Εσύ τι ψάχνεις να βρεις στο Facebook;

Μόλις συνδεθείς, πάνω δεξιά το κόκκινο "αλάρμ" σε ειδοποιεί για τις ενημερώσεις που πρέπει να δεις. Δεν σβήνει αν δε το ανοίξεις. Παραδίπλα αριστερά, τα αιτήματα "φιλίας". Ένας αχταρμάς από τις κινήσεις των "φίλων", και δίπλα τα μηνύματα. Η ροή της αρχικής σελίδας δεν σταματάει ποτέ. Ξαφνικά πέφτει πάνω σου ένας ασήκωτος όγκος πληροφοριών που σου προβάλλονται εν ριπή οφθαλμού και σε τοποθετούν απέναντι. Τι ακριβώς ψάχνεις να βρεις στο Facebook; Ενημέρωση; Παρέα; Άτομα με κοινά ενδιαφέροντα; Φίλους από το παρελθόν; Αναμνήσεις απ' το μέλλον; Επικοινωνία; Να καλύψεις τη μοναξιά σου;

Συνήθειες στο σερφάρισμα ή τυχαίες επιλογές, όλα καταγράφονται. Το μέσο σε παρακολουθεί συνεχώς και καταγράφει τα πάντα στους σέρβερ του. Σου φτιάχνει κοινωνικό και ψυχολογικό προφίλ. Ξέρει ποιες ώρες μπαίνεις, πόσο κάθεσαι, τι και ποιους βλέπεις, πόση ώρα στέκεσαι στην τάδε σελίδα στο τάδε κείμενο, τι προτιμήσεις και σε ποιά θέματα έχεις, ποιους φίλους κοιτάς και ποιους απορρίπτεις, ποιους επικροτείς, πώς εκφράζεσαι. Όλα τα μηνύματα και τα "like" σου αξιολογούνται επίσης. Τα πάντα καταγράφονται και δεν σβήνονται ποτέ. Οι φωτογραφίες που βλέπεις, τα θέματα που προβάλεις, όλα όσα παρακολουθείς, πού τριγυρνάς και περιηγείσαι, τα πάντα καταγράφονται και σε κατατάσσουν κάπου. Σε λίγο καιρό, το πρόγραμμα θα ξέρει περισσότερα κι από σένα για σένα. Σιγά σιγά αρχίζει να σε ελέγχει, και συ αρχίζεις να εξαρτάσαι.

Το "προφίλ" σου, αυτό που ΝΟΜΙΖΕΣ ότι ήταν δικός σου χώρος, ένα δεύτερο σπίτι σου, είναι η διαδικτυακή σου ταυτότητα. Εδώ κοινοποιείται στο σύμπαν των "φίλων" σου (και βεβαιότατα όχι μόνον σ' αυτούς) όλη η υπόσταση σου. Άσχετα αν είναι αληθινή, ή τεχνηέντως καλλιεργημένη, αυτό που είσαι ή αυτό που εσύ έχεις επιλέξει να δείξεις. Τα "like" και οι "καρδούλες" σε ταϊζουν αυτοεκτίμηση. Σε επιδοκιμάζουν, σε εγκρίνουν, σε κάνουν να αισθάνεσαι ότι αξίζεις. Αρχίζεις να λειτουργείς για τα κολακευτικά σχόλια των άλλων. Προσαρμόζεις την εικόνα σου στο πιο αρεστό. Και σε λίγο, χωρίς να το καταλάβεις, αρχίζεις να υπάρχεις για χάρη μιας ψεύτικης επικοινωνίας, μιας εικονικής πραγματικότητας, απέναντι σε μια οθόνη που σου χαϊδεύει το θυμικό. 

Αλλάζεις σελίδες. Παρακολουθείς τις κινήσεις των "φίλων". Παίρνεις "μάτι" στις "προσωπικές" τους ζωές. Όταν πιστεύεις κάτι και μετά διαψεύδεσαι, αυξάνεται η καχυποψία σου, αρχίζεις να δηλητηριάζεσαι. Χάνεις τον μπούσουλα. Τα αξιολογικά σου κριτήρια βραχυκυκλώνονται. Δεν ξέρεις πια τι να πιστέψεις. Οι "φίλοι" σου αυξάνονται διαρκώς, και η υποκρισία και η πίεση των δημοσιεύσεων επίσης. Ένα σωρό "αλάρμ" βαράνε μέσα και έξω απ' το μυαλό σου. Γίνεσαι θύτης και θύμα ταυτόχρονα. Γίνεσαι μηχανή που, μέσω μια άλλης μηχανής, "επικοινωνεί" με έναν άλλο άνθρωπο που κι αυτός λειτουργεί ως μηχανή, έτσι όπως σας διαμορφώνει το μέσο. Σε έχουν βάλει στην πρίζα οι "πάροχοι", ελέγχοντας τον χρόνο σου και κατευθύνοντας τις επιλογές σου. 

Εκεί μέσα υπάρχουν τόσα χρήσιμα πράγματα, τόσα ενδιαφέροντα θέματα, πραγματικά ενδιαφέρουσες σελίδες. Το ζήτημα όμως είναι πώς λειτουργεί το ίδιο το μέσο. Πώς προγραμματίζει το μυαλό σου στο να διαχειρίζεται και να επεξεργάζεται πληροφορίες. Μέσα σε ένα περιβάλλον που "βομβαρδίζεται", χάνεις τον έλεγχο. Και όλα συμβαίνουν καταιγιστικά, με ρυθμούς που σε κάνουν να χάνεσαι, και να σου τρώει χρόνο, πολύ χρόνο... 

Αλήθεια τώρα, εσύ έχεις σκεφτεί ποτέ τι ακριβώς ψάχνεις να βρεις στο Facebook; Ενημέρωση; Παρέα; Άτομα με κοινά ενδιαφέροντα; Φίλους για το το μέλλον; Αναμνήσεις απ' το παρελθόν; Επικοινωνία; Να καλύψεις τη μοναξιά σου; Ή μήπως κάτι άλλο; Μήπως ένα χαμένο δικαίωμα; Ή μια πανανθρώπινη ανάγκη; Μήπως ζητάς τη δημοκρατία μιας αρχαίας αγοράς, την κοινή αυλή μιας γκρεμισμένης γειτονιάς, το καφενείο της πλατείας ενός χωριού; Την επωνυμία του ανήκειν σε μια κοινότητα; Την αποδοχή μιας οικογένειας προς τα μέλη της; Ή μήπως το δικαίωμα γνώμης σε ένα δημόσιο βήμα; Έχεις σκεφτεί αν για όλα αυτά είσαι σε θέση να ορίσεις τις ελάχιστες προποθέσεις, να θέσεις έστω έναν ή δύο δικούς σου όρους; 

Ζούμε έναν "θαυμαστό καινούργιο κόσμο", όπου έχει εμφανιστεί ένα νέο είδος ανθρώπου: ο "Homo Socialmedius", το απορροφημένο αυτόματο! Όπως ακριβώς τα περιγράφει ο νεαρός στο παρακάτω video: The integration of social media into everyday life has increased dramatically in recent years. Most view it as a positive driving force for social change; however, the over-saturation of social-media driven information in society has become a negative influence with far reaching consequences on the way we interact and work... Learn more at ted.com/talks/ryan_thomas

 

Live in the Moment: Delete Social Media | Ryan Thomas | TEDxAshburnSalon 

 https://youtu.be/pOchBnZJdEk

 

Αυτό που μόλις διαβάσατε είναι επεξεργασμένο (και διασκευασμένο) απόσπασμα από ένα κείμενο που βρήκα στο forum μιας ιστοσελίδας για αναρριχητικές διαδρομές στα ελληνικά βουνά. Η δική μου ιστορία είναι κάπως διαφορετική. Μπήκα στο "παιχνίδι", πρίν από σχεδόν 11 χρόνια, προκειμένου να σώσω έναν σκύλο, για τον οποίον θεοί και δαίμονες είχαν συνωμοτίσει να θανατωθεί, και "παγιδεύτηκα". Όταν προσπάθησα να εξηγήσω στους φίλους μου ότι το μόνο που ζητούσα από το Facebook ήταν η ενημέρωση, δεν με πίστεψε σχεδόν κανείς. Δεν ξέρω αν είχαν δίκιο. Με τον σκύλο και τους δαίμονες ξεμπέρδεψα σχετικά εύκολα. Με τους θεούς μου παλεύω ακόμα. 

Κ.Π