Ετικέτες

Παρασκευή 28 Αυγούστου 2020

Hvaldimir η μπελούγκα: ένας λιποτάκτης ζητάει άσυλο (video)


Ο Hvaldimir είναι μια νεαρή μπελούγκα* γένους αρσενικού, που εμφανίστηκε στην Νορβηγία, τον Απρίλιο του 2019, και από τότε έχει γίνει πρωτοσέλιδο σε πολλές εφημερίδες που τον παρουσιάζουν σαν "Ρώσσο κατάσκοπο". Εγκαταστημένος στα νερά της Νορβηγίας, έχει ήπιο χαρακτήρα, διάθεση για παιχνίδι, και επιζητεί την ανθρώπινη συντροφιά. Το μικρό βίντεο με τίτλο "A Voice for Hvaldimir", που φτειάχτηκε από την νορβηγίδα κινηματογραφίστρια Regina Crosby, παρουσιάζει τον Hvaldimir σαν αυτό που πραγματικά είναι: ένα ζώο που κινδυνεύει από τις ανθρώπινες δραστηριότητες και χρειάζεται προστασία. Η Regina Crosby ανησυχεί για την τύχη του, καθώς εκ των πραγμάτων αποδεικνύεται ότι το ζώο είναι εκτεθειμένο σε κινδύνους. Η πρωτοβουλία "OneWhale", στην οποία συμμετέχουν άνθρωποι από διαφορετικές χώρες, προσπαθεί να παρακινήσει την κυβέρνηση της Νορβηγίας να λάβει δραστικά μέτρα για την προστασία του. Ο Hvaldimir είναι ήδη μια πρόκληση για πολλούς και διαφορετικούς ανθρώπους που ασχολούνται με την θαλάσσια ζωή, επιστήμονες και εμπειρογνώμονες που ασχολούνται με τα κητώδη. "Δεν είναι απλά μια μπελούγκα. Αυτό το ζώο αντιπροσωπεύει όλα τα κητώδη που έχουν την ικανότητα να συγκινούν εκατοντάδες ανθρώπους σε όλον τον κόσμο", γράφει η Helene O’Barry στον ιστότοπο onewhale.org.

 

 A Voice for Hvaldimir

Directed By Regina Crosby

https://youtu.be/O7inn7ec260

Αναζητώντας βοήθεια για τον Hvaldimir, η Regina Crosby απευθύνθηκε στον πασίγνωστο υπερασπιστή των δελφινιών και ιδρυτή του Dolphin Project, Ric O’Barry, ο οποίος διαθέτει πείρα πολλών δεκαετιών στην αποκατάσταση αιχμάλωτων κητωδών, και έχει ήδη δημιουργήσει ένα καταφύγιο για πρώην αιχμάλωτα δελφίνια στο Bali της Ινδονησίας. Ο Ric O’Barry και οι συνεργάτες του επισκέφτηκαν την περιοχή που συχνάζει ο Hvaldimir, προκειμένου να τον γνωρίσουν. Μελέτησαν τον χαρακτήρα και την συμπεριφορά του, και προσπάθησαν να εξηγήσουν στις νορβηγικές αρχές πόσο μπορεί να οφεληθεί ολόκληρη η χώρα τους, καθώς το χαρισματικό αυτό πλάσμα της θάλασσας μπορεί να γίνει πόλος έλξης οικοτουριστών, αν πάρουν μέτρα για την προστασία του, στέλνοντας παράλληλα στον υπόλοιπο κόσμο το μήνυμα ότι ακόμη και ένα μοναχικό ζώο "μετράει", και αξίζει τον κόπο κάθε προσπάθεια για χάρη του. 

"Δεν μπορεί παρά να τον αγαπήσεις μόλις τον δεις. Γέμισα χαρά μόλις συνάντησα αυτό το μεγαλοπρεπές φιλικό ζώο για το οποίο είχα ακούσει τόσα πολλά. Αισθάνομαι ότι είναι τιμή μου που τον γνώρισα. Ο Hvaldimi ακτινοβολεί εντυπωσιακή ευφυία, συνδιασμένη με την ακαταμάχητη διάθεση για παιχνίδι και την περιέργεια ενός μικρού παιδιού. Από την στιγμή που το γνωρίσαμε, ο Ric O’Barry κι' εγώ έχουμε αυτό το ζώο μέσα στο μυαλό και την καρδιά μας και αναρωτιόμαστε: Από πού να ήρθες άραγε Hvaldimir, και πώς κατέληξες εδώ στα νορβηγικά φιόρδ; Γιατί είσαι τόσο μόνος και πώς μπορούμε να σε βοηθήσουμε;", γράφει η Helene O'Barry στο Dolphin Project

Η Regina Crosby τον βιντεοσκοπεί ήδη εδώ και έναν χρόνο, από τότε που εμφανίστηκε στα νερά της βόρειας Νορβηγίας. Όμως ανησυχεί για την ασφάλειά του γιατί έχει διαπιστώσει ότι απειλείται από διάφορες ανθρώπινες δραστηριότητες. Ο  Hvaldimir φάνηκε για πρώτη φορά κοντά στην νορβηγική πόλη Hammerfest, την άνοιξη του 2019. Φορούσε μια εφαρμοστή συσκευή (harness) την οποία οι ντόπιοι ψαράδες κατάφεραν να βγάλουν πριν δημιουργήσει προβλήματα. Και τότε πρόσεξαν την επιγραφή που έλεγε "εξοπλισμός από Saint Petersburg". Αυτό δημιούργησε την εντύπωση ότι επρόκειτο για ένα κητώδες εκπαιδευμένο από το ρωσσικό ναυτικό σαν κατάσκοπος, που είχε, με κάποιον τρόπο, καταφέρει να δραπετεύσει από την φυλακή του. Έτσι προέκυψε και το Hval-dimir, από τις λέξεις "hval", που στα νορβηγικά σημαίνει whale, και Vladimir που είναι το μικρό όνομα του Putin!

Είναι γνωστό ότι η Ρωσσία, όπως άλλωστε και οι Η.Π.Α, εκπαιδεύουν δελφίνια και άλλα θαλάσσια θηλαστικά, στα οποία αναθέτουν διάφορες αποστολές, όπως να επαναφέρουν διάφορα αντικείμενα από τον βυθό στην επιφάνεια, να ανιχνεύουν νάρκες, να εντοπίζουν δύτες του εχθρού και να φρουρούν πλοία και ναυτικές βάσεις. Φαίνεται λοιπόν ότι, πιθανότατα, ο Hvaldimir είναι ένα από τα αναρίθμητα θαλάσσια θηλαστικά που έχουν γίνει αντικείμενο εκμετάλλευσης για στρατιωτικούς σκοπούς. Οι συμπεριφορές του ταιριάζουν με την υπόθεση ότι το ρωσσικό ναυτικό τον είχε εκπαιδεύσει ώστε να πιάνει αντικείμενα και να τα φέρνει στους χειριστές του. Δεν μπορούμε να ξέρουμε αν έχει αιχμαλωτιστεί από την θάλασσα ή αν γεννήθηκε στην αιχμαλωσία, ούτε πόσον καιρό έχει μείνει αιχμάλωτος πριν εμφανιστεί στην θάλασσα της Νορβηγίας. Αυτό που όμως έγινε άμεσα αντιληπτό είναι ότι ο Hvaldimir έχει συνηθίσει να βρίσκεται κοντά στους ανθρώπους. Εμφανίστηκε σε βίντεο που τον δείχνει να φέρνει πίσω μια μπάλα, καθώς επίσης και το κινητό τηλέφωνο μιας γυναίκας, το οποίο είχε πέσει στην θάλασσα. 

Μέσα σε λίγον καιρό, ο  Hvaldimir έκανε την εμφάνισή του και στο διαδίκτυο. Στην αρχή ήταν μια διασκεδαστική ιστορία για ένα κητώδες που κολυμπά από φιορδ σε φιορδ, αναζητώντας την ανθρώπινη συντροφιά, και μεταφέρει ένα ευχάριστο (αν και λανθασμένο**) μήνυμα για την επικοινωνία των ζώων με τους ανθρώπους. Και η Regina, στην αρχή, είχε την έμπνευση να βιντεοσκοπήσει μια πρώην αιχμάλωτη μπελούγκα που απολάμβανε επιτέλους την ελευθερία της μέσα στα γραφικά φιόρδ, γρήγορα όμως κατάλαβε πως η μοναχικότητα που έκανε αυτό το ζώο ελκυστικό στους ανθρώπους αποτελούσε κίνδυνο. Η Regina κατάλαβε πως η ιστορία του Hvaldimir κινδύνευε να μην έχει καλό τέλος, εκτός αν οι άνθρωποι έκαναν κάτι για να τον βοηθήσουν. Και πολύ γρήγορα εντόπισε διάφορες απειλές για την ζωή του, ανάμεσα στις οποίες τα δίχτυα των ψαράδων, τις ιχθυοκαλλιέργειες και τις προπέλες των πλοίων. Βρήκε στην περιοχή δίχτυα που αφήνονται μέσα στο νερό όλη μέρα και, αν ο Hvaldimir μπλεχτεί σε αυτά μπορεί να πνιγεί. Έμαθε ακόμη ότι το ζώο είχε κάποια στιγμή τραυματιστεί και, παρ' όλα αυτά, συνέχισε να πλησιάζει τα πλοία ακόμα και την ώρα που είχαν ανοικτή την μηχανή και οι προπέλες τους βρίσκονταν σε απόσταση μόλις μερικών εκατοστών από το σώμα του. Πράγματι, τον Ιούλιο του 2019, ο Hvaldimir εμφανίστηκε με μια τεράστια πληγή, χωρίς να μπορεί να πεί κανείς αν το τραύμα είχε προέλθει από προπέλα ή από εργαλεία των ψαράδων. "Σίγουρα, το ζώο βρίσκεται σε κίνδυνο. Αν κάποια στιγμή τον βρούμε τραυματισμένο θανάσιμα ή νεκρό, αυτό θα είναι κάτι για το οποίο δεν θα συγχωρέσουμε ποτέ τον εαυτό μας, αφού δεν θα έχουμε κάνει τίποτα για να το αποτρέψουμε. Δεν πρέπει να επιτρέψουμε να συμβεί κάτι τέτοιο", επισημαίνει η νορβηγίδα κινηματογραφίστρια. 

Για το πρόβλημα του Hvaldimir, της μπελούγκας με την ανθρωπόμορφη συμπεριφορά, εξετάστηκαν διάφορες λύσεις, όπως να επιστραφεί στους εκμεταλλευτές του, να κλειστεί σε δελφινάριο, ή να μεταφερθεί στο καταφύγιο για πρώην αιχμάλωτες μπελούγκες στην Ισλανδία. Κάποιοι απειλούν ότι θα τον σκοτώσουν. Κάποιοι άλλοι επιμένουν να παίζουν μαζί του. Όμως ο Hvaldimir δεν είναι κατοικίδιο ζώο, ούτε και εντελώς άγριος. Πρακτικά δεν εξαρτάται από την ανθρώπινη φροντίδα, καθώς έχει καταφέρει να βρίσκει μόνος του την τροφή του. Η ιστορία του τον έχει ρίξει σε μια κατηγορία ζώων άκρως προβληματική: έχοντας εξοικειωθεί με την ανθρώπινη παρουσία στην αιχμαλωσία, και αποξενωμένος από τις κοινωνικές ομάδες του είδους του, θεραπεύει την μοναξιά του παίζοντας με τους ανθρώπους, κάτι που τον κάνει ιδιαίτερα γοητευτικό αλλά και ευάλωτο. Το παιχνίδι μαζί του δεν είναι ακίνδυνο, όπως άλλωστε και με κανένα άγριο ζώο, πόσο μάλλον όταν πρόκειται για ένα κήτος που ζυγίζει περισσότερο από 1000 κιλά.  

Στην αρχή του 2020, η Regina ζήτησε την βοήθεια του Dolphin Project. Ο Ric ήρθε επί τόπου, ασχολήθηκε με τον Hvaldimir, πέρασε αρκετό χρόνο μαζί του, και κατέληξε στο ίδιο συμπέρασμα με την Regina: Πρόκειται για ένα ζώο ευάλωττο που χρειάζεται προστασία πριν συμβεί το μοιραίο. Κοινωνικός και περίεργος όπως είναι και βρίσκεται όλη την ώρα κοντά στα κινούμενα πλοία και στα σύνεργα των ψαράδων, ο Hvaldimir κινδυνεύει. Κάποια στιγμή, η τύχη δεν θα είναι με το μέρος του, και είναι υποχρέωση των ανθρώπων να μην επιτρέψουν να συμβεί κάτι τέτοιο. "Λύση υπάρχει και είναι απλή", λέει ο Ric: "παραχωρήστε στον Hvaldimir έναν άνετο και προστατευμένο χώρο, ένα καταφύγιο σε ένα από τα νορβηγικά φιόρδ, απομονώστε μια περιοχή που θα παρέχει στο ζώο την δυνατότητα να περιπλανιέται χωρίς να κινδυνεύει. Και στην μέση αυτού του χώρου τοποθετήστε και μια μικρότερη θαλάσσια περίφραξη, όπου θα μπορεί να περιοριστεί σε περίπτωση που θα χρειαστεί κάποια ιατρική φροντίδα". 

"Το θαλάσσιο καταφύγιο θα προσφέρει στον Hvaldimir ασφάλεια από τα δίχτυα των ψαράδων, τους κλωβούς των ιχθυοκαλλιεργειών και τις προπέλες των πλοίων. Το όμορφο αυτό ζώο πρέπει να απομακρυνθεί από τις επικίνδυνες περιοχές, δεν υπάρχει όμως λόγος να απομακρυνθεί και από την Νορβηγία. Αυτή η χώρα με τα καταπληκτικά φιορδ είναι ένας τέλειος τόπος για καταφύγιο μπελούγκας", λέει ο Ρικ. Και προσθέτει: "Ο Hvaldimir είναι ένας λιποτάκτης που ζητάει άσυλο, και η νορβηγική κυβέρνηση έχει την μοναδική ευκαιρία να τού το προσφέρει. Ακόμη κι' αν δεν μάθουμε ποτέ λεπτομέρειες για το πώς αυτό το υπέροχο, ευγενικό και γεμάτο εμπιστοσύνη ζώο ήρθε στα μέρη σας, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι έχει υποφέρει σε χέρια ανθρώπων. Μόνον να φανταστούμε μπορούμε τα μαρτύρια που έχει περάσει σαν αιχμάλωτος του ρωσσικού ναυτικού. Κατάφερε όμως με κάποιον τρόπο να δραπετεύσει και να σωθεί. Θα ήταν αβάσταχτο να χάσει την ζωή του τώρα εδώ, μετά από όλα αυτά που έχει περάσει, εξ αιτίας κάποιου ατυχήματος που ήταν απολύτως προβλέψιμο, μόνο και μόνο γιατί κανένας από τους ανθρώπους που επέλεξε να εμπιστευτεί δεν έλαβε τα απαραίτητα μέτρα για να τον προστατέψει."  

 

Παραπομπές  

*Οι μπελούγκες (Beluga Whales) δεν είναι δελφίνια, γιατί δεν ανήκουν στην οικογένεια των δελφινιδών. Δεν είναι ούτε φάλαινες γιατί δεν έχουν φαλαίνια αλλά δόντια. Είναι οδοντοκήτη και, συνεπώς, στα ελληνικά δεν θα έπρεπε να αναφέρονται ως "φάλαινες", ούτε ως δελφίνια, αλλά ως κητώδη ή απλώς μπελούγκες. Διαθέτουν υψηλή νοημοσύνη, γι' αυτό και γίνονται συχνά αντικείμενο εκμετάλλευσης, είναι δε πολύ δημοφιλείς στο κοινό, γι' αυτό και περιζήτητες για τα δελφινάρια. 

  

**Είναι γνωστό ότι τα δελφίνια, όπως τα περισσότερα κητώδη, ζούν σε ομάδες με σύνθετη κοινωνική οργάνωση. Σε μεμονωμένες περιπτώσεις όμως, για διάφορους λόγους, συχνά αδιευκρίνιστους, παρατηρείται το φαινόμενο των λεγόμενων "μοναχικών δελφινιών" (solitary dolphins),τα οποία είναι έξυπνα και γοητευτικά, όμως ιδιαίτερα ευαίσθητα και ευάλωττα εξ αιτίας της εξοικείωσης με ανθρώπους και σκάφη και, κατά κανόνα, επικίνδυνα εξ αιτίας του λανθασμένου τρόπου με τον οποίο οι άνθρωποι επιχειρούν να συνάψουν σχέσεις μαζί τους. Τα μοναχικά κητώδη (δελφίνια, όρκες, μπελούγκες) γίνονται πόλος έλξης για άτομα που επιζητούν μια σχέση ανάλογη εκείνης που θα είχαν με ένα εξημερωμένο ζώο. Το πρόβλημα όμως ξεκινάει ακριβώς από αυτήν την "παρεξήγηση", διότι η εξημέρωση δεν είναι προϊόν εκπαίδευσης ή συνήθειας, αλλά μια εξελικτική διαδικασία που χρειάζεται αιώνες για να ολοκληρωθεί, και κανένας εκπρόσωπος άγριου ζώου δεν μπορεί στην πραγματικότητα να συμπεριφερθεί, από την αρχή μέχρι το τέλος, σαν εκπρόσωπος εξημερωμένου είδους. Έτσι, τις περισσότερες φορές, οι ιστορίες των μοναχικών δελφινιών και άλλων κητωδών δεν έχουν καλό τέλος, καθώς τα ζώα αυτά καταλήγουν πολύ βαρειά τραυματισμένα ή και νεκρά, αφού προηγουμένως έχουν προκαλέσει διάφορα ατυχήματα και ζημιές. Στην περίπτωση του Hvaldimir, ο οποίος δεν είναι δελφίνι αλλά εκδηλώνει ανάλογη συμπεριφορά, η μοναχικότητα είναι αποτέλεσμα ανθρώπινης παρέμβασης, όπως άλλωστε και οι εκδηλώσεις που κάνουν την νοησύνη του ιδιαίτερα αισθητή. Ασφαλώς ο Hvaldimir είναι έξυπνος και, κατά την διάρκεια της "θητείας" του, έχει μάθει για τους ανθρώπους πολλά πράγματα, ίσως περισσότερα από ό,τι είναι διατεθειμένοι να μάθουν εκείνοι γι' αυτόν. Έχει μάθει πολλά εκτός από ένα, το πιο σημαντικό: να μην τους εμπιστεύεται. Οι νορβηγικές αρχές έχουν προσπαθήσει να προλάβουν τα χειρότερα, ο κόσμος όμως δεν φαίνεται να διαθέτει την ανάλογη γνώση και σεβασμό. Η φωτογραφία είναι από το νορβηγικό λιμάνι Hammerfest, όπου οι αλιείς και η αστυνομία εξηγούν στο κοινό γιατί δεν πρέπει να τον ταϊζουν ούτε να τον ενοχλούν.


Πηγές:  

 

Hyperlinks και απόδοση στα ελληνικά: Filikaki  


 

 


Δεν υπάρχουν σχόλια: