Αφορμή γι' αυτό το κείμενο είναι η κυκλοφορία στην Ελλάδα του βιβλίου "Στις φλόγες - Το καυτό θέμα της κλιματικής αλλαγής" της Ναόμι Κλάιν (Naomi Klein -- On Fire - The (Burning) Case for a Green New Deal), σε μετάφραση του Μιχάλη Μακρόπουλου, από τις εκδόσεις Κλειδάριθμος.
Από "Το Δόγμα του Σοκ", που αποτελεί μια εναλλακτική προσέγγιση στην ιστορία της επανάστασης των ελεύθερων αγορών και την έκανε παγκοσμίως γνωστή, η Κλάιν δεν έχει σταματήσει να γράφει, έχοντας πλέον σαν στόχο όχι μόνο την αποκάλυψη και τη διαμαρτυρία, αλλά και τη συμμετοχή στη διαμόρφωση προτάσεων, όπως είναι το Πράσινο New Deal. Στα πλούσια σε προσεγγίσεις κείμενά της, επισημαίνει μεταξύ άλλων και τους κινδύνους, τις παρανοήσεις, τις εκτροπές και τις εκμεταλλεύσεις που προκύπτουν από την ανάδειξη των θεμάτων της κλιματικής αλλαγής και της προστασίας του περιβάλλοντος. Σε όλη αυτήν την ιστορία, ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει αφενός η προσπάθεια των βασικών υπευθύνων της κλιματικής αλλαγής (που αποτελούν μόλις το 1%) όχι να συμβάλλουν στην επίλυση του προβλήματος, αλλά να το εκμεταλλευτούν πολιτικά και οικονομικά, και αφετέρου η στάση των συντηρητικών, αυταρχικών και φασιστικών τάσεων, οι οποίες αντιμετωπίζουν το κίνημα ως απειλή για την καθεστηκυία τάξη, για το καπιταλιστικό σύστημα και για τη φυλετικά λευκή και θρησκευτικά χριστιανική κυριαρχία.
Είναι χαρακτηριστική η συμπαράταξη σημαντικής μερίδας των Αμερικανών με τις απόψεις των αρνητών της κλιματικής αλλαγής* που έχουν επιφανείς και πολιτικά ισχυρούς επικεφαλής σαν τον Τραμπ και τον Μπολσονάρο. Αλλά χαρακτηριστική είναι και η πλατφόρμα που προωθείται μέσα από εξτρεμιστικές ακροδεξιές οργανώσεις επικίνδυνα διαταραγμένων νεοφασιστικών στοιχείων, όπως ο Άντερς Μπρέιβικ (Anders Behring Breivik), που - θεωρώντας τον αγώνα για την κλιματική αλλαγή σαν μέρος μιας μεγάλης συνωμοσίας των "Περιβαλλοντο-Κομμουνιστών" κατά της λευκής δυτικής κουλτούρας - δολοφόνησε 77 νέους σε κατασκήνωση στη Νορβηγία το 2011, ή του Αυστραλού Μπρέντον Τάραντ (Brenton Harrison Tarrant), που - αυτοπροσδιοριζόμενος ως "εθνο-εθνικιστής" και "οικοφασίστας" - δολοφόνησε 51 άτομα και τραυμάτισε σοβαρά άλλα 49 σε δύο τεμένη στην Νέα Ζηλανδία.
 |
| politeianet.gr |
Σχετικά με τους κοινωνικούς παράγοντες που επιτείνουν αρνητικά την κλιματική αλλαγή, η Ναόμι Κλάιν λέει: "Αυτή είναι μια κρίση δημιουργημένη σε μεγάλο βαθμό από τα πλουσιότερα στρώματα της κοινωνίας: Σχεδόν το 50% των εκπομπών αερίων σε όλο τον κόσμο παράγονται από το πιο εύπορο 10% του πληθυσμού της γης. Οι επιπτώσεις αυτών των εκπομπών βλάπτουν πρώτα και χειρότερα τους πιο φτωχούς, αναγκάζοντας όλο και περισσότερους ανθρώπους να μετακινηθούν, με πολλούς ακόμα να είναι καθ’ οδόν". Μια μελέτη του 2018 από την Παγκόσμια Τράπεζα υπολογίζει ότι, μέχρι το 2050, παραπάνω από 140 εκατομμύρια άνθρωποι στην Υποσαχάρια Αφρική, στη Νότια Ασία και στη Λατινική Αμερική θα έχουν εκτοπιστεί εξαιτίας των κλιματικών πιέσεων, ένας υπολογισμός που για πολλούς θεωρείται συντηρητικός.
Αναπόφευκτα, λοιπόν, το ζήτημα της σωτηρίας της ζωής συνδέεται με την καταπολέμιση των τεράστιων ανισοτήτων, κι αυτό το συμπέρασμα θέτει επί τάπητος (για τους πιο σοβαρούς από τους διανοητές) το ζήτημα της κοινωνικής αλλαγής, δίχως την οποία ούτε η φτώχεια μπορεί να εξαλειφθεί ούτε το περιβάλλον να προστατευθεί.
Δυστυχώς, οι παλιού τύπου αριστεροί φορείς της Δύσης είτε έχουν προσαρμοστεί στις ατζέντες των αστικοδημοκρατικών κομμάτων, είτε διαπνέονται ακόμα από μια στενή έννοια οικονομισμού και εργατισμού με αποτέλεσμα να υστερούν σε σχέση με τα νέα κινήματα που έχουν αναγάγει τον αγώνα για το περιβάλλον σε ύψιστη προτεραιότητα - αν και ορισμένα και από αυτά τα κινήματα δεν συνδέουν πάντα το οικολογικό με το κοινωνικό σκέλος. Στοχαστές σαν την Ναόμι Κλάιν έχουν υπόψη τους αυτό το καίριο ζήτημα και γεφυρώνουν το χάσμα με νέες συνεχώς εξελισσόμενες επεξεργασίες.
Η αδυναμία κατανόησης της φύσης από τις κοινωνίες αποτελεί την καλύτερη απόδειξη για το ανεπαρκές επίπεδο πολιτισμού στο οποίο βρίσκεται η ανθρωπότητα. Η θεοποίηση του κέρδους, ο ανθρωποκεντρισμός των μονοθεϊστικών θρησκειών, ο ατομικισμός, η αμορφωσιά και η αλαζονεία** οδηγούν στην αποκοπή από τη ζωοποιό μας δύναμη και στην κακοποίησή της φύσης, θέτοντας την ύπαρξη μας σε άμεσο κίνδυνο. Οι εκτροπές ποταμών, οι εξορύξεις υδρογονανθράκων, οι ανεμογεννήτριες, η εντατικοποιημένη αλιεία, ο μαζικός και μη ηθικός τουρισμός και άλλα πολλά, δεν ζημιώνουν μόνον στη φύση, αλλά και τον πολιτισμό και την οικονομία μας. Δεν μπορούμε να συνεχίσουμε να προσαρμόζουμε ολόκληρη τη φύση στο είδος μας. Αυτή η θεώρηση ανήκει, εδώ και κάμποσο καιρό, σε άλλη φάση της ιστορίας, είναι μια αντίληψη που την έχουμε εξαντλήσει πλέον σε βαθμό κακουργήματος. Χρειάζεται να αλλάξουμε ριζικά τις αντιλήψεις μας, να επανασυνδεθούμε αρμονικά με το περιβάλλον, και να αναλάβουμε υπεύθυνα και ανυποχώρητα να προστατεύσουμε το κομμάτι που μας αναλογεί.
Δυστυχώς, οι ολιγαρχίες που κυβερνούν τις κοινωνίες δεν επιτρέπουν στην παιδεία να μπολιάσει τις νέες γενιές με την αγάπη για τη φύση, γιατί ξέρουν ότι αυτό θα δημιουργούσε ευαίσθητα παιδιά που θα επαναστατούσαν. Ευτυχώς όμως, τώρα πια βλέπουμε σε πολλές χώρες να εμφανίζονται μαχητικά νεανικά κινήματα, τα οποία αντιλαμβάνονται σε ποιο γκρεμό οδηγείται από τα οργανωμένα συμφέροντα η ζωή τους.
Πηγές:
**Οι βιτριολιστες: https://edromos.gr/oi-vitriolistes/
Σαββατοκυριακάτικη απόλαυση για μένα να ακούω ανθρώπους που πραγματικά έχουν κάτι να πούν, όπως ο Στέλιος Ελληνιάδης, και να τους διαβάζω συγχρόνως. Σημερινό ηχητικό (μετά τη μέση και μέχρι το τέλος) από την ραδιοφωνική εκπομπή "Ένα ντέφι που πάει παντού" με θέμα το αντίστοιχο δημοσίευμα στο "Περίπτερο Ιδεών", διαθέσιμο για να το ακούσετε ή/και να το κατεβάσετε μέχρι και τις 24-07-20, εδώ.
Ένα ντέφι που πάει παντού,
18-07-20, ΣΤΟ ΚΟΚΚΙΝΟ,
Στέλιος Ελληνιάδης
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου