Ετικέτες

Τρίτη 19 Μαρτίου 2024

Τρώγοντας ψάρια (II)


Από άρθρο στην ιστοσελίδα της Οικολογικής Συμμαχίας, με τίτλο "Το κολαστήριο των ιχθυοκαλλιεργειών", και έρευνα της ιταλικής οργάνωσης Essere Animali 


Για τους περισσότερους ανθρώπους, ένα πιάτο με ψάρι συνδιάζεται συνειρμικά με την εικόνα μιας ψαρόβαρκας στη μέση του πελάγους. Ελάχιστοι είναι εκείνοι που προβληματίζονται σχετικά με την προέλευση αυτού του φαγητού και τις συνθήκες κάτω από τις οποίες φτάνει στο τραπέζι μας. Οι καταναλωτές δεν είναι σε θέση να εκτιμήσουν την υποβάθμιση ποιότητας που έχουν υποστεί, τα τελευταία χρόνια, όλα τα ζωικά τρόφιμα, καθώς δεν είναι ενήμεροι για τις συνθήκες κάτω από τις οποίες εκτρέφονται και θανατώνονται τα ζώα που τρώμε. 

Με λίγα λόγια, τα ψάρια αντιμετωπίζονται ως άψυχα εμπορεύσιμα αντικείμενα, περισσότερο από κάθε άλλο είδος ζώου εκτροφής, ίσως επειδή θεωρείται ευρέως ότι δεν είναι έξυπνα, ή δεν αισθάνονται πόνο, παρά το ότι τα αντίθετα έχουν πλέον αποδειχθεί επιστημονικά. Η αλήθεια είναι ότι τα ψάρια δεν έχουν φωνή, αυτό όμως δεν σημαίνει και ότι δεν υποφέρουν. Σήμερα, έχουν πλέον μελετηθεί οι γνωστικές ικανότητες των ψαριών, και είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε ότι διαθέτουν  πολύ καλή μνήμη, μπορούν να χρησιμοποιούν εργαλεία, και χτίζουν πολύπλοκες κοινωνικές σχέσεις. 
 
Ειδικότερα (και ακόμη περισσότερο), οι καταναλωτές δεν γνωρίζουν ότι η εντατικοποίηση της εκτροφής των ψαριών έχει ακολουθήσει την ίδια προβληματική λογική που οδήγησε στο τερατούργημα της βιομηχανοποίησης των πουλερικών, των χοίρων και όλων των χερσαίων "παραγωγικών" ζώων, με μια επιπλέον διαφορά, ότι δηλαδή, σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης, δεν υπάρχει καμία απολύτως νομοθεσία για την προστασία της ευζωίας αυτών των ειδών

Η ιχθυοκαλλιέργεια αποτελεί τομέα της Ζωοτεχνίας με ταχύτατη ανάπτυξη. Από το 7% της συνολικής ζήτησης ψαριού που κάλυπταν κατά το 1974 οι ιχθυοκαλλιέργειες, έφτασαν να καλύπτουν το 39% κατά το 2004, και το 51% σήμερα. Στην ταχύτατη αυτή ανάπτυξη οδήγησε η ραγδαία αύξηση της κατανάλωσης ψαριού, σε παγκόσμιο επίπεδο (από τα 18 εκατομμύρια τόνους ετησίως, το 1950, σε 104 εκατομμύρια τόνους το 2015 ). 

Η υπερεκμετάλλευση των ιχθυοαποθεμάτων που οδήγησε πολλά είδη στα όρια της εξαφάνισης, είχε σαν αποτέλεσμα την αντικατάσταση τους με εκτρεφόμενα. Το 2014, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε ότι το 96% των μεσογειακών ειδών αποτελούν αντικείμενο υπερβολικής εκμετάλλευσης, με επακόλουθες σοβαρές  επιπτώσεις στην θαλάσσια βιοποικιλότητα. Το πρόβλημα αυτό δεν αντιμετωπίστηκε με την ορθολογική μείωση της κατανάλωσηςαλλά με την δημιουργία των ιχθυοκαλλιεργειών, έτσι όπως είναι σήμερα: τεράστιες δεξαμενές στην στεριά, ή υπερμεγέθη κλουβιά στην θάλασσα, όπου αναπαράγονται και εκτρέφονται ψάρια. 

Πρόκειται για μία καθαρά εντατική, βιομηχανοποιημένη εκτροφή, με περισσότερα και από 300.000 άτομα σε κάθε δεξαμενή ή κλωβό, σε συνθήκες που αγνοούν απροκάλυπτα τις στοιχειώδεις ανάγκες ευζωίας τους. Έτσι, η απόπειρα διευθέτησης ενός θέματος που αρχικά είχε χαρακτήρα καθαρά οικολογικό, έγινε η αιτία δημιουργίας ενός επιπλέον προβλήματος, που εκτός από οικολογική έχει πλέον και ηθική διάσταση

Όλες οι έρευνες, σχετικά με την εκτροφή και την εμπορική διακίνηση των ψαριών,  φέρνουν στο φως μία πλειάδα μελανών σημείων. Ο συνωστισμός στους κλωβούς των ιχθυοτροφείων αποτελεί κανόνα, ενώ στις περισσότερες εγκαταστάσεις τα ψάρια μεγαλώνουν σε θολά και βρώμικα νερά. Το δε σοβαρότατο πρόβλημα ευζωίας που δημιουργεί ο συνωστισμός, επιβαρύνεται δραματικά από τις διαδικασίες που ακολουθούνται αναφορικά με την μεταχείριση, την θανάτωση και την μεταφορά τους. 

Για τα άλλα ζώα εκτροφής, επιβάλλεται τουλάχιστον μία σειρά μέτρων, στο πλαίσιο της προστασίας των δικαιωμάτων και της ευζωίας τους, όπως για παράδειγμα η ανασθητοποίηση  πριν την σφαγή, τα ψάρια όμως αφήνονται στον αργό και αγωνιώδη θάνατο από ασφυξία. Όπως και στα ψαροκάικα, τα ψάρια των  ιχθυοτροφείων βγαίνουν από το νερό με μεγάλα δίκτυα και αφήνονται να πεθάνουν αργά, επάνω σε πάγο. Πρόκειται για μια απεχθή πρακτική, η οποία χαρακτηρίστηκε μεν επιεικώς ακατάλληλη, ως πηγή πόνου, από μία πρόσφατη Έκθεση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά δεν αντιμετωπίστηκε με καμία νομοθετική σχετική ρύθμιση, επαφίοντας την όποια αντιμετώπιση στην καλή θέληση των επιχειρήσεων του τομέα. 

Πολύ συχνά, τα ψάρια ανασύρονται από τις δεξαμενές ή τα κλουβιά και "αναισθητοποιούνται" με δυνατά κτυπήματα στο κεφάλι, δένονται με σύρμα από τα βράγχια, και ετικετάρονται με μηχανικά μέσα, ή εκσφενδονίζονται μέσω αγωγών στα φορτηγά που τα μεταφέρουν στην αγορά, ενώ είναι ακόμη ζωντανά. 

Τα ψάρια προστατεύονται λιγότερο και θανατώνονται σε συντριπτικά μεγαλύτερους αριθμούς από όλα τα άλλα είδη έμβιων όντων. Γι' αυτό και η κοινωνία των πολιτών οφείλει να ευαισθητοποιηθεί σχετικά, και να προσανατολίσει την κατανάλωση σε άλλα, λιγότερο επιζήμια από οικολογική και ηθική άποψη, πεδία. Γιατί, ακόμη κι αν "έτσι κάναμε πάντα" (αν και ΟΧΙ ΑΚΡΙΒΩΣ ΕΤΣΙ), οι βαρκούλες που θυμόμαστε δεν υπάρχουν ή είναι ελάχιστες πια, και γιατί (είτε το θέλαμε είτε όχι, και με ταχύτητες που ίσως δυσκολευτήκαμε να ακολουθήσουμε) οι εποχές και τα μέτρα των πραγμάτων φαίνεται πως έχουν αλλάξει ανεπιστρεπτί, κι αυτό δεν ισχύει μόνο για τα ψάρια. 

Όχι, δεν κάναμε πάντα ετσι. Γιατί το ζήτημα με τα ζώα της εντατικοποιημένης κτηνοτροφίας δεν είναι μόνον ότι τα τρώμε. Η διαφορά τους με τα υπόλοιπα θνητά όντα αυτής της γης είναι ότι γεννιούνται και περνούν μια ζωή που δεν περιέχει απολύτως τίποτα άλλο εκτός από βασανισμό, μια ζωή που δεν αξίζει να την ζήσει κανείς, μόνο και μόνο για να καταλήξουν στο πιάτο μας. Το ζήτημα επίσης είναι ότι η εντατικοποίηση της κτηνοτροφίας βασίστηκε σ' ένα ψέμμα που λέει ότι τα προϊόντα της είναι φθηνά. Το κόστος παραγωγής τους όμως δεν είναι μικρότερο, απλώς μετατοπίζεται στο περιβάλλον, στην δημόσια υγεία και στα ίδια τα ζώα. 

Είτε είναι έξυπνα ή κουτά, η PeTA λέει πως "τα ζώα δεν είναι δικά μας για να τα τρώμε, να τα φοράμε και να τα βασανίζουμε", δεν πρόκειται όμως μόνο για ζήτημα ηθικής αλλά και ορθολογισμού. Γιατί, όπως λέει και ο George Monbiot, τώρα που η κάθε μας δραστηριότητα γίνεται με υπερβολική ένταση, τα ζωντανά οικοσυστήματα δεν μπορούν να το αντέξουν αυτό και, όταν αντιμετωπίζουμε την κρίση αποσπασματικά, εκεί που λύνουμε ένα πρόβλημα επιδεινώνουμε ένα άλλο. 



More info

Δεν υπάρχουν σχόλια: