Τα ζώα συντροφιάς και η προστασία τους - Aπόηχος μετά το πέρας της διαβούλευσης του νομοσχεδίου - Η Θέση μου για το νομοσχέδιο και τις υποχρεωτικές στειρώσεις
Την περασμένη Πέμπτη, 20 Μαϊου, το βράδυ, η δημόσια διαβούλευση στο νέο νομοσχέδιο του Υπουργείου Εσωτερικών για τα ζώα συντροφιάς ολοκληρώθηκε. Τα περισσότερα σχόλια (πάνω από 10.000) συγκεντρώθηκαν στο άρθρο 5 (υποχρεώσεις του ιδιοκτήτη δεσποζόμενου ζώου συντροφιάς - διάταξη που επιβάλλει την υποχρεωτική στείρωση των δεσποζόμενων). Πάνω από 4.000 σχόλια συγκέντρωσε και το άρθρο 6 που αφορά την εκτροφή, αναπαραγωγή και εμπορία, η οποία θα επιτρέπεται πλέον μόνον στους επαγγελματίες εκτροφείς, και όχι στους ερασιτέχνες που προσπαθούν να διασώσουν και να διατηρήσουν αυτόχθονες ελληνικές φυλές. "Στην πραγματικότητα φαίνεται ότι σκοπός του νομοθέτη είναι να αναθέσει τον κύριο ή και τον αποκλειστικό έλεγχο της αναπαραγωγής ζώων συντροφιάς στο επιχειρηματικό δίκτυο εκτροφής, εισαγωγής και πώλησης", επισημαίνει σε γνωμοδότησή του [opengov1, opengov2] ο δικηγόρος παρ' Αρείω Πάγω, διδάκτωρ Νομικής, Δημήτρης Μπελαντής, ο οποίος χαρακτηρίζει το νομοσχέδιο αντισυνταγματικό.
Προσωπικά, ΟΛΑ τα υπέροχα σκυλιά που πέρασαν από τη ζωή μου τα είχα υιοθετήσει ως πρώην
αδέσποτα ή πρώην "αζήτητα", ανεπιθύμητα, παρατημένα. Μοναδική εξαίρεση κατά κάποιον τρόπο, ένας μποξερίνος που γεννήθηκε σε φιλικό σπίτι, δόθηκε για υιοθεσία αλλά επεστράφη στην κτηνίατρό του 3 χρόνια αργότερα, βάσει μιας μυστικής και απαράβατης συμφωνίας που είχαν κάνει οι δυό τους, την εποχή που εκείνος μεγάλωνε μέσα σε μια σκούφια και κείνη τον τάιζε μ' ένα μπιμπερό... Το ίδιο και τις γάτες, εκτός από τη Momo που την έλεγα "Μμόμμομμου", με όλα τα μι διπλά, (Μόμο από το κοριτσάκι του παραμυθιού που ήξερε ν' ακούει χωρίς να μιλάει), μια πέρσικη γατούλα καλλονή, πάρα πολύ άρρωστη, ψυχικό ερείπιο και σωματικό ράκος, που η ίδια κτηνίατρος (δηλαδή η υποφαινόμενη) έδωσε αγώνα να την βγάλει από ένα άθλιο εκτροφείο της δεκαετίας του 90, την στείρωσε και την κράτησε "για πάντα"... Η γάτα Μόμο δεν ζητούσε ποτέ τίποτα, δεν μιλούσε, και δεν παραπονιόταν για κανένα λόγο. Είχε παραιτηθεί εντελώς και υπέμενε. Δεν είχε βγει από το άθλιο κλουβί της ποτέ. Γεννούσε τα γατάκια της, γύρναγε την πλάτη και τα άφηνε να πεθάνουν. Επέμεναν όμως να την ζευγαρώνουν ξανά και ξανά.
Δεν διανοήθηκα ΠΟΤΕ να αποκτήσω ζώο με αγορά, ούτε από εκτροφείο ούτε από πουθενά, και
χαίρομαι αφάνταστα που επιτέλους θα απαγορευτεί η πώληση σκυλιών και
γατιών από τα pet shops, "τα μικρά μαγαζιά της θλίψης"... Δεν υπερασπίζομαι την αναπαραγωγή των ζώων συντροφιάς χωρίς κανόνες και περιορισμούς. Μια φορά μεγάλωσα κουτάβια που γεννήθηκαν στο σπίτι μου (οκτώ ποιμενικά, υψηλής ευθύνης από κάθε άποψη και με αυξημένες απαιτήσεις όπως όλα τα μεγαλόσωμα) και, παρ' όλη τη γλύκα, κατάλαβα ότι, όποιος θέλει να κάνει κάτι τέτοιο με ιδανικούς όρους, κινδυνεύει να πάθει υπερκόπωση ή να πάει στο πτωχοκομείο, χώρια το άγχος να βρεθούν καλά σπίτια και τη θλίψη του αποχωρισμού, για να μη μιλήσουμε και για τις προσυμφωνημένες επιστροφές... Δεν θα μπορούσα να ξαναπληρώσω ποτέ αυτό το "κόστος", αντιλαμβάνομαι όμως ότι η αναπαραγωγή των ζώων συντροφιάς είναι πολύ καλύτερα να γίνεται από ερασιτέχνες σε σπιτικό περιβάλλον, και όχι από επαγγελματίες σε κλουβιά.
Δεν θα μπορούσα ποτέ να γίνω εκτροφέας, στη συγκεκριμένη περίπτωση όμως διαφωνώ κάθετα με τους υπέρμαχους της υποχρεωτικής στείρωσης και της "στρατευμένης φιλοζωίας" που ζητούν την ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΗ ΔΙΑ ΝΟΜΟΥ στείρωση ΟΛΩΝ ΑΝΕΞΑΙΡΕΤΩΣ των ζώων συντροφιάς. Δεν θα μπορούσα ποτέ να συμφωνήσω με τις στρατιές των υπερασπιστών και των "σωτήρων" που νομίζουν ότι τα ξέρουν όλα και επιμένουν να υποστηρίζουν τη θέση τους με τόση βεβαιότητα, τέτοια υπεροψία, τόσο μένος για τον οποιονδήποτε τολμά να έχει γνώμη αντίθετη από τη δική τους, και τόσο φανατισμό. Ένας από τους λόγους της διαφωνίας μου είναι ότι γνωρίζω εκ πείρας τον τρόπο με τον οποίον αυτοί οι άνθρωποι σκέπτονται και λειτουργούν και, πιστέψτε με, αυτός ο τρόπος δεν είναι πάντοτε νηφάλιος ούτε συζητήσιμος, ούτε υγιής. Στη ζωή μου, έμαθα να μην εμπιστεύομαι τους "στρατευμένους" φιλόζωους, ούτε τους στρατευμένους "φιλάνθρωπους", κι' αυτό το μάθημα το πλήρωσα ακριβά.
Υπάρχουν πολλά αρνητικά σημεία στο νομοσχέδιο, επέλεξα όμως να σχολιάσω στο άρθρο 5, γιατί αυτό είναι κάτι που γνωρίζω πολύ καλά, και γιατί με αυτό κυρίως ασχολήθηκα σε ολόκληρη την ζωή μου ως κτηνίατρος, πολλές φορές μάλιστα σε βάρος του επαγγελματικού μου συμφέροντος. Έχω στειρώσει χιλιάδες ζώα συντροφιάς, δεσποζόμενα και αδέσποτα, και έχω αναλώσει άπειρες ώρες, μέρες, μήνες, χρόνια, ειδικευόμενη εν αγνοία μου σε έναν πολύ ιδιαίτερο τομέα της κτηνιατρικής των ζώων συντροφιάς, που εκ των υστέρων έμαθα ότι στην Αμερική αναγνωρίζεται πλέον ως ειδικότητα (Shelter Medicine Practice) και αφορά εκείνη την ιδιαίτερα συγκινητική κατηγορία ευάλωτων πλασμάτων, τα ζώα συντροφιάς των καταφυγίων.
Ίσως πολλοί οργανωμένοι φιλόζωοι που ζητούν την υποχρεωτική στείρωση των δεσποζόμενων να περιμένουν ότι το μέτρο αυτό θα βοηθήσει να μειωθούν οι εγκαταλήψεις, άρα και τα αδέσποτα. Διαφωνώ, διότι πιστεύω ότι στην πράξη δεν θα εφαρμοστεί ποτέ, καθώς οι ανεύθυνοι κηδεμόνες που δημιουργούσαν το πρόβλημα ούτε και τώρα πρόκειται να συμμορφωθούν, και δεύτερον διότι η μη συμμόρφωσή τους είναι πρακτικά αδύνατον να ελεγχθεί.
Δεν δυσκολεύτηκα ποτέ να πείσω λογικούς ανθρώπους ότι η διατήρηση μιας γάτας αστείρωτης σ' ένα διαμέρισμα ισοδυναμεί με κόλαση για τους γείτονες, για τη γάτα και για τους ίδιους, οι ελάχιστοι όμως που δεν θέλησαν να πειστούν, δεν πρόκειται ούτε τώρα να στειρώσουν το ζώο τους δια της βίας επειδή το επιβάλλει ο νόμος. Και ο ασυνείδητος κηδεμόνας που διατηρεί αστείρωτο το θηλυκό του σκυλί σε ένα απομακρυσμένο χωριό στην επαρχία και σπέρνει κάθε 6 μήνες στον κόσμο κουτάβια, δεν τοποθέτησε microchip σε κανένα ζώο του μέχρι τώρα, όσο κι' αν ήταν υποχρεωτικό από το νόμο, γιατί κανένας δεν τον έλεγξε ποτέ. Κι' αν τώρα υποψιαστεί ότι υπάρχει σοβαρή πιθανότητα κάποιος να τον ελέγξει, πολύ εύκολα θα απαλλαγεί από το πρόβλημα, δημιουργώντας ένα ακόμη αδέσποτο και μάλιστα σε κατάσταση εγκυμοσύνης. "Με το ξύδι δεν πιάνονται οι μύγες", κύριοι κύριοι αρμόδιοι της κυβέρνησης, κατά πώς έλεγαν και οι παλιοί... Οι παράλογοι νόμοι άλλωστε, υπάρχουν μόνο και μόνο για να παραβιάζονται. Εκτός και αν η μόνη σας έννοια είναι να μαζέψετε πρόστιμα...
Πού θα τα βάλουν όλα τα αδέσποτα οι Δήμοι, κύριοι νομοθέτες, αυτά που ετοιμάζεστε να απαγορεύσετε στους φιλόζωους να πάρουν στο σπίτι τους και να περιθάλψουν, έχετε σκεφτεί; Ποιος φιλόζωος δεν θα παρανομήσει, όταν τού απαγορεύεται να πάει το ζωάκι που βρήκε δηλητηριασμένο, τραυματισμένο ή άρρωστο στον κτηνίατρο της επιλογής του, να το κάνει καλά και μετά να το χαρίσει στον καλύτερό του φίλο που ξέρει και αγαπά και εμπιστεύεται; Και ποιος κτηνίατρος υπάρχει περίπτωση να αρνηθεί ποτέ να προσφέρει τις υπηρεσίες του σε ζώο που θα βρεθεί στην ανάγκη του, επειδή δεν θα είναι εγγεγραμμένο στα μητρώα σας, φαντάζεστε; Αν θέλετε να καταστήσετε όλον τον κόσμο παράνομο, τότε συγχαρητήρια, το πετύχατε, αυτό το νομοσχέδιο είναι η τέλεια συνταγή.
Πέρα από ό,τι μπορεί να προσφέρει ο καθένας σαν άτομο, σαν φιλόζωος ή σαν επαγγελματίας, τα αδέσποτα ζώα συντροφιάς είναι παραπροϊόν της ανθρώπινης ανευαισθησίας και ανευθυνότητας, γι' αυτό και η πολιτεία έχει ηθική υποχρέωση να κινηθεί για την προστασία τους, τόσο σε επίπεδο πρόληψης, όσο και σε επίπεδο διαχείρισης αυτών που ήδη υπάρχουν. Σκοπός θα πρέπει να είναι η λύση του προβλήματος, και όχι το "κουκούλωμα" και η εμφάνιση μιας ψευδεπίγραφης εικόνας πολιτισμού στις μεγάλες πόλεις, τις κωμοπόλεις και τα χωριά. Στις περισσότερες χώρες της Δύσης, τις οποίες οι Έλληνες φιλόζωοι συνηθίζουν να επικαλούνται ως υπόδειγμα πολιτισμού, η διαχείριση των αδέσποτων συνίσταται σε άμεση περισυλλογή, φιλοξενία σε σωστά οργανωμένα καταφύγια, στείρωση, προσπάθεια υιοθεσίας και, εν τέλει, ευθανασία των ατόμων που πλεονάζουν. Η δια βίου παραμονή ζώων συντροφιάς σε κλειστά και απομονωμένα καταφύγια έχει σαν συνέπεια την ιδρυματοποίηση και δεν μπορεί να θεωρηθεί λύση, καθώς συνιστά κακοποίηση. Στις ΗΠΑ, 6,5 εκατομμύρια ζώα συντροφιάς περνούν το κατώφλι των καταφυγίων κάθε χρόνο, από τα οποία 1,5 εκατομμύρια θανατώνονται (ASPCA). Στην Ελλάδα, εφόσον η ευθανασία θεωρείται ηθικά απαράδεκτη, θα πρέπει να ληφθεί επί πλέον μέριμνα για την αποκατάσταση των ατόμων που δεν υιοθετούνται. Το ήπιο μεσογειακό κλίμα της χώρας μας στο μεγαλύτερο μέρος της επικράτειας, με εξαίρεση βεβαίως ορισμένες περιοχές στην Βόρεια Ελλάδα, προσφέρει την δυνατότητα εναλλακτικών λύσεων, σε αντίθεση με το ψυχρό κλίμα βορειότερων χωρών, το οποίο είναι απαγορευτικό για την διαβίωση των ζώων συντροφιάς σε εξωτερικούς χώρους. Η έλλειψη φιλοζωικής παιδείας όμως, επιφυλάσσει πολλές δυσάρεστες εξελίξεις για τα αδέσποτα, με συνηθέστερη την "φόλα" που τα περιμένει στη γωνία...
Τα καταφύγια (shelters), αν οργανωθούν σωστά, (κατάλληλη τοποθεσία εγκατάστασης, σωστές προδιαγραφές, επάρκεια και καταλληλότητα προσωπικού) μπορεί να αποτελέσουν όχι μόνον χώρους καλής διαβίωσης για τα ζώα, αλλά και κέντρα φιλοζωικής παιδείας για τους επισκέπτες, προάγοντας την υπευθυνότητα και την ενσυναίσθηση.
Τα καταφύγια θα πρέπει να εξασφαλίζουν άριστες προϋποθέσεις για την προστασία της υγείας τόσο των ζώων όσο και των ανθρώπων, και να είναι στελεχωμένα με επαρκές και κατάλληλο προσωπικό (εκπαιδευμένους φροντιστές, κτηνιάτρους, κλπ). Στις χώρες της Δύσης (Ευρώπη και Αμερική) υπάρχει πληθώρα από πρότυπα σωστών καταφυγίων, τα οποία μπορούμε να μελετήσουμε και να προσαρμόσουμε στα ελληνικά δεδομένα. Όλα αυτά βεβαίως, προϋποθέτουν την διάθεση επαρκών κονδυλίων εκ μέρους της πολιτείας, η οποία οφείλει επίσης να ελέγχει και να εξασφαλίζει την πλήρη διαφάνεια της οικονομικής διαχείρισης. Μόνο με λόγια και υποσχέσεις, κανένα πρόβλημα δεν λύθηκε ποτέ.
Η στείρωση (ωοθηκ- εκτομή, υστερ- εκτομή, ορχ- εκτομή) είναι χειρουργική επέμβαση που γίνεται υπό γενική αναισθησία και συνίσταται στην αφαίρεση των γεννητικών οργάνων. Είναι ιατρική πράξη με ενδείξεις και αντενδείξεις, και αρμόδιος για το πότε και σε ποια ζώα θα πρέπει να γίνει δεν μπορεί να είναι ο νομοθέτης. Εκ -τέμνω σημαίνει αφαιρώ, σημαίνει κόβω και πετάω. Μόνος αρμόδιος να αποφασίσει για το ΑΝ και το ΠΟΤΕ θα πραγματοποιηθεί η επέμβαση είναι ο κτηνίατρος, σε συμφωνία με τον κηδεμόνα του ζώου. Η στείρωση των αδέσποτων ζώων συντροφιάς είναι αναπόφευκτη, θα πρέπει όμως να γίνεται από έμπειρους και σωστά καταρτισμένους επιστήμονες, κάτω από τις καλύτερες δυνατές συνθήκες και με τα καλύτερης ποιότητας αναλώσιμα, ενώ τα ζώα θα πρέπει να απολαμβάνουν επαρκή μετεγχειρητική φροντίδα μέχρι την πλήρη επούλωση του εγχειρητικού τραύματος. Στα δεσποζόμενα, η στείρωση είναι ένα μέτρο για την αντιμετώπιση του υπερπληθυσμού γι' αυτό και θα πρέπει να ενθαρρύνεται με ενημέρωση και κίνητρα, όμως καμία χειρουργική επέμβαση δεν μπορεί να είναι υποχρεωτική δια νόμου, καθώς ενέχει αντενδείξεις, βραχυπρόθεσμους και μακροπρόθεσμους κινδύνους και πιθανότητα ενδεχόμενων επιπλοκών, πόσο μάλλον όταν περιλαμβάνει αναισθητοποίηση. Προϋποθέτει καλό προεγχειρητικό έλεγχο και συναίνεση του κηδεμόνα με τις επιλογές του κτηνιάτρου, οι οποίες πρέπει να γίνονται πάντοτε με γνώμονα την επιστημονική γνώση και την ηθική.
Η κακοποίηση των ζώων συντροφιάς (για να μη μιλήσουμε και για τα "άλλα" ζώα...) είναι ένα κοινωνικό φαινόμενο που χρειάζεται μελέτη και αντιμετώπιση, όχι μόνον σε επίπεδο καταστολής αλλά και σε επίπεδο πρόληψης. Οι ενημερωτικές εκστρατείες και η ευαισθητοποίηση μπορούν να αποτελέσουν χρήσιμα εργαλεία για την στήριξη όχι μόνον των ζώων αλλά όλων των ευάλωτων ομάδων (γέροντες, παιδιά, γυναίκες, μειονότητες, άτομα με διαφορετικότητες κλπ), ενθαρρύνοντας τον κόσμο να βρίσκεται πάντοτε με το μέρος των θυμάτων και όχι των θυτών ή της σιωπής, προϋποθέτουν όμως όχι μόνον την συνδρομή της αστυνομίας και της δικαιοσύνης αλλά και την συνεργασία πολλών φορέων και ειδικοτήτων (εκπαιδευτικοί, κοινωνικοί λειτουργοί, ψυχολόγοι, ψυχίατροι κλπ). Οι δε ενημερωτικές εκστρατείες για επιστημονικά θέματα (όπως για παράδειγμα η στείρωση ή τα λοιμώδη νοσήματα των ζώων) δεν μπορούν να βασίζονται σε συνθήματα, ούτε να γίνονται από ανθρώπους που δεν έχουν την γνωστική δυνατότητα να αξιολογήσουν σωστά την έγκυρη επιστημονική πληροφόρηση.
Νόμοι με μόνον επικοινωνιακό χαρακτήρα που μετρούν "κουκιά", εργαλειοποιώντας τα αιτήματα και τις προτιμήσεις διαφόρων ομάδων (είτε αυτά τα αιτήματα εκπορεύονται από ειλικρινή παρόρμηση, είτε από ιδιοτέλεια, αλαζονεία, διάθεση αυτοπροβολής ή και ημιμάθεια), και φτειάχνονται μόνον για να γίνουν αρεστοί, είναι καταδικασμένοι να αποτύχουν ως προς τον σκοπό για τον οποίον υποτίθεται ότι θεσπίστηκαν. Και νόμοι δύσκολα εφαρμόσιμοι, σκόπιμα ασαφείς ή γραφειοκρατικοί, είναι καταδικασμένοι να μείνουν για πάντα στα χαρτιά, μέχρις ότου αντικατασταθούν από άλλους νόμους, εξ ίσου δύσχρηστους και ανεφάρμοστους, αφήνοντας τα ευάλωτα πλάσματα ανυπεράσπιστα στο πεδίο της πολιτικής αντιπαράθεσης, και τις άσχημες καταστάσεις στη χώρα μας να διαιωνίζονται ες αεί.
Κάκη Πριμηκύρη, κτηνίατρος
Photo at google.gr/search
Κοινοποιήθηκε
