτελεί μια μικρογραφία της Μεσογείου. Ακόμη μάλιστα μια απίθανη ομοιότητα είναι το γεγονός ότι, στα νότιο-ανατολικά, οι άνθρωποι κατασκεύασαν ένα δίαυλο, ώστε να μην περιπλέουν την Πελοπόννησο, όπως ακριβώς έγινε στο Σουέζ για να μην κάνουν τον κύκλο της Αφρικής! Και ίσως δεν είναι ευρύτερα γνωστό ότι ο κόλπος αυτός φιλοξενεί 4 είδη δελφινιών (ζωνοδέλφινα, "κοινά" δελφίνια, σταχτοδέλφινα και ρινοδέλφινα), δηλαδή όλα τα είδη δελφινιών που ζουν μόνιμα στην Ελλάδα και τη Μεσόγειο. Μετά από επίμονες προσπάθειες από το Ινστιτούτο Κητολογικών Ερευνών "Πέλαγος" και άλλες οργανώσεις, το 2018 η περιοχή κηρύχθηκε προστατευόμενη ("Natura 2000"), όμως οι ανθρώπινες δραστηριότητες που την απειλούν (όπως η υπεραλίευση από μηχανότρατες και γρι γρι) συνεχίζονται. 

Όπως αναφέρει ο ιδρυτής και επιστημονικός υπεύθυνος του Ινστιτούτου Κητολογικών Ερευνών Πέλαγος, Αλέξανδρος Φραντζής, εκτός από τα κοινά δελφίνια του Κορινθιακού, σε κίνδυνο βρίσκονται επίσης οι φυσητήρες που ζουν στην Ελληνική Τάφρο και οι φώκαινες που ζουν στο Θρακικό πέλαγος. Πολύ πρόσφατα, η ελληνική πολιτεία αναγνώρισε [GreatGreekBigBlue] επιτέλους ότι υπάρχει πρόβλημα σύγκρουσης των φυσητήρων με πλοία, χωρίς όμως να συστήσει στα πλοία να τροποποιήσουν ελαφρώς την πορεία τους, αποφεύγοντας τις περιοχές στις οποίες ζουν φυσητήρες.

Τα πάλαι ποτέ "κοινά" δελφίνια του Κορινθιακού αντιμετωπίζουν πολύ μεγάλες πιθανότητες εξαφάνισης μέσα στα επόμενα 16 χρόνια, επισημαίνει και ο Giovanni Bearzi. Ο Ιταλός θαλάσσιος βιολόγος που μελετά τα κητώδη της Μεσογείου από το 1986, παρατηρεί με θλίψη ότι τα ζώα που τελικά επιβιώνουν είναι όσα προσαρμόζονται καλύτερα σε μια ζωή εξαρτημένη από τους ανθρώπους, όπως τα περιστέρια, οι αρουραίοι και οι αλεπούδες, που καταντούν πολύ συχνά ζητιάνοι ή και "παράσιτα" των πόλεων. Το ίδιο ισχύει και για τα ρινοδέλφινα που, προκειμένου να επιβιώσουν, αναγκάζονται να γίνουν "κλέφτες" των ψαριών που ξεφεύγουν από τις ιχθυοκαλλιέργειες. 

Φαίνεται τελικά ότι εμείς οι άνθρωποι τρώμε τα πάντα και δεν αφήνουμε τίποτα για κανένα άλλο είδος, ενώ αντιμετωπίζουμε τα άγρια ζώα ως ανταγωνιστές, και τα οικόσιτα ως υπηρέτες μας. Και ενώ για τα οικόσιτα είμαστε εξ ολοκλήρου υπεύθυνοι, για τα άγρια δεν είναι απαραίτητο πάντοτε να κάνουμε κάτι προκειμένου να τα προστατέψουμε. Το μόνο που χρειάζεται είναι να μην τα αναγκάζουμε να γίνονται πρόσφυγες, ν' αφήσουμε και γι' αυτά λίγη τροφή, και να μην λεηλατούμε τόσο αλύπητα τα σπίτια τους. -Κάκη Πριμηκύρη

Με πληροφορίες από kathimerini, OceanCare, Dolphin Biology and Conservation και Πέλαγος

 

Δείτε περισσότερα: 

• Δελτίο Τύπου: Scientists warn: European whales and dolphins “Under Pressure” of extinction  Media Release (22/04/2021)

• UNDER PRESSURE – The need to protect Whales and Dolphins in European Waters -- facebook/MarineConservationPolicy/photos

• Περίληψη της έκθεσης στα Αγγλικά: Summary in English 

• Ολόκληρη η έκθεση: Full Report

• Video στο YouTube -- Video στο facebook

• Φωτογραφίες
  

 

 Κοινοποιήθηκε εδώ , εδώ και εδώ, στα σχόλια

 

 

 

Γενικές πληροφορίες - Βασικές έννοιες 

(Προτεινόμενοι σύνδεσμοι)

• ΘΑΛΑΣΣΙΑ ΘΗΛΑΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ: thalassapedia

• ΤΑ ΚΗΤΩΔΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ: arion

• Βασικές έννοιες σχετικά με τα είδη κητωδών: pelagosinstitute 

• Οι σωστοί όροι και ονόματα των διαφόρων ειδών κητωδών: pelagosinstitute