Περίληψη από συνέντευξη της Naomi Klein στο Αμερικανικό VICE, τον περασμένο Μάρτιο
 |
| facebook.com/naomikleinofficial/photos |
VICE: Τι είναι ο Καταστροφικός Καπιταλισμός; Ποια είναι η σχέση του με το "Δόγμα του Σοκ";
Νaomi Klein: Ο όρος περιγράφει τον τρόπο με τον οποίο οι ιδιωτικές επιχειρήσεις δράττονται της ευκαιρίας να κερδοσκοπήσουν μέσα στις μεγάλες κρίσεις. Η κερδοσκοπία σε περίοδο καταστροφών και πολέμων δεν είναι μία νέα ιδέα. Κατά την διάρκεια της προεδρίας Μπους, μετά την 11η Σεπτεμβρίου, η κυβέρνηση ιδιωτικοποίησε και εξωτερίκευσε μια διαρκή κρίση ασφαλείας τόσο στον εσωτερικό τομέα όσο και στον εξωτερικό, με την εισβολή και κατοχή στο Ιράκ και το Αφγανιστάν. Σε συνθήκες κρίσεων, οι άνθρωποι τείνουν να εστιάζουν στις καθημερινές τους ανάγκες για να επιβιώσουν, και επίσης εμπιστεύονται περισσότερο την εξουσία, παραβλέποντας το παιχνίδι της. Το "Δόγμα του Σοκ" είναι η πολιτική στρατηγική που χρησιμοποιεί τις μεγάλες κρίσεις για να προωθήσει πολιτικές που διευρύνουν τις ανισότητες, πλουτίζουντας τις ελίτ και υπονομεύοντας οποιονδήποτε άλλον.
VICE: Από πού προέρχεται αυτή η πολιτική στρατηγική και πώς διαγράφεται στην Αμερικανική πολιτική ιστορία;
Νaomi Klein: Το "Δόγμα του Σοκ", ως στρατηγική, ήταν μία αντιπαράθεση στην πολιτική του New Deal του Προέδρου Ρούσβελτ. Ο Milton Friedman (θιασώτης της Ελεύθερης Αγοράς και του Νεοφιλελευθερισμού) πιστεύει πως όλα έγιναν χειρότερα στην Αμερική μετά την εφαρμογή του New Deal. Αντιδρώντας στη Μεγάλη Οικονομική Κρίση (1929) και στο Dust Bowl (ανομβρία και θύελλες σκόνης) κατά τη δεκαετία του '30, η κυβερνητική πολιτική που εφαρμόστηκε στη χώρα διαχειρίστηκε την οικονομική κρίση με δημόσια έργα και προσφορά εργασίας σε κρατικούς τομείς, ενώ ταυτόχρονα εφάρμοσε άμεσα μέτρα ανακούφισης των πιο αδύναμων. Εάν όμως είσαι σκληροπυρηνικός θιασώτης των ελεύθερων αγορών, καταλαβαίνεις πως όταν οι αγορές αποτυγχάνουν, η αλλαγή που επέρχεται για τους επιχειρηματικούς κολοσσούς είναι καίρια. Έτσι, το "Δόγμα του Σοκ" αναπτύχθηκε ως μέτρο πρόληψης για να μην ανοίξει ο δρόμος σε προοδευτικές πολιτικές. Οι πολιτικές και οικονομικές ελίτ κατανοούν πως σε καιρούς κρίσεων βρίσκεται η ευκαιρία τους να προωθήσουν τις αντιλαϊκές τους πολιτικές, οι οποίες πολώνουν ακόμα περισσότερο τον πλούτο, τόσο μέσα στην χώρα όσο και σε όλον τον κόσμο.
VICE: Αυτή την εποχή έχουμε πολλές κρίσεις ταυτόχρονα: την πανδημία, την έλλειψη υποδομών διαχείρισης και την κατάρρευση των χρηματιστηρίων. Μπορείς να περιγράψεις πώς ακριβώς η κάθε μία από αυτές ταιριάζει στο περίγραμμα που παρουσίασες προηγουμένως;
Νaomi Klein: Στην πραγματικότητα, η κρίση είναι ο ίδιος ο ιός. Η διαχείριση αυτής της κρίσης γίνεται με τρόπο τέτοιον που να μεγιστοποιεί τη σύγχυση και να ελαχιστοποιεί την προστασία. Δεν πιστεύω πως πρόκειται για μία συνωμοσία, απλά είναι ο τρόπος που η κυβέρνηση των ΗΠΑ και ο Τραμπ διαχειρίζονται αυτή την κρίση τόσο άσχημα. Ο Τραμπ την αντιμετωπίζει (έως τώρα τουλάχιστον ) όχι σαν μια κρίση δημόσιας υγείας, αλλά σαν ένα πιθανό εμπόδιο στην επανεκλογή του. Και αυτό είναι το χειρότερο σενάριο, ειδικά όταν συνδυάζεται με το γεγονός πως οι ΗΠΑ δεν έχουν ένα πρόγραμμα δημόσιας υγείας, και η προστασία των εργαζομένων είναι ανύπαρκτη. Ο συνδυασμός αυτών των ελλείψεων μεγιστοποιεί το σοκ. Και θα εκμεταλλευτούν το σοκ, για να διασώσουν συγκεκριμένες βιομηχανίες (αερομεταφορών, πετρελαίου, αερίου και πολυτελούς τουρισμού), οι οποίες απειλούνται παράλληλα και από την κλιματική κρίση.
VICE: Έχεις ξαναδεί κάτι τέτοιο να συμβαίνει στο παρελθόν;
Νaomi Klein: Στο "Δόγμα του Σοκ" αναφέρω πως κάτι ανάλογο συνέβη μετά τον τυφώνα Κατρίνα. Μετά τον τυφώνα Κατρίνα, οι δεξαμενές σκέψης της Ουάσιγκτον, όπως το Heritage Foundation, συναντήθηκαν και συνέταξαν έναν κατάλογο με επιθυμητές λύσεις, που θεωρούσαν "φιλικές προς τις ελεύθερες αγορές". Ας είμαστε βέβαιοι πως κάτι αντίστοιχο συμβαίνει και τώρα – για την ακρίβεια το πρόσωπο που προέδρευε στην ομάδα εργασίας για την Κατρίνα ήταν ο Mike Pence (που πήρε μέτρα αντιεργατικά και υπέρ των βιομηχανιών). Το 2008, είδαμε το Δόγμα του Σοκ να εφαρμόζεται στη διάσωση των Τραπεζών, όπου χώρες έδωσαν λευκές επιταγές στις Τράπεζες, ποσό που τελικά έφτασε παγκόσμια σε τρισεκατομμύρια δολάρια. Όμως, όλο αυτό οδήγησε στην οικονομική λιτότητα και στις περικοπές των κοινωνικών παροχών. Συνεπώς δεν πρόκειται απλά για κάτι που συμβαίνει αυτή τη στιγμή, αλλά για το τρόπο με τον οποίον θα αποπληρωθεί το κόστος όταν έρθει η ώρα του λογαριασμού.
VICE: Υπάρχει κάτι που θα μπορούσαν να κάνουν οι λαοί ώστε να απαλύνουν τη ζημιά του Καταστροφικού Καπιταλισμού που αντιμετωπίζουμε ως αντίδραση στον κορονοϊό; Βρισκόμαστε σε καλύτερη ή σε χειρότερη θέση από εκείνη μετά τον Τυφώνα Κατρίνα ή την τελευταία παγκόσμια οικονομική κρίση;
Νaomi Klein: Κάθε φορά που δοκιμαζόμαστε από μία κρίση, είτε οπισθοχωρούμε και διαλυόμαστε ή ανασυντασσόμαστε και βρίσκουμε αποθέματα δυνάμεων και συμπόνιας που δεν γνωρίζαμε πως κατέχουμε. Τούτη η στιγμή είναι μία από αυτές τις δοκιμασίες. Ο λόγος που έχω κάποιες ελπίδες πως θα επιλέξουμε να ανασυνταχθούμε είναι το ότι, αντίθετα με το 2008, έχουμε μία συγκεκριμένη εναλλακτική πολιτική που προτείνει ένα διαφορετικό είδος αντίδρασης στην κρίση και φτάνει στις θεμελιώδεις αιτίες που μας κάνουν ευάλωτους και τρωτούς, καθώς και ένα ευρύτερο πολιτικό κίνημα που την υποστηρίζει. Ακριβώς αυτό είναι το αποτέλεσμα όλης της εργασίας γύρω από το Green New Deal (Πράσινη Νέα Συμφωνία), δηλαδή η προετοιμασία ακριβώς για μία ανάλογη κρίση. Δεν επιτρέπεται τώρα να χάσουμε το κουράγιο μας. Πρέπει να παλέψουμε σκληρότερα από εδώ και εμπρός για Παγκόσμια Υγειονομική Περίθαλψη, για την Παγκόσμια Παιδική Προστασία, για αμειβόμενη άδεια ασθενείας – όλα αυτά είναι αλληλένδετα.
VICE: Εάν οι κυβερνήσεις και η παγκόσμια ελίτ εκμεταλλευτούν την κρίση για τους δικούς τους σκοπούς, τι πρέπει να κάνουν οι λαοί ώστε να αλληλοβοηθηθούν;
Νaomi Klein: Το είδος της οικονομίας που λέει πως "θα φροντίσω τον εαυτό μου και τους δικούς μου, και πως εάν δεν έχεις καλή ασφάλεια μάλλον είναι δικό σου λάθος και δεν είναι δικό μου πρόβλημα…" είναι μία οικονομία που στηρίζεται στην άποψη πως "ο νικητής τα παίρνει όλα" και διαστρεβλώνει τον εγκέφαλό μας. Εκείνο που αποκαλύπτεται από μία κρίση, όπως αυτή που ζούμε τώρα, είναι η άμεση εξάρτηση που έχουμε όλοι μεταξύ μας. Ανακαλύπτουμε τώρα πως είμαστε πολύ περισσότερο διασυνδεδεμένοι ο ένας με τον άλλο, αντίθετα με όλα αυτά που το βάρβαρο οικονομικό σύστημα επιδιώκει να μας κάνει να πιστεύουμε. Μπορεί να νομίζουμε πως θα είμαστε ασφαλείς εάν έχουμε καλή ιδιωτική περίθαλψη, αλλά αν το άτομο που ετοιμάζει το φαγητό μας ή που πακετάρει τις συσκευασίες δεν έχει την αναγκαία και ικανή υγειονομική περίθαλψη και δεν μπορεί να πληρώσει για τις εξετάσεις του – για να μην αναφέρουμε την ανάγκη να καθίσει σπίτι του επειδή δεν προβλέπεται αμειβόμενη άδεια ασθενείας – τότε δεν θα είμαστε ποτέ ασφαλείς. Εάν δεν φροντίσουμε ο ένας τον άλλο, κανείς μας δεν θα βρει φροντίδα. Είμαστε όλοι αλληλο-συνδεδεμένοι. Διαφορετικοί τρόποι κοινωνικής οργάνωσης προβάλλουν διαφορετικά κομμάτια του εαυτού μας. Αν συμμετέχεις σε ένα σύστημα που γνωρίζεις πως δεν φροντίζει τους ανθρώπους και δεν διαμοιράζει ισότιμα τα αγαθά, τότε το άπληστο, αρπακτικό κομμάτι του εαυτού σου θα προβληθεί. Οπότε πρέπει να έχεις επίγνωση και να σκεφτείς - αντί να εκμεταλλευτείς την ευκαιρία για να λεηλατήσεις και να αρπάξεις ό,τι μπορείς για να φροντίσεις μόνον τον εαυτό σου και τους δικούς σου - πώς θα αντιστρέψεις τη σχέση ώστε να μοιραστείς τα αγαθά με τους γείτονες σου και να φροντίσεις εκείνους που είναι περισσότερο ευάλωτοι.
Πρωτότυπο κείμενο (αγγλικά): Naomi Klein: Coronavirus Is the Perfect Disaster for Disaster Capitalism, By Marie Solis, VICE, Mar 13 2020: vice.com -- readersupportednews.org
Ελληνικά: Naomi Klein: "Ο Κορονοϊός είναι η Τέλεια Καταστροφή για τον Καταστροφικό Καπιταλισμό." - Βαβυλωνία | Πολιτικό Περιοδικό: babylonia.gr
Αναδημοσιεύσεις:
- Ναόμι Κλάιν: Οι ελίτ θα εκμεταλλευτούν την πανδημία ως «τέλεια καταιγίδα»: alfavita.gr -- tvxs.gr
- Ναόμι Κλάιν: Πως οι κυβερνήσεις και η παγκόσμια ελίτ θα εκμεταλλευτούν την πανδημία: enallaktikos.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου