Σ' ένα βιβλίο που πρωτοκυκλοφόρησε μεταφρασμένο και στα ελληνικά, το 2010, με τον τίτλο "Τρώγοντας ζώα"* (Eating Animals), ο Τζόναθαν Σάφραν Φόερ** (Jonathan Safran Foer) κατάφερε να συνδιάσει την δημοσιογραφία με την λογοτεχνία και την αυτοβιογραφία με την επιστήμη, προκειμένου να εξερευνήσει τις δικαιολογίες που χρησιμοποιούμε για να υπερασπιστούμε τις διάφορες διατροφικές μας συνήθειες και παραδόσεις. Όταν πρωτοδιάβασα αυτό το βιβλίο (και το ξαναδιάβασα πολύ περισσότερες από μία φορές) βάλθηκα να το χαρίζω σε φίλους, κάτι που σταμάτησα όταν κατάλαβα ότι μάλλον είχα αρχίσει να γίνομαι δυσάρεστη για μερικούς! Ίσως γιατί, όπως σχολιάζει και ο νομπελίστας συγγραφέας John Maxwell Coetzee ("The Lives of Animals"), οι καθημερινές φρικαλεότητες της βιομηχανικής κτηνοτροφίας παρουσιάζονται από τον Φόερ τόσο ζωντανά και τεκμηριωμένα, που "οποιοσδήποτε διαβάσει το βιβλίο του και εξακολουθεί να καταναλώνει αυτά τα προϊόντα, ή δεν έχει καρδιά ή δεν διαθέτει λογική (ή και τα δύο)". Οι περισσότεροι άνθρωποι επιλέγουν να θέσουν ένα "φίλτρο ασφαλείας" στις πληροφορίες που απειλούν τα συναισθήματα και την λογική τους, ίσως γιατί ο καθένας δεν είναι πρόθυμος να μεταθέσει, από τη μια στιγμή στην άλλη, ισορροπίες που μοιάζουν, εδώ και χρόνια, βολικές για το μυαλό και την καρδιά, κι' αισθάνονται καλύτερα να μένουν στο "δεν ξέρω, δεν είδα, δεν άκουσα".
"Στις μέρες μας, "η κρεοφαγία και ο βιγκανισμός είναι δύο αντιμαχόμενες τάσεις εκ διαμέτρου αντίθετες. Τα τελευταία χρόνια, το διαδίκτυο είναι γεμάτο με εικόνες και από τις δύο πλευρές, έτσι που δεν είναι πάντα εύκολο για τους χρήστες να κάνουν διάκριση ανάμεσα στις υπερβολές και την έγκυρη πληροφόρηση. Κατακλυσμένοι από τις πάμπολλες θλιβερές ιστορίες που κάθε τόσο συναντούν, πολλοί άνθρωποι οραματίζονται έναν κόσμο περισσότερο συμπονετικό, και δεν είναι λίγοι εκείνοι που έχουν αρχίσει να αισθάνονται ότι είναι καιρός να αλλάξουν τις διατροφικές τους συνήθειες, οι περισσότεροι όμως νομίζουν πως αυτό είναι κάτι πολύ δύσκολο", λέει η Ολλανδέζα ανθρωπολόγος του μέλλοντος (futures-anthropologist), Roanne van Voorst, σε συνέντευξή της στον Αμερικανό ομότιμο καθηγητή Οικολογίας και Εξελικτικής Βιολογίας, Marc Bekoff*** και το psychologytoday.
Στο καινούργιο της βιβλίο "Μια φορά κι' έναν καιρό, τρώγαμε ζώα..." (Once Upon a Time We Ate Animals: The Future of Food) που εκδόθηκε τον περασμένο Δεκέμβριο, η Voorst εξετάζει την πιθανότητα ενός μελλοντικού κόσμου που θα είναι καλύτερος τόσο για τα ζώα όσο και για τους ανθρώπους, όχι ως ουτοπία και φαντασίωση μερικών "απροσάρμοστων" και "υπερευαίσθητων" ρομαντικών (ή και "περιθωριακών"), αλλά ως μια απολύτως ρεαλιστική προοπτική.
"Ως ανθρωπολόγος", δηλώνει η συγγραφέας του βιβλίου, "έκανα έρευνες πεδίου σε πολλά μέρη του κόσμου, περισσότερο μάλιστα σε περιοχές όπου οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής φαίνονται πλέον ξεκάθαρα. Είδα τις κοινωνικές συγκρούσεις να εντείνονται. Έζησα για περισσότερο από έναν χρόνο στην Ινδονησία, όπου έβλεπα όλο και πιο πολλούς ανθρώπους αναγκασμένους να γίνουν πρόσφυγες για να γλυτώσουν από τις πλημμύρες. Με την πάροδο του χρόνου, άρχισα να αντιλαμβάνομαι ότι ένα μεγάλο μέρος αυτού του δράματος δημιουργήθηκε εξ αιτίας της βιομηχανίας τροφίμων, και ειδικότερα εξ αιτίας της βιομηχανοποιημένης γεωργίας και κτηνοτροφίας, και αυτό τράβηξε την προσοχή μου, γιατί ήθελα να καταλάβω αν θα μπορούσε να υπάρξει για το μέλλον ένα εναλλακτικό σενάριο που να είναι ρεαλιστικό: Μήπως θα μπορούσαμε να αλλάξουμε τον τρόπο με τον οποίο παράγεται η τροφή μας; Και μήπως αυτή η αλλαγή θα μπορούσε να σώσει πολλές ανθρώπινες ζωές, όχι μόνο στο μέλλον αλλά και στο παρόν;
Γεννηθήκαμε και ανατραφήκαμε σε μια κοινωνία όπου η βρώση ζώων θεωρείται όχι μόνο κάτι φυσιολογικό αλλά και αναγκαίο για την υγεία μας, όμως δεν είναι αλήθεια. Το ότι αυτό δεν ισχύει ανακαλύφθηκε μόλις πρόσφατα, όπως και το γεγονός ότι, αντίθετα με ό,τι οι περισσότεροι από εμάς έχουν διδαχθεί να πιστεύουν, οι άνθρωποι δεν έτρωγαν ανέκαθεν ζώα. Έχουν υπάρξει μακρές περίοδοι στην ιστορία της ανθρωπότητας κατά τις οποίες οι άνθρωποι έτρωγαν μόνον φυτικές τροφές. Λανθασμένη είναι επίσης και η άποψη που θέλει τους ανθρώπους να είναι, από την αρχή της παρουσίας τους πάνω στην γη, κυνηγοί. Πτωματοφάγοι ήμασταν, περιστασιακά, εμείς οι άνθρωποι, και τρώγαμε τα υπολείμματα ζώων που είχαν σκοτωθεί από άλλα ζώα. Ούτε το σχήμα των δοντιών, ούτε το σχήμα των γνάθων δεν παρείχαν ποτέ στο ανθρώπινο είδος την ευκαιρία και την δυνατότητα να σκοτώνει μεγάλα θηράματα χωρίς την χρήση όπλων.
Το διατροφικό σύστημα πήρε την σημερινή του μορφή σχετικά πρόσφατα, και αυτό σημαίνει ότι δεν είναι και τόσο δύσκολο να το αλλάξουμε. Πολλά από όσα διδαχτήκαμε για το τι είναι υγιεινό ή/και ηθικό ή/και δίκαιο, δεν ισχύουν, καιρός λοιπόν να αλλάξουμε τις απόψεις μας πάνω στο τι μπορεί να σημαίνει στ' αλήθεια το να ζει κανείς μια "καλή ζωή". Καιρός να συνειδητοποιήσουμε ότι οι καταναλωτικές και ειδικότερα οι διατροφικές μας συνήθειες είναι μια μορφή ψήφου που μπορεί να καθορίσει το μέλλον. Υιοθετώντας έναν συγκεκριμένο τρόπο διατροφής, κάνεις μια επένδυση για το μέλλον, και επιλέγεις είτε έναν κόσμο στον οποίο τα ζώα θα υποφέρουν περισσότερο, ή έναν κόσμο στον οποίο θα υποφέρουν λιγότερο, και επίσης επιλέγεις έναν πλανήτη με περισσότερη ή με λιγότερη καταστροφή.
Ο καθένας από μας μπορεί να παίξει τον δικό του ρόλο στην Ιστορία, πόσο μάλλον τώρα που βρισκόμαστε σ' αυτό το κομβικό σημείο. Κάποτε θα έρθει η στιγμή να βρεθούμε αντιμέτωποι με τα παιδιά μας που θα μας ρωτήσουν: "Εσύ τι έκανες όταν ήδη ήξερες τις συνέπειες της βιομηχανίας τροφίμων στον πλανήτη και την ευζωία των ζώων"; Και είναι τώρα στο χέρι μας να αποφασίσουμε αν θα είμαστε τότε σε θέση να απαντήσουμε σ' αυτήν την ερώτηση. Ελπίζω ότι πολλοί από μας αρχίζουν να το καταλαβαίνουν αυτό. Μιλώ για εκτροφείς παραγωγικών ζώων που έχουν εγκαταλείψει το αρχικό ζωικό τους "κεφάλαιο" και παράγουν φασόλια, γιατί προβλέπουν ότι αυτό θα είναι το μέλλον των τροφίμων. Μιλώ για σεφ παγκοσμίου φήμης που, στα εστιατόριά τους, προσφέρουν μόνο χορτοφαγικά μενού. Μιλώ για τους καλύτερους αθλητές του κόσμου που ακολουθούν χορτοφαγική διατροφή, όπως οι ελέφαντες. Μιλώ για κρέας που καλλιεργείται στο εργαστήριο, και για άλλα τρόφιμα, η παραγωγή των οποίων δεν απαιτεί ανθρώπινη σκληρότητα. Μιλώ ακόμα για εφαρμογές γνωριμιών για vegans, και για άλλες τάσεις που τώρα αρχίζουν να εμφανίζονται. Ο κόσμος αλλάζει, κι' αυτό συμβαίνει πολύ πιο γρήγορα από όσο μπορούμε να φανταστούμε.
Τώρα, όλο και περισσότερες έρευνες καταδεικνύουν πόσο ευφυή και κοινωνικά πλάσματα είναι τα γουρούνια και οι αγελάδες. Τώρα, ξέρουμε ότι, αν χωρίσεις τα μικρά από τους γονείς, ο εγκέφαλός τους εκφράζει την ίδια ακριβώς στρεσσική ανταπόκριση με εκείνη των ανθρώπων: Ότι αυτά, όπως ακριβώς και εμείς, εκδηλώνουν πανικό. Αυτό ισχύει και για τα χταπόδια, τις φάλαινες, τα δελφίνια και πολλά άλλα είδη τα οποία, μέχρι τώρα, νομίζαμε ότι ήταν ανόητα ή αναίσθητα. Και αυτά βιώνουν πόνο ή ευχαρίστηση, δυστυχία ή ευτυχία - ακριβώς όπως εμείς. Συνεπώς, η ευθύνη για την αλλαγή της ζωής τους προς το καλύτερο είναι δική μας. Και η αλλαγή τη ζωής των ζώων προς το καλύτερο μπορεί να βελτιώσει επίσης την ζωή πάρα πολλών ανθρώπων σε ολόκληρο τον κόσμο, τόσο σ' αυτήν την γενιά όσο και στις επόμενες. Σε όποιον βρίσκει μια τέτοια ιδέα υπερβολική, θα πρότεινα να ανατρέξει στο παρελθόν, τότε που η δουλεία αποτελούσε το κυρίαρχο σύστημα παγκοσμίως. Κάποτε όλοι πίστευαν πως αυτό το σύστημα δεν θα μπορούσε ν' αλλάξει χωρίς να προκαλέσει κατάρρευση της παγκόσμιας οικονομίας! Κι' όμως, μέσα σε 100 χρόνια, από τότε που άρχισε να αμφισβητείται από μια μικρή ομάδα ακτιβιστών, η δουλεία έγινε παράνομη στα περισσότερα μέρη του κόσμου. Η αλλαγή έγινε μέσα στην διάρκεια μιας ζωής, αν λοιπόν εκείνοι τα κατάφεραν τότε, μπορούμε να τα καταφέρουμε τώρα και μεις".
Πηγή: Will the Future of Food Be a World Without Meat? at psychologytoday
Εισαγωγή και απόδοση στα ελληνικά, Κάκη Πριμηκύρη
- ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΤΗΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ ΚΑΙ ΕΝΑΣ ΚΟΣΜΟΣ ΧΩΡΙΣ ΚΡΕΑΣ (του Marc Bekoff Ph.D) at solon.org.gr -- facebook
- Θα είναι το μέλλον των τροφίμων ένας κόσμος χωρίς κρέας; at enallaktikidrasi.com
***filikaki
Κοινοποιήθηκε εδώ: https://twitter.com/KPrimikiri/status/1520147488803627014
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου